Quảng cáo bớt thị phi sau loạt KOL, KOC vướng vòng lao lý

Các livestream rùm beng, video “thần dược” thay rau xanh hay sữa tăng chiều cao “vượt trội” giờ đây hiếm hoi hơn bao giờ hết. Loạt vụ bắt giữ, khởi tố KOL (Key Opinion Leader) và KOC (Key Opinion Consumer) liên quan đến quảng cáo sai sự thật đã gióng lên hồi chuông cảnh báo.

Từ kẹo rau củ Kera đến sữa bột giả HIUP 27, rồi thực phẩm giảm cân của DJ Ngân 98, các vụ việc không chỉ phơi bày chiêu trò lừa dối mà còn khiến cộng đồng người ảnh hưởng phải “im lặng” để tránh rủi ro pháp lý.

Vụ việc đầu tiên gây chấn động là kẹo rau củ Kera – sản phẩm từng được ca ngợi như “đứa con tinh thần” của các ngôi sao mạng. Tháng 4/2025, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (C01) khởi tố vụ án “Sản xuất hàng giả là thực phẩm” và “Lừa dối khách hàng” tại Công ty Cổ phần Asia Life và Công ty Cổ phần Tập đoàn Chị Em Rọt (CER).

Bị can Phạm Quang Linh (Quang Linh Vlogs) và Nguyễn Thị Thái Hằng (Hằng Du Mục) – Chủ tịch HĐQT CER – bị bắt tạm giam vì quảng cáo sai sự thật, thổi phồng công dụng “một viên kẹo thay một đĩa rau xanh”.

Kết quả kiểm nghiệm cho thấy, sản phẩm chỉ chứa 0,51g chất xơ/hộp 30 viên, trong khi quảng cáo hứa hẹn hàm lượng cao gấp hàng chục lần. Hơn 135.000 hộp đã bán ra, thu về gần 18 tỷ đồng, lừa dối hơn 30.000 khách hàng. Quang Linh Vlogs và Hằng Du Mục bị phạt hành chính 140 triệu đồng trước khi bị khởi tố hình sự, buộc thu hồi 4.080 sản phẩm.

Mở rộng điều tra, tháng 5/2025, hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên bị khởi tố với cùng tội danh. Cô che giấu vai trò cổ đông (góp 30% vốn CER), nhận gần 7 tỷ đồng lợi nhuận từ quảng bá, đồng thời ký hợp đồng “hợp thức hóa” để né trách nhiệm khi dư luận phản ứng.

Thùy Tiên từng đăng video gọi Kera là “sản phẩm từ nông trại VietGAP”, nhưng thực tế nguyên liệu chỉ là bột rau kém chất lượng, chứa sorbitol (chất tạo ngọt như thuốc xổ) không được công bố.  Vụ việc khiến Trung ương Đoàn tước danh hiệu “Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu 2021” của cô.

Chỉ hai tháng sau, vụ sữa bột giả HIUP 27 tiếp tục “dội gánh” lên các KOL. Tháng 6/2025, C01 khởi tố 10 bị can tại Công ty Cổ phần Z Holding, với doanh thu khổng lồ 6.700 tỷ đồng từ sản phẩm “tăng chiều cao 3-5cm chỉ sau 3 tháng”. Sữa HIUP được “phù phép” từ lon giá gốc 87.000 đồng lên 546.000 đồng, quảng cáo “chắc chắn uống là cao” đánh trúng tâm lý phụ huynh.

Kết quả điều tra xác định sản phẩm không đạt chuẩn dinh dưỡng, chỉ chứa dưới 70% hàm lượng công bố, sản xuất từ 8/2024 đến 3/2025.  Các KOL như BTV Quang Minh (phạt 37,5 triệu đồng vì sử dụng tên bác sĩ sai quy định), MC Vân Hugo (70 triệu đồng vì gây nhầm lẫn công dụng) và MC Hoàng Linh (107,5 triệu đồng) bị Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử xử phạt hành chính, buộc xóa quảng cáo và cải chính.

Quang Minh và Vân Hugo lên tiếng “tôi đã bị lừa”, nhưng luật sư nhấn mạnh họ không thể “rũ bỏ trách nhiệm” khi hưởng lợi từ chiêu trò. Ngay sau đó, Bộ Công an kêu gọi hơn 100.000 phụ huynh từng mua sản phẩm liên hệ để được hỗ trợ.

Và gần đây nhất, tháng 10/2025, DJ Võ Thị Ngọc Ngân (Ngân 98) bị Phòng Cảnh sát Kinh tế Công an TP.HCM bắt tạm giam vì “Sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm”. Các sản phẩm Super Detox X3, X7, X1000 kèm “viên rau củ Collagen” (chứa sibutramin và phenolphthalein – chất cấm gây rối loạn tim mạch, ung thư) được quảng cáo “giảm 4-15kg không cần kiêng khem”, bán qua livestream với giá 870.000-1.100.000 đồng/bộ. Ngân lén sản xuất Collagen không phép, dán nhãn “tặng kèm” để lách luật, nhưng bán như liệu trình hoàn chỉnh.

Sau loạt vụ này, quảng cáo thực phẩm chức năng và sữa giảm hẳn “ồn ào”. Theo Bộ Y tế, số lượng video quảng cáo vi phạm giảm 60% từ tháng 7/2025, nhờ siết chặt Nghị định 38/2021/NĐ-CP và tăng hậu kiểm.  

Các KOL như Quang Linh Vlogs hay Thùy Tiên phải đối mặt không chỉ phạt tiền mà còn tù tội, khiến nhiều người “ngậm miệng” hoặc kiểm tra kỹ sản phẩm trước khi hợp tác. Chuyên gia pháp lý Hoàng Nguyễn Hạ Quyên cảnh báo: “KOL không thể viện cớ ‘bị lừa’ nếu hưởng lợi từ quảng cáo sai”.

Người tiêu dùng giờ đây tỉnh táo hơn, ưu tiên kiểm tra giấy phép từ Sở Y tế thay vì tin lời “ngôi sao”. Các vụ việc này không chỉ “làm sạch” không gian quảng cáo mà còn thúc đẩy Luật Quảng cáo sửa đổi, yêu cầu KOL sử dụng sản phẩm thực tế trước khi quảng bá. Hy vọng “hào quang” không còn che giấu sự thật, mang lại môi trường an toàn cho sức khỏe cộng đồng.