Dựng chuyện thương tâm, tạo ảnh giả vụ lật tàu ở Hạ Long để câu view: Vô cảm đến mức nào?

Mới đây, vụ lật tàu du lịch Vịnh Xanh 58 trên Vịnh Hạ Long vào chiều 19/7 khiến 35 người thiệt mạng và 4 người mất tích là một thảm kịch đau lòng, để lại nỗi tiếc thương sâu sắc trong lòng người dân cả nước. Tính đến sáng 21/7, các lực lượng chức năng vẫn đang dốc toàn lực, chạy đua với thời gian để tìm kiếm những nạn nhân còn mất tích trước khi bão số 3 đổ bộ vào đất liền.

Nhiều nạn nhân trong vụ việc là những người dân đến từ các tỉnh xa, có người dành dụm cả năm trời để thực hiện chuyến du lịch mơ ước cùng gia đình. Nhưng hành trình đáng ra phải là khoảnh khắc của niềm vui và sự gắn kết đã trở thành bi kịch. Trên bờ, nỗi đau bao trùm lấy những gia đình mất người thân. Có những đứa trẻ mãi không còn được gặp cha mẹ, có người mẹ già lặng lẽ đợi con trở về trong tuyệt vọng.

Sự cố xảy ra quá nhanh, quá bất ngờ, để lại nhiều câu hỏi và khoảng trống không thể bù đắp. Các cơ quan chức năng đang khẩn trương điều tra nguyên nhân vụ tai nạn, làm rõ trách nhiệm các bên liên quan và đồng thời tổ chức hỗ trợ tối đa cho gia đình các nạn nhân.

Lợi dụng nỗi đau để dựng chuyện, tạo ảnh giả kiếm tương tác

Giữa lúc thông tin chính thức vẫn đang được cập nhật từng giờ, đáng buồn thay, trên mạng xã hội lại xuất hiện một loạt bài viết lợi dụng thảm kịch để trục lợi. Một số trang fanpage đã sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) để dựng lên những câu chuyện bi thương, dàn dựng hình ảnh minh họa giả mạo, rồi gắn tên nhân vật, địa điểm, tình tiết khiến người đọc lầm tưởng đây là câu chuyện có thật liên quan đến vụ lật tàu.

Đơn cử như fanpage có tên M.C.O, trong nhiều bài đăng, trang này tạo ra loạt nội dung mô phỏng cảnh tượng sinh ly tử biệt, xen lẫn tình tiết đau thương: người cha bơi suốt ba tiếng cứu con, cô gái trẻ sắp cưới mất tích trong đêm mưa bão, em bé tìm thấy chiếc dép mẹ trên mặt nước… Những dòng mô tả được viết giàu cảm xúc, lồng ghép yếu tố thời sự, tạo nên hiệu ứng mạnh với người xem.

Phía cuối bài, chiêu trò quen thuộc được áp dụng: kết thúc lửng kèm dòng chữ in hoa “ĐỌC TIẾP DƯỚI BÌNH LUẬN”. Khi nhấn vào, người dùng bị dẫn sang những trang web lạ chứa nhiều quảng cáo hoặc nội dung lôi kéo khác. Chủ fanpage thu lợi từ lượt truy cập, trong khi người đọc bị đánh lừa cảm xúc.

Dòng chú thích "Tất cả các tình tiết đều là hư cấu, hình ảnh chỉ mang tính minh hoạ cho câu chuyện" được ghi bằng cỡ chữ rất nhỏ, khó nhận biết trong ảnh.Mặc dù có chú thích như “hình ảnh minh họa”, “câu chuyện hư cấu”, nhưng các dòng này thường được trình bày bằng chữ nhỏ, màu nhạt, đặt ở vị trí khó nhìn. Hệ quả là không ít người dùng mạng xã hội không phát hiện đây là thông tin bịa đặt và để lại hàng trăm bình luận chia sẻ cảm xúc, tiếc thương các nhân vật… không có thật.

Lan truyền tin giả: Không chỉ vô cảm mà còn nguy hiểm

Việc giả mạo nội dung trong bối cảnh một vụ tai nạn thương tâm không chỉ là hành vi trục lợi vô cảm mà còn gây hậu quả nghiêm trọng. Những thông tin bịa đặt kiểu này làm nhiễu loạn không gian mạng, gây hoang mang dư luận, khiến người thân các nạn nhân tổn thương thêm khi bị nhắc đến sai sự thật.

Hơn thế, nó còn làm xói mòn niềm tin của công chúng vào các kênh thông tin chính thống. Một số bài viết được chia sẻ lại bởi các fanpage lớn, tạo ra hiệu ứng dây chuyền khiến tin giả lan rộng, rất khó kiểm soát.

Đáng lo ngại hơn, khi thông tin sai sự thật lan truyền quá nhanh, nó có thể ảnh hưởng đến hoạt động cứu hộ, điều tra và thậm chí gây cản trở cho cơ quan chức năng trong việc ổn định tinh thần cộng đồng, hỗ trợ gia đình nạn nhân.

Cần có biện pháp kiểm soát nội dung sử dụng AI sai mục đích

Trước làn sóng nội dung giả mạo đang lan truyền, nhiều cư dân mạng đã lên tiếng cảnh báo và kêu gọi cộng đồng tỉnh táo. Một số bài đăng chỉ rõ các chiêu trò câu view, phân tích sự phi lý trong các hình ảnh, khuyến khích người đọc không tương tác hay chia sẻ những nội dung chưa được kiểm chứng.

Bên cạnh đó, nhiều người đề nghị các nền tảng mạng xã hội cần sớm có biện pháp kiểm soát nội dung sử dụng AI sai mục đích. Những fanpage thường xuyên đăng nội dung giả mạo để trục lợi cần bị gỡ bỏ hoặc xử phạt thích đáng để ngăn chặn hành vi tái diễn.

Ở thời điểm các gia đình nạn nhân còn đang oằn mình vì mất mát, điều tối thiểu mà cộng đồng mạng cần làm là ngưng chia sẻ những thông tin không kiểm chứng. Mỗi lượt tương tác, mỗi lần chia sẻ bài viết bịa đặt đều là hành động vô tình tiếp tay cho kẻ trục lợi trên nỗi đau người khác.

Thay vì tìm kiếm cảm xúc từ những câu chuyện giả tạo, cộng đồng cần hướng sự quan tâm vào những nguồn thông tin chính thống, đồng thời dành sự sẻ chia đúng mực cho gia đình các nạn nhân.

Thảm kịch ở Hạ Long là một hồi chuông cảnh tỉnh không chỉ về an toàn du lịch mà còn về cách ứng xử của xã hội trong kỷ nguyên mạng xã hội và công nghệ AI. Khi thông tin có thể được tạo ra chỉ trong vài giây, thì sự tỉnh táo, trách nhiệm và lòng nhân ái của mỗi người dùng mạng chính là thứ cần thiết để giữ lại phần người trong thế giới số.