Đề xuất 10 hành vi bị cấm trong thương mại điện tử: Cảnh báo 'vùng đỏ' cho cả người bán lẫn người mua

Thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam đang bùng nổ, mang lại cơ hội lớn cho doanh nghiệp và người tiêu dùng. Tuy nhiên, song song với sự phát triển này, hàng loạt hành vi vi phạm, lừa đảo, gian lận cũng nở rộ với mức độ ngày càng tinh vi.

Để bảo vệ môi trường kinh doanh minh bạch và quyền lợi của người tiêu dùng, Dự thảo Luật Thương mại điện tử đã đề xuất 10 hành vi nghiêm cấm trong hoạt động mua, bán online.

Đề xuất 10 hành vi nằm trong danh sách cấm

Theo dự thảo, các hành vi sau đây sẽ bị cấm tuyệt đối:

• Lợi dụng danh nghĩa TMĐT để huy động vốn trái phép từ tổ chức, cá nhân.

• Lừa đảo hoặc lừa dối khách hàng trên nền tảng TMĐT.

• Cung cấp thông tin sai sự thật hoặc gian dối trong thủ tục hành chính và khi làm việc với cơ quan quản lý.

• Kinh doanh đa cấp trái phép thông qua TMĐT khi chưa có giấy chứng nhận theo quy định.

• Kinh doanh hoặc tiếp tay kinh doanh hàng cấm, hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng nhập lậu, hàng không rõ nguồn gốc, quá hạn, kém chất lượng và các sản phẩm vi phạm pháp luật khác.

• Tham gia hoạt động TMĐT trên nền tảng chưa đủ điều kiện hoạt động tại Việt Nam.

• Vận hành nền tảng TMĐT khi chưa hoàn tất thủ tục pháp lý với cơ quan quản lý.

• Ép buộc hoặc ngăn cản người dùng đăng ký/sử dụng nền tảng TMĐT khác như một điều kiện bắt buộc để được sử dụng dịch vụ.

• Sử dụng thuật toán hoặc biện pháp hạn chế/ưu tiên hiển thị sản phẩm của người bán mà không công khai tiêu chí.

• Can thiệp vào kết quả đánh giá, phản hồi của khách hàng bằng cách ẩn, xóa hoặc chỉnh sửa không trung thực, trừ khi nội dung vi phạm pháp luật hoặc trái chuẩn mực đạo đức xã hội.

Thị trường “màu mỡ” nhưng đầy thách thức

Theo Bộ Công Thương, thương mại điện tử Việt Nam hiện đứng thứ 3 Đông Nam Á về quy mô năm 2024 và top 5 thế giới về tốc độ tăng trưởng năm 2022. Chỉ trong 10 năm, thị trường bán lẻ TMĐT đã tăng từ 2,97 tỷ USD (2014) lên 25 tỷ USD (2024), tăng trưởng trung bình 20-30% mỗi năm, chiếm 10% tổng doanh thu hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng cả nước.

Nhờ thương mại điện tử, người tiêu dùng Việt dễ dàng tiếp cận kho hàng hóa khổng lồ, từ sản phẩm nội địa đến quốc tế. Doanh nghiệp nhỏ và vừa tận dụng nền tảng số để mở rộng kênh bán hàng, xóa bỏ rào cản địa lý và chi phí mặt bằng.

Song song với lợi ích, thương mại điện tử cũng trở thành “mảnh đất màu mỡ” cho các hành vi vi phạm. Hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ vẫn len lỏi trên các sàn. Người bán có thể ẩn danh hoặc cung cấp thông tin mập mờ, khiến cơ quan chức năng khó truy vết, xử lý vi phạm và kiểm soát tình trạng trốn thuế.

Ngoài ra, người tiêu dùng gặp khó trong việc xác minh độ uy tín của người bán nếu thông tin không rõ ràng. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi khách hàng và niềm tin với nền tảng.

Thực tế này cho thấy rằng, song song với việc thúc đẩy thương mại điện tử phát triển, cần có hàng lang pháp lý đủ mạnh để ngăn chặn biến tướng và xử lý vi phạm. Và dự thảo Luật mới này có thể là bước ngoặt quan trọng, thúc đẩy hoạt động kinh doanh online trở nên minh bạch, bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng hiệu quả hơn.