Nhà cách nơi làm việc 30 km vẫn được mua nhà ở xã hội: Loạt chính sách đặc thù, giảm thủ tục hành chính sắp được Quốc hội thông qua

Một trong những điểm mới đáng chú ý tại dự thảo Nghị quyết thí điểm chính sách phát triển nhà ở xã hội do Chính phủ trình Quốc hội là việc mở rộng đối tượng được mua, thuê mua nhà ở xã hội, kể cả khi người đó đã có nhà - nếu nơi ở hiện tại cách chỗ làm từ 30 km trở lên.

Bên cạnh quy định hấp dẫn này, dự thảo còn đưa ra hàng loạt cơ chế đặc thù nhằm thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội trên cả nước, cắt giảm mạnh thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian triển khai dự án và thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia để hỗ trợ tài chính.

Giảm tới 100% thủ tục hành chính, đẩy nhanh tiến độ

Theo Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh, dự thảo Nghị quyết trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 9 đưa ra các biện pháp cải cách toàn diện trong thủ tục đầu tư xây dựng nhà ở xã hội.

Cụ thể:

• Giảm 70%–100% thủ tục hành chính khi triển khai các dự án nhà ở xã hội.

• Thời gian chấp thuận chủ trương đầu tư và giao chủ đầu tư không qua đấu thầu rút xuống còn 75 ngày, giảm khoảng 200 ngày so với quy định hiện hành.

• Bỏ thủ tục lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết, tiết kiệm 65 ngày (giảm 100%).

• Bỏ thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi, tiết kiệm 15–35 ngày.

• Áp dụng chỉ định thầu rút gọn, tiết kiệm 45–105 ngày tùy hình thức.

• Miễn giấy phép xây dựng nếu áp dụng thiết kế mẫu, thiết kế điển hình, tiết kiệm thêm 20–30 ngày.

• Cắt giảm thời gian xác định giá bán, giá thuê mua, giảm thêm 30–90 ngày.

Một đề xuất nổi bật khác trong dự thảo là thành lập Quỹ Nhà ở quốc gia – một quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, có mặt tại cả trung ương và địa phương. Quỹ này được hình thành từ ngân sách nhà nước, đóng góp tự nguyện của tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, và sẽ được dùng để đầu tư, tạo lập quỹ nhà ở xã hội cho cán bộ, công chức, viên chức và người lao động thuê, thuê mua.

Ngoài ra, doanh nghiệp trong khu công nghiệp được phép thuê nhà lưu trú công nhân và được hạch toán khoản này vào chi phí sản xuất kinh doanh, nhằm khuyến khích đầu tư mạnh mẽ vào mô hình nhà ở cho người lao động.

Mở rộng đối tượng được mua nhà ở xã hội

Một thay đổi có tính nhân văn và linh hoạt là quy định cho phép người đã có nhà nhưng cách nơi làm việc từ 30 km trở lên vẫn được mua, thuê mua nhà ở xã hội, miễn là họ chưa từng hưởng chính sách nhà ở xã hội và chưa mua/thuê nhà ở xã hội khác.

Đặc biệt, với những địa phương vừa được sắp xếp lại đơn vị hành chính, điều kiện xét đối tượng đủ điều kiện mua nhà ở xã hội sẽ căn cứ vào phạm vi hành chính trước khi sắp xếp, đảm bảo không gây thiệt thòi cho người dân.

Dự thảo cũng trao quyền rõ ràng cho UBND cấp tỉnh, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an trong việc chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời giao chủ đầu tư đối với dự án nhà ở xã hội và nhà ở cho lực lượng vũ trang. Việc này rút gọn các bước phê duyệt và giao đất, thay thế nhiều thủ tục đầu tư rườm rà hiện nay.

Ưu đãi vượt luật hiện hành

Chính phủ đề xuất, nếu Nghị quyết này có hiệu lực, các cơ chế, chính sách trong nghị quyết sẽ ưu tiên áp dụng hơn các quy định trước đó của luật hoặc nghị quyết khác. Tuy nhiên, nếu có văn bản pháp luật khác quy định ưu đãi lớn hơn, thì người dân và doanh nghiệp vẫn được chủ động lựa chọn phương án có lợi hơn.

Với các điều chỉnh mang tính đột phá này, dự thảo Nghị quyết kỳ vọng sẽ tháo gỡ các điểm nghẽn trong quá trình phát triển nhà ở xã hội – từ thủ tục pháp lý, quy trình đầu tư đến cơ chế tài chính. Đồng thời, mở rộng đáng kể đối tượng tiếp cận, giúp hàng triệu người lao động có thêm cơ hội sống gần nơi làm việc, nâng cao chất lượng cuộc sống và tăng hiệu quả lao động.

Dự kiến, nghị quyết sẽ được Quốc hội xem xét thông qua ngay trong kỳ họp thứ 9 này. Đây được xem là bước ngoặt lớn trong chính sách nhà ở, tạo tiền đề cho làn sóng đầu tư mạnh mẽ hơn vào nhà ở xã hội – lĩnh vực vốn đã rất được kỳ vọng trong bối cảnh đô thị hóa nhanh và áp lực nhà ở ngày càng gia tăng.