Thuế TNCN sắp sửa thay đổi: Người thu nhập trung bình có thể tiết kiệm cả triệu mỗi tháng

Trong dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân đang được Bộ Tài chính đưa ra lấy ý kiến, một trong những nội dung đáng chú ý nhất là đề xuất sửa đổi biểu thuế lũy tiến từng phần. Theo đó, số bậc thuế hiện hành sẽ được rút gọn từ 7 bậc xuống còn 5 bậc. Đây là thay đổi được cho là nhằm đơn giản hóa chính sách thuế, đồng thời góp phần giảm gánh nặng cho người nộp thuế có thu nhập trung bình và khá.

Rút còn 5 bậc thuế, thu nhập cao mới phải nộp 35%

Hiện nay, biểu thuế lũy tiến đang được áp dụng gồm 7 bậc, với mức thuế suất từ 5% đến 35%. Tuy nhiên, trong dự thảo mới, Bộ Tài chính đề xuất hai phương án cải tiến, đều theo hướng rút gọn còn 5 bậc và nới rộng khoảng cách thu nhập giữa các bậc.

Ở cả hai phương án, mức thuế thấp nhất vẫn giữ ở 5%, áp dụng cho thu nhập tính thuế từ 10 triệu đồng/tháng trở lên (sau khi trừ giảm trừ gia cảnh và các khoản được miễn giảm khác). Mức thuế cao nhất là 35% chỉ áp dụng đối với người có thu nhập tính thuế vượt mốc 80 triệu đồng/tháng (theo phương án 1) hoặc 100 triệu đồng/tháng (theo phương án 2).

Theo tính toán của Bộ Tài chính, phương án rút gọn bậc thuế sẽ giúp giảm số thuế phải nộp cho đa số người lao động hiện đang nằm ở các bậc trung. Cụ thể, người có thu nhập tính thuế 10 triệu đồng mỗi tháng sẽ giảm được 250.000 đồng, người có thu nhập 30 triệu giảm 850.000 đồng, thu nhập 40 triệu giảm 750.000 đồng, trong khi người có thu nhập 80 triệu đồng/tháng sẽ giảm khoảng 650.000 đồng.

Riêng với phương án 2 – áp dụng mức thuế 35% từ mốc 100 triệu đồng trở lên – thì những người có thu nhập cao sẽ được lợi nhiều hơn. Bộ Tài chính cũng thừa nhận phương án này sẽ khiến nguồn thu ngân sách giảm sâu hơn so với phương án 1.

Dù vậy, theo lý giải của cơ quan soạn thảo, việc điều chỉnh này không chỉ mang lại lợi ích trực tiếp cho người nộp thuế mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý, kê khai và tính thuế. Việc giảm số bậc thuế cũng đang là xu hướng cải cách được nhiều quốc gia áp dụng nhằm tăng tính minh bạch và dễ hiểu trong chính sách thuế.

Mức giảm trừ gia cảnh đề xuất tăng đáng kể

Không chỉ cải tiến biểu thuế, Bộ Tài chính còn đang đề xuất điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026, nhằm đảm bảo phù hợp hơn với sự biến động của giá cả và thu nhập người dân.

Theo dự thảo tờ trình mới gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ Tài chính đưa ra hai phương án nâng mức giảm trừ gia cảnh, với cách tính dựa trên chỉ số giá tiêu dùng (CPI), tăng trưởng GDP và thu nhập bình quân đầu người.

• Phương án 1: Tính theo CPI, sẽ điều chỉnh mức giảm trừ cho người nộp thuế từ 11 triệu đồng lên khoảng 13,3 triệu đồng/tháng. Mức giảm trừ cho người phụ thuộc cũng tăng từ 4,4 triệu đồng lên 5,3 triệu đồng/tháng.

• Phương án 2: Tính theo tăng trưởng thu nhập và GDP bình quân đầu người, đưa ra mức giảm trừ cao hơn, cụ thể là 15,5 triệu đồng/tháng cho người nộp thuế và khoảng 6,2 triệu đồng/tháng cho mỗi người phụ thuộc.

Dù chọn phương án nào, số tiền được giảm trừ cũng cao hơn nhiều so với hiện tại, giúp người nộp thuế giảm được phần đáng kể thu nhập chịu thuế. Theo đánh giá của Bộ Tài chính, nếu mức giảm trừ gia cảnh tăng thêm 2,3–4,5 triệu đồng/người/tháng, thì tổng số thuế phải nộp mỗi năm sẽ giảm đáng kể, đặc biệt với các gia đình có nhiều người phụ thuộc.

Cần lộ trình rõ ràng và đánh giá tác động

Tuy vậy, một số chuyên gia cho rằng các thay đổi cần có đánh giá kỹ tác động tới thu ngân sách, nhất là trong bối cảnh ngân sách đang chịu nhiều áp lực chi cho đầu tư công và an sinh xã hội. Việc giảm thuế, dù giúp người dân bớt gánh nặng tài chính, cũng cần đảm bảo không ảnh hưởng đến nguồn lực thực hiện các chính sách của Nhà nước.

Bên cạnh đó, việc điều chỉnh biểu thuế và mức giảm trừ cũng cần song hành với cải cách hệ thống quản lý thuế để tránh thất thu, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế số và lao động tự do đang ngày càng phổ biến.

Theo Bộ Tài chính, hiện dự thảo vẫn đang trong quá trình lấy ý kiến rộng rãi từ các bộ, ngành, địa phương, tổ chức và cá nhân. Sau khi tiếp thu và hoàn thiện, cơ quan này sẽ báo cáo cấp có thẩm quyền để xem xét, quyết định vào thời điểm phù hợp.