Thực phẩm chức năng giả đang trở thành vấn đề nhức nhối

Mới đây tại hội thảo "Phát triển bền vững thị trường thực phẩm chức năng", PGS.TS Nguyễn Thanh Phong -  Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm cho biết, thực phẩm chức năng chính thức vào Việt Nam từ những năm 2000 và là sản phẩm hỗ trợ chức năng, tạo cho cơ thể con người tình trạng thoải mái, giảm nguy cơ bệnh tật. 

Việt Nam hiện tại đang có lợi thế lớn khi vừa phát triển thực phẩm chức năng nhờ tận dụng nguồn nguyên liệu tự nhiên do ông cha để lại, bằng các nghiên cứu hoặc bài thuốc Đông y... Từ đó, các nhà khoa học đã kết hợp, chiết xuất để tạo ra nhiều sản phẩm có lợi cho sức khoẻ.

Sau 20 năm, thị trường thực phẩm chức năng đang phát triển rất nhanh về số lượng. Theo thống kê, số lượng thực phẩm đăng ký mới lên tới con số chục nghìn mỗi năm (có tới 70% sản xuất trong nước). Hiện tại, tỉ lệ người dân sử dụng thực phẩm chức năng đã tăng lên trên 60%.

Thế nhưng thời gian vừa qua, trong lúc sản xuất thực phẩm chức năng có hiện tượng sản xuất không đúng như bản công bố, nhiều nhà sản xuất còn cố tình thêm chất cấm, chất độc hại vào sản phẩm. Không những thế, trong quảng bá và truyền thông, nhiều sản phẩm đang được quảng cáo sai thông tin sản phẩm, gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng. Nhiều sản phẩm được quảng cáo như thần dược, có thể thay thế thuốc chữa bệnh, khiến nhiều người mua và sử dụng sản phẩm không hiệu quả, ảnh hưởng đến bệnh tật, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng, mất tiền của, mất thời gian.

Ông Nguyễn Thanh Phong đã nhấn mạnh: "Nhiều doanh nghiệp, công ty đầu tư nhà máy hiện đại về thực phẩm chức năng. Tuy nhiên, cũng có nhiều doanh nghiệp đang có tình trạng đăng ký một đằng, sản xuất một nẻo, thậm chí quảng cáo thực phẩm chức năng sai sự thật. Nhiều đơn vị lợi dụng hình ảnh các y bác sĩ, người nổi tiếng, diễn viên để quảng cáo thực phẩm chức năng gây hiểu lầm cho người dùng. Điều này là vi phạm pháp luật, cần được xử lý".

Ông Nguyễn Xuân Hoàng - Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam chia sẻ, tổng quy mô ngành thực phẩm chức năng Việt Nam năm 2021 là 12 tỷ USD. Thị trường thực phẩm chức năng còn rất nhiều tiềm năng do quá trình công nghiệp hóa diễn ra nhanh chóng dẫn đến sự thay đổi trong lối sống, trong chế biến thực phẩm, từ thực phẩm và chế biến truyền thống sang thực phẩm chế biến sẵn, từ việc lao động bên ngoài tới ngồi trên máy tính trong văn phòng, ít vận động.

Bên cạnh đó, các loại bệnh mạn tính không lây ngày càng phát triển, không gian sinh sống và sinh hoạt ngày càng đô thị hóa. Vì vậy, con người ngày càng chú ý tới các sản phẩm phi truyền thống từ thực phẩm chức năng tới các liệu pháp bảo vệ và chăm sóc sức khỏe, sắc đẹp…

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên, thực tế thực phẩm chức năng đã góp phần quan trọng trong công tác chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân. Tuy nhiên, vấn đề quảng cáo thực phẩm chức năng, vấn đề hoàn thiện thể chế, vấn đề hướng dẫn người dân sử dụng thực phẩm chức năng làm sao cho đúng với tác dụng và hướng dẫn của cơ quan chuyên môn, cần phải được quan tâm và có hướng giải quyết hiệu quả.

Hiện tại, nhiều ý kiến đã đồng tình rằng để có thể giải quyết những vấn đề trên để thị trường thực phẩm chức năng có thể phát triển một cách bền vững hơn. Các Bộ, ban, ngành liên quan cũng cần có sự đồng lòng, chung sức hoạt động trong việc chống thực phẩm chức năng giả, vi phạm sở hữu trí tuệ. Không những thế cần có những công cụ  giải pháp tiên tiến được pháp luật thừa nhận để có thể hỗ trợ lực lượng chức năng khi thực thi nhiệm vụ; có cơ sở để đánh giá, xác minh nhanh độ thật, giả của sản phẩm thực phẩm chức năng lưu thông trên thị trường. 

Cần tăng cường tuyên truyền, nâng cao ý thức của người tiêu dùng không được tự ý mua thực phẩm chức năng không qua tư vấn của cơ quan, đơn vị có chuyên môn hoặc mua theo trào lưu hoặc trên các ‘chợ Internet’.