Thủ tướng yêu cầu thu hồi nhà ở xã hội nếu bán sai đối tượng

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Chỉ thị số 34/CT-TTg ngày 11/12/2025 về việc chấn chỉnh, tăng cường minh bạch, phòng ngừa tiêu cực trong việc xét duyệt, mua - bán, cho thuê nhà ở xã hội.

Chỉ thị nêu rõ thời gian qua, tại một số dự án nhà ở xã hội ở Hà Nội, Đà Nẵng, TP HCM còn tồn tại việc tập trung đông người khi nộp hồ sơ, quy trình tiếp nhận chưa hợp lý, phát sinh “cò mồi”, môi giới trái phép, “chạy suất”, quảng cáo “suất ngoại giao”, cam kết “trúng bốc thăm”. Một số trường hợp lợi dụng chính sách để nộp hồ sơ tại nhiều dự án hoặc nhờ người thân đứng tên.

Việc công khai thông tin dự án, số lượng căn hộ, tiêu chí xét duyệt và danh sách người mua ở một số nơi còn chậm; có dự án đưa giá bán cao hơn mặt bằng chung 30-40%. Công tác hậu kiểm sau khi ký hợp đồng chưa hiệu quả, tiềm ẩn nguy cơ đầu cơ và trục lợi chính sách.

Theo Chỉ thị, những tồn tại này nếu không được xử lý sẽ ảnh hưởng tới niềm tin của người dân, làm méo mó chính sách và tạo điều kiện phát sinh tiêu cực, lợi ích nhóm.

Thủ tướng yêu cầu các địa phương công khai thông tin dự án ngay sau khi khởi công; kiểm tra, xác minh đúng đối tượng, hạn chế việc một người nộp hồ sơ ở nhiều dự án. Danh sách người được mua, thuê mua phải được công bố sau khi ký hợp đồng và cập nhật thường xuyên trên trang thông tin của Sở Xây dựng.

Lãnh đạo Chính phủ đồng thời yêu cầu tăng cường thanh tra, kiểm tra giá bán nhà ở xã hội để bảo đảm tính đúng, tính đủ; xử lý doanh nghiệp lợi dụng chính sách để trục lợi. Các địa phương phải phối hợp cơ quan công an xử lý nghiêm hành vi môi giới trái phép, làm hồ sơ không đúng quy định hoặc trục lợi từ giao dịch nhà ở xã hội.

Thủ tướng nhấn mạnh việc tăng cường hậu kiểm. Nếu phát hiện tổ chức, cá nhân không trung thực trong kê khai điều kiện hưởng chính sách, cơ quan chức năng phải thu hồi nhà, xử lý nghiêm và công khai danh sách vi phạm. Các chủ đầu tư, tổ chức và cá nhân môi giới trái phép, trục lợi chính sách cũng phải bị xử lý theo quy định.

Chỉ thị yêu cầu các địa phương công bố đường dây nóng, kênh tiếp nhận phản ánh; đăng tải công khai trên cổng thông tin điện tử để người dân giám sát.

Đối với chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội, Thủ tướng yêu cầu bốc thăm công khai nếu số hồ sơ nhiều hơn số căn hộ, có sự giám sát của Sở Xây dựng; khuyến khích mời thêm báo chí, truyền thông để tăng tính minh bạch.

Chủ đầu tư không được thu tiền đặt cọc hoặc ủy quyền cho các cá nhân, sàn giao dịch thu tiền đặt cọc ngoài quy định; chủ động phối hợp với các cơ quan chức năng để phát hiện, xử lý nghiêm đối với các tổ chức, cá nhân, sàn giao dịch, môi giới mượn danh nghĩa “hỗ trợ”, “tư vấn” để trục lợi.

Bộ Công an được giao chỉ đạo công an cấp xã xác nhận điều kiện thu nhập đối với người thu nhập thấp không có hợp đồng lao động trên cơ sở dữ liệu dân cư; điều tra, xử lý hành vi môi giới trái phép, lừa đảo, thao túng hồ sơ mua nhà ở xã hội.