Góp ý Dự thảo Nghị định Luật Quảng cáo: Cần thống nhất quy định về quy hoạch và cơ chế khai thác vị trí quảng cáo ngoài trời

Quy hoạch quảng cáo ngoài trời và những điểm nghẽn từ thực tiễn

Quảng cáo ngoài trời là một trong những loại hình truyền thông lâu đời và vẫn giữ vai trò quan trọng trong chiến lược marketing của doanh nghiệp. Từ các bảng pano, billboard khổ lớn trên quốc lộ cho đến màn hình LED điện tử ở trung tâm thành phố, hoạt động này vừa góp phần quảng bá thương hiệu vừa tạo nên diện mạo văn hóa và kinh tế cho đô thị.

Tuy nhiên, nhiều năm qua việc quy hoạch và quản lý quảng cáo ngoài trời còn thiếu đồng bộ. Ở nhiều địa phương, biển quảng cáo thương mại xen kẽ với biển tuyên truyền cổ động khiến việc phân loại gặp khó khăn. Vì vậy, khi dự thảo quy định tại Điều 24 rằng vị trí quy hoạch phải tách biệt giữa tuyên truyền cổ động và quảng cáo thương mại, Hiệp hội Quảng cáo Hà Nội đã kiến nghị bổ sung loại hình tuyên truyền cổ động kết hợp quảng cáo thương mại. Theo các doanh nghiệp, đây là hình thức đang phổ biến trên thực tế và khó loại bỏ ngay.

Liên quan đến hồ sơ đề án quy hoạch tại Điều 25, dự thảo yêu cầu có tờ trình, bản đồ quy hoạch, phân tích điều kiện kinh tế xã hội, dự báo công nghệ, kế hoạch tổ chức thực hiện và báo cáo tiếp thu ý kiến. Hiệp hội Quảng cáo Việt Nam đề nghị cần xác định rõ cơ quan có thẩm quyền phê duyệt để tránh tình trạng mỗi tỉnh áp dụng một cách khác nhau. Góp ý này đã được tiếp thu khi dự thảo chỉnh sửa thành cơ quan chuyên môn nhằm phù hợp với Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Đáng chú ý, Điều 26 của dự thảo quy định cơ chế khai thác vị trí quảng cáo gồm đấu giá với vị trí mới và thẩm định giá, thu phí đối với vị trí kế thừa. Đây là điểm gây nhiều lo ngại. Thực tế cho thấy đa số bảng quảng cáo ngoài trời hiện nằm trên đất tư nhân hoặc thuộc quyền sử dụng của các tổ chức chứ không phải đất công. Theo Luật Đất đai 2024, chủ đất có toàn quyền cho thuê hoặc tự khai thác. Vì vậy nếu Nhà nước tổ chức đấu giá nhưng chủ đất không đồng ý thì quy định sẽ khó khả thi.

Ngoài ra, quy định thu thêm phí khai thác được cho là chưa hợp lý trong bối cảnh doanh nghiệp quảng cáo ngoài trời đang phải cạnh tranh quyết liệt với quảng cáo trực tuyến. Theo đại diện Hiệp hội Quảng cáo Hà Nội, việc chồng thêm phí sẽ khiến doanh nghiệp khó duy trì hoạt động, trong khi công tác quản lý hoàn toàn có thể thực hiện thông qua cơ chế thuế.

Kiến nghị điều chỉnh để tăng tính minh bạch và khả thi

Để dự thảo nghị định thực sự đi vào cuộc sống, các hiệp hội ngành quảng cáo đã đưa ra nhiều đề xuất cụ thể. Thứ nhất, cần chuẩn hóa ngôn ngữ pháp lý để bảo đảm sự thống nhất giữa các điều khoản. Thay vì sử dụng những cụm từ chưa rõ ràng như đồng ý chủ trương, giao nhiệm vụ lập quy hoạch, nên thể hiện rõ thành ban hành quyết định về chủ trương và giao nhiệm vụ cho cơ quan chuyên môn lập hoặc điều chỉnh đề án quy hoạch quảng cáo ngoài trời.

Thứ hai, các nhiệm vụ tại khoản 2 và khoản 4 Điều 26 có nội dung tương tự nên gộp lại để tránh trùng lặp, giúp văn bản ngắn gọn và dễ áp dụng.

Thứ ba, cần phân định rạch ròi giữa hai nhóm vị trí quảng cáo. Với đất công, Nhà nước có thể áp dụng cơ chế đấu giá hoặc thẩm định giá. Với đất tư nhân, việc khai thác cần tuân theo quan hệ dân sự và dựa trên sự thỏa thuận giữa doanh nghiệp quảng cáo và chủ đất. Đây cũng là cách làm được nhiều quốc gia áp dụng, chẳng hạn Singapore và Hàn Quốc, nơi Nhà nước chỉ quản lý chặt chẽ quảng cáo ở khu vực công cộng, còn khu vực tư nhân để thị trường tự điều tiết.

Thứ tư, dự thảo cần đưa ra hướng dẫn thống nhất quy trình đấu giá và thẩm định giá trên phạm vi cả nước. Hiện nay, mỗi địa phương có một cách quản lý khác nhau, gây khó khăn cho doanh nghiệp khi hoạt động liên tỉnh. Một quy trình thống nhất sẽ tạo môi trường cạnh tranh công bằng và giảm rủi ro pháp lý.

Nhiều chuyên gia cũng lưu ý rằng việc hoàn thiện hành lang pháp lý không chỉ để quản lý tốt hơn mà còn nhằm tạo động lực phát triển. Quảng cáo ngoài trời dù đang chịu sức ép lớn từ quảng cáo trực tuyến nhưng vẫn giữ được những lợi thế riêng như khả năng tiếp cận đại chúng, tăng nhận diện thương hiệu và tạo hiệu ứng trực quan mạnh mẽ. Nếu khung pháp lý minh bạch và hợp lý, lĩnh vực này hoàn toàn có thể phát triển song hành cùng quảng cáo số, góp phần thúc đẩy kinh tế sáng tạo.

"Trong bối cảnh đô thị hóa diễn ra nhanh chóng, quảng cáo ngoài trời không chỉ là công cụ thương mại mà còn gắn liền với mỹ quan đô thị và văn hóa xã hội. Một nghị định đầy đủ, minh bạch và dễ áp dụng sẽ là nền tảng để ngành quảng cáo ngoài trời phát triển bền vững, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng", nhà báo, đạo diễn Nguyễn Trường Sơn - Chủ tịch Hiệp hội Quảng cáo Việt Nam nhấn mạnh. 

Hiện nay Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch tiếp tục lấy ý kiến đóng góp liên quan đến nội dung này. Các ý kiến cần được gửi kịp thời về Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch cũng như Văn phòng Hiệp hội theo thời hạn quy định, chậm nhất đến ngày 7/10/2025. Đây là cơ hội để cộng đồng doanh nghiệp quảng cáo, các tổ chức và cá nhân liên quan cùng tham gia xây dựng hành lang pháp lý phù hợp, thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành quảng cáo ngoài trời tại Việt Nam.