Có nên cho trẻ tập gym? Cẩn trọng để không biến lợi ích thành rủi ro

Ngày nay, việc trẻ nhỏ quan tâm đến tập gym không còn xa lạ. Dưới tác động của mạng xã hội và lối sống năng động, nhiều em bé tiểu học thậm chí đã bày tỏ mong muốn được “lên sàn tập” như người lớn. Trước xu hướng này, không ít phụ huynh đặt câu hỏi: Trẻ bao nhiêu tuổi thì nên tập gym? Tập như thế nào là đúng cách để không ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất?

Tập gym sớm – lợi hay hại?

Theo các chuyên gia nhi khoa và thể chất, việc trẻ em được tiếp cận với tập luyện thể thao, bao gồm cả gym là hoàn toàn có lợi nếu được thực hiện đúng cách và phù hợp với độ tuổi. Tập luyện thể chất có thể mang lại nhiều lợi ích thiết thực: tăng mật độ xương, cải thiện hệ tuần hoàn và hô hấp, tăng cường sức bền, khả năng phối hợp và sức mạnh cơ bắp. Quan trọng hơn, đây là một cách hiệu quả để duy trì cân nặng hợp lý, giảm nguy cơ béo phì và tăng cường hệ miễn dịch.

Tuy nhiên, không phải bài tập nào trong phòng gym cũng phù hợp với cơ thể non nớt của trẻ nhỏ. Cần hiểu rằng, tập gym ở trẻ hoàn toàn không nhằm mục đích “tăng cơ” như ở người trưởng thành.

Khung xương và hệ cơ của trẻ vẫn đang trong giai đoạn phát triển, rất nhạy cảm với tác động lực mạnh. Nếu trẻ tập sai kỹ thuật, mang tạ quá nặng hoặc tập với cường độ cao, có thể dẫn đến chấn thương sụn tăng trưởng – một trong những nguyên nhân gây ảnh hưởng chiều cao và cấu trúc cơ thể sau này.

Độ tuổi nào trẻ có thể bắt đầu tập gym?

Các chuyên gia khuyến nghị: từ 7–8 tuổi, trẻ có thể làm quen với các bài tập vận động đơn giản sử dụng trọng lượng cơ thể như chống đẩy, gập bụng, nhảy dây, plank, leo cầu thang… Đây là những hình thức giúp phát triển cơ bắp một cách tự nhiên, tăng sức bền và sự linh hoạt.

Đối với các bài tập có sử dụng máy móc hoặc tạ, trẻ chỉ nên bắt đầu khi từ 12 tuổi trở lên – độ tuổi mà khung xương và các nhóm cơ đã phát triển ổn định hơn. Dù vậy, việc tập luyện cần phải được hướng dẫn và giám sát chặt chẽ bởi huấn luyện viên có chuyên môn về thể chất trẻ em.

Ngoài ra, cha mẹ cũng cần chủ động quan sát, lắng nghe và đồng hành cùng con trong quá trình luyện tập.

Tập luyện đúng mục tiêu, đúng cách

Một trong những sai lầm phổ biến hiện nay là để trẻ tiếp cận tập gym với kỳ vọng “có hình thể đẹp như người lớn” – điều hoàn toàn không cần thiết ở độ tuổi thiếu nhi. Khi trẻ bị áp lực bởi hình mẫu cơ thể trên mạng xã hội, rất dễ dẫn đến việc tập luyện quá sức hoặc sai kỹ thuật, từ đó gây tổn thương đến cơ, khớp, dây chằng, cột sống…

Cha mẹ cần nhấn mạnh cho trẻ hiểu mục tiêu của tập luyện là rèn luyện sức khỏe, tăng sức đề kháng và sự dẻo dai – không phải để theo đuổi hình thể lý tưởng. Điều này giúp trẻ xây dựng được thái độ tích cực với vận động, thay vì ám ảnh bởi ngoại hình.

Một cảnh báo khác là tuyệt đối không cho trẻ sử dụng thực phẩm chức năng như bột tăng cơ, whey protein, thuốc tăng cân… vì các sản phẩm này không phù hợp với lứa tuổi và có thể chứa hormone tăng trưởng hoặc chất gây hại đến gan, thận, nội tiết. Nguy cơ dậy thì sớm, rối loạn phát triển là rất lớn nếu sử dụng tùy tiện.

Phục hồi và dinh dưỡng sau tập

Sau mỗi buổi tập, cơ thể trẻ cần được nghỉ ngơi và bổ sung năng lượng hợp lý. Một chế độ ăn cân bằng giữa đạm, tinh bột, vitamin và chất xơ là rất cần thiết. Thực phẩm gợi ý gồm: trứng, thịt gà, cá, đậu hũ, sữa, sữa chua, rau xanh, trái cây tươi và ngũ cốc. Trẻ cũng cần được uống đủ nước, bổ sung điện giải nếu vận động nhiều, đặc biệt trong môi trường nóng hoặc ẩm.

Bên cạnh đó, tập gym không nên là hình thức vận động duy nhất. Hãy khuyến khích trẻ khám phá nhiều bộ môn khác như bơi lội, võ thuật, khiêu vũ, bóng đá… để phát triển toàn diện về vận động, phối hợp, tư duy và tinh thần.

Cho trẻ làm quen với vận động từ sớm là một hướng đi tích cực trong việc xây dựng lối sống lành mạnh. Tuy nhiên, phụ huynh cần hiểu rõ cơ chế phát triển thể chất của trẻ, lựa chọn phương pháp tập luyện phù hợp, đảm bảo an toàn và cân bằng giữa luyện tập – dinh dưỡng – nghỉ ngơi. Khi được định hướng đúng, gym có thể trở thành một phần trong hành trình phát triển toàn diện và vui khỏe của con trẻ.