Nuôi dưỡng thói quen đọc sách cho trẻ – Gợi ý theo từng độ tuổi

Trong thời đại màn hình chiếm lĩnh mọi không gian sống, việc duy trì thói quen đọc sách ở trẻ nhỏ dường như đang trở nên ngày càng khó khăn. Tuy nhiên, nếu cha mẹ biết dạy con phù hợp theo từng độ tuổi, thì đọc sách sẽ dễ trở thành niềm yêu thích của trẻ.

Dưới đây là những gợi ý cụ thể, thiết thực và gần gũi với gia đình Việt Nam, giúp cha mẹ nuôi dưỡng thói quen đọc sách cho con từ sớm và phù hợp với từng giai đoạn phát triển.

Trẻ từ 0 – 2 tuổi: Khơi gợi tình yêu với sách từ những cảm xúc đầu tiên

Ở độ tuổi này, trẻ chưa thể hiểu nội dung sách nhưng lại rất nhạy cảm với âm thanh, màu sắc và cảm xúc từ giọng nói của cha mẹ. Hãy chọn những cuốn sách vải, sách nhựa, sách có hình ảnh to, màu sắc tươi sáng, có thể cắn gặm và dễ lật mở.

Cha mẹ nên:

• Đọc to, rõ, nhấn nhá biểu cảm

• Ôm con vào lòng khi đọc để tạo sự gắn kết

• Đọc đi đọc lại một số cuốn con yêu thích để tạo cảm giác thân quen

Gợi ý: Các sách tranh đơn giản về động vật, hình khối, đồ vật quen thuộc như “Chào buổi sáng bé yêu”, “Sách động vật đầu tiên của bé”.

Trẻ từ 3 – 6 tuổi: Giai đoạn vàng để xây dựng thói quen đọc sách

Đây là thời kỳ vàng để xây dựng thói quen đọc sách bởi lúc này, trẻ ham học hỏi, trí tưởng tượng phát triển mạnh. Hãy chọn sách truyện có cốt truyện rõ ràng, nhân vật sinh động, ngôn từ đơn giản, kèm tranh minh họa đẹp.

Cha mẹ nên:

• Đọc cùng con mỗi ngày 15–20 phút, có thể là trước giờ ngủ

• Đặt câu hỏi mở như “Con nghĩ chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo?”

• Dành không gian riêng cho sách trong nhà: một kệ sách nhỏ, một góc đọc có đèn và gối

Gợi ý: Truyện cổ tích Việt Nam, truyện Ehon Nhật Bản, truyện tranh giáo dục cảm xúc như “Tớ đã lớn rồi!”, “Chú mèo Mun tinh nghịch”.

Trẻ từ 7 – 10 tuổi: Tập đọc độc lập và nuôi dưỡng tư duy

Khi đã biết đọc thành thạo, trẻ có thể tự khám phá thế giới qua sách. Tuy nhiên, để duy trì thói quen đọc sách, cha mẹ vẫn cần đồng hành và định hướng.

Cha mẹ nên:

• Cho con tự chọn sách theo sở thích nhưng có giới hạn phù hợp

• Thường xuyên hỏi han và gợi mở: “Con thấy đoạn này hay không?”, “Nếu là con, con sẽ làm gì?”

• Tổ chức những hoạt động như “ngày đọc sách gia đình” hoặc đi nhà sách vào cuối tuần

Gợi ý: Sách kỹ năng sống, truyện thiếu nhi kinh điển như “Nhóc Nicolas”, “Dế mèn phiêu lưu ký”, sách khoa học dễ hiểu như “Tại sao? Cái gì? Như thế nào?”

Trẻ từ 11 tuổi trở lên: Đồng hành thay vì kiểm soát

Ở tuổi tiền dậy thì và dậy thì, trẻ bắt đầu có suy nghĩ độc lập, gu đọc sách cũng phong phú hơn. Đừng ép buộc mà hãy trở thành người bạn đọc của con.

Cha mẹ nên:

• Thảo luận về các cuốn sách cùng con như những người lớn thực sự

• Khuyến khích con ghi chép cảm nghĩ, viết review hoặc kể lại câu chuyện theo cách riêng

• Giới thiệu sách thông qua phim chuyển thể hoặc nhân vật nổi tiếng yêu thích của con

Gợi ý: Truyện phiêu lưu – trinh thám nhẹ, sách kỹ năng học tập, sách truyền cảm hứng như “Toto-chan bên cửa sổ”, “Những người khổng lồ thầm lặng”, “Hiểu về trái tim”.

Thói quen đọc sách không nằm ở việc trẻ đọc bao nhiêu cuốn, mà là trẻ cảm nhận được gì từ mỗi trang sách. Cha mẹ nên là người khuyến khích, định hướng cho con đúng lúc, đúng cách. Từ đây, con sẽ trở thành những hạt giống nảy mầm trí tuệ, lòng nhân ái và niềm đam mê học hỏi suốt đời.