Bí quyết dạy con tự học từ nhỏ: Cha mẹ nên bắt đầu từ đâu để con học giỏi, sống kỷ luật?

Dạy con tự học là một hành trình dài, cần bắt đầu sớm và đúng cách. Nội dung dưới đây sẽ chia sẻ những bí quyết thiết thực, gần gũi, giúp cha mẹ đồng hành cùng con hiệu quả ngay từ khi còn nhỏ.

Hiểu đúng về “tự học”

Tự học không đơn thuần là việc trẻ ngồi vào bàn học một mình. Đó là cả một quá trình hình thành thói quen tư duy độc lập, quản lý thời gian và có động lực nội tại để tìm tòi kiến thức. Trẻ có khả năng tự học sẽ không bị phụ thuộc vào việc nhắc nhở từ cha mẹ hay giáo viên, mà biết cách đặt câu hỏi, tìm lời giải và chủ động học hỏi từ mọi tình huống trong cuộc sống.

Bắt đầu từ thái độ của cha mẹ

Trẻ nhỏ học qua quan sát. Nếu cha mẹ suốt ngày cằn nhằn: “Sao con không chịu học?”, “Ngồi học đi, sắp thi rồi!” thì rất dễ khiến trẻ học vì sợ hơn là học vì thích. Thay vì áp lực, hãy tạo ra một môi trường tích cực, nơi việc học không phải là “nghĩa vụ” mà là cơ hội khám phá.

Cha mẹ hãy dạy con tự học với các mẹo như:

• Thường xuyên đọc sách cùng con, chia sẻ những điều thú vị mình học được trong ngày.

• Thể hiện sự hứng thú với kiến thức: “Con có biết vì sao trời mưa không?”, “Mẹ vừa đọc được cách gấp quần áo nhanh lắm nè!”

• Tránh phán xét nặng nề mỗi khi con mắc lỗi trong học tập – thay vào đó hãy đồng hành tìm giải pháp.

Tạo thói quen học tập đều đặn từ sớm

Từ độ tuổi mầm non, trẻ đã có thể được rèn luyện kỹ năng học có kỷ luật. Không cần ép con học bài theo kiểu ngồi bàn ghế nghiêm chỉnh, nhưng cha mẹ có thể:

• Thiết lập “giờ học vui vẻ” mỗi ngày, khoảng 20–30 phút cùng con tô màu, xem sách, làm trò chơi tư duy.

• Duy trì không gian học yên tĩnh, gọn gàng để trẻ thấy việc học là một phần quen thuộc trong ngày.

• Lên thời gian biểu học – chơi – nghỉ ngơi rõ ràng, giúp con biết cách quản lý thời gian và tự sắp xếp công việc.

Khơi gợi động lực nội tại thay vì phần thưởng

Nhiều cha mẹ hay dùng phần thưởng vật chất (kẹo, đồ chơi) hoặc hình phạt (la mắng, tịch thu đồ chơi) để dạy con tự học. Tuy nhiên, điều này chỉ hiệu quả ngắn hạn. Về lâu dài, trẻ học vì phần thưởng, không vì yêu thích hay nhận ra giá trị việc học.

Thay vào đó, hãy khơi gợi sự tò mò và kết nối học tập với cuộc sống thực:

• Khi dạy bé học đếm, hãy dùng trái cây thật để bé đếm rồi ăn.

• Khi học chữ, gắn với tên bé hoặc từ quen thuộc (M là Mẹ, B là Bố).

• Sau mỗi lần học xong, hãy trò chuyện: “Con thấy bài học hôm nay có gì thú vị?”, “Con học được điều gì mới?”

Khuyến khích con tự đặt mục tiêu và tự đánh giá

Dạy con tự học không thể thiếu kỹ năng tự lập kế hoạch. Tùy theo độ tuổi, cha mẹ có thể hướng dẫn con:

• Viết ra mục tiêu nhỏ trong tuần: hoàn thành 5 bài toán, đọc 3 truyện tranh, học được 10 từ tiếng Anh…

• Cuối tuần cùng con “tổng kết” xem mình đã làm được gì, có gì cần cải thiện, và cảm thấy thế nào.

Việc này không chỉ tăng tính tự chủ, mà còn dạy con biết nhìn lại chính mình – một năng lực quan trọng của người học giỏi.

Áp lực thành tích khiến nhiều phụ huynh quên mất một điều đơn giản: mỗi đứa trẻ có tốc độ phát triển riêng. So sánh con mình với “con nhà người ta” chỉ khiến trẻ mất tự tin, còn cha mẹ thì mệt mỏi.

Thay vì ép con đạt điểm cao, hãy tập trung vào việc giúp con hiểu bài, thấy hứng thú, và phát triển kỹ năng học tập. Điểm số sẽ đến như một hệ quả tự nhiên của quá trình học hiệu quả.