Gia đình hai thế hệ hay ba thế hệ: Đâu là lựa chọn tối ưu cho chiến lược phân khúc của doanh nghiệp?
Các mô hình gia đình tại Việt Nam đang chứng kiến sự dịch chuyển từ gia đình ba thế hệ sống chung trong một mái nhà dần thu hẹp về quy mô hai thế hệ. Sự thay đổi này không chỉ phản ánh xu hướng sống hiện đại mà còn đặt ra thách thức và cũng là cơ hội cho các doanh nghiệp trong việc phân khúc và tiếp cận khách hàng tiêu dùng hộ gia đình.
Tiêu ít mà vẫn đủ đầy - Cách phụ nữ thành thị quản lý tài chính khéo léo, chị em không thể bỏ qua
Mua sắm online thông minh như phụ nữ hiện đại: An toàn – Tiết kiệm – Không bị 'hớ'
Quy mô hộ gia đình Việt Nam đang “co lại”
Theo nghiên cứu công bố bởi HILL Việt Nam đầu năm 2025, quy mô hộ gia đình trung bình ở nước ta đã giảm từ 3,89 người (năm 2009) xuống còn 3,45 người vào năm 2024. Đồng thời, tỷ lệ hộ gia đình ba thế hệ sống chung giảm đáng kể tại các đô thị lớn như TP.HCM và Hà Nội, trong khi nhóm hộ hai thế hệ (vợ chồng và con cái) đang chiếm ưu thế.
Điều này kéo theo sự thay đổi trong thói quen tiêu dùng: quy mô bữa ăn nhỏ hơn, ưu tiên sản phẩm đóng gói vừa phải; dịch vụ chăm sóc sức khỏe và tài chính cá nhân hóa nhiều hơn; xu hướng tự quyết của từng thành viên trong gia đình tăng lên.
Gia đình hai thế hệ - linh hoạt, nhanh nhạy, tiêu dùng quyết đoán
Gia đình hai thế hệ thường có cấu trúc trẻ trung: cặp vợ chồng trong độ tuổi 30-45, có 1-2 con nhỏ. Nhóm này nổi bật với hành vi tiêu dùng chủ động, am hiểu công nghệ, dễ tiếp cận qua các kênh số. Đây cũng là nhóm chi tiêu mạnh mẽ cho giáo dục, thực phẩm sạch, du lịch trải nghiệm, các thiết bị gia dụng hiện đại phục vụ nhịp sống nhanh.
Doanh nghiệp hoàn toàn có thể xây dựng chiến lược truyền thông cá nhân hóa cao, tập trung vào người mẹ trẻ hoặc người cha trong vai trò người ra quyết định, đi kèm các chương trình tích điểm, gói combo linh hoạt – phù hợp với nhịp sống đô thị.
Gia đình ba thế hệ – giá trị bền vững và mức chi tiêu tổng thể cao
Ngược lại, mô hình gia đình ba thế hệ vẫn là một thị trường đáng lưu tâm, đặc biệt tại các tỉnh thành nhỏ hoặc khu dân cư truyền thống. Dù có vẻ “kém hiện đại”, nhưng các gia đình kiểu này lại có ngân sách chi tiêu tổng hợp lớn hơn và hành vi tiêu dùng đa dạng.
Trong một gia đình ba thế hệ, quyết định mua sắm thường là sự thỏa hiệp giữa các thế hệ – ông bà chú trọng giá trị sử dụng lâu dài, cha mẹ đề cao tiện ích – thẩm mỹ, còn con cái bị chi phối bởi xu hướng và mạng xã hội. Nếu hiểu được cách “bắt nhịp” với từng tầng nhu cầu, doanh nghiệp có thể tạo ra các gói sản phẩm – dịch vụ tích hợp: ví dụ như bảo hiểm gia đình toàn diện, nhà ở đa thế hệ, thực phẩm chức năng cho cả nhà…
Giải pháp phân khúc theo quy mô hộ gia đình: Không chọn bên nào, mà là chọn đúng thời điểm
Thay vì đặt câu hỏi “nên chọn nhóm nào?”, doanh nghiệp cần tập trung vào khả năng phân loại linh hoạt theo giai đoạn sống của khách hàng. Theo BrandsVietnam, phân khúc hiệu quả là khi doanh nghiệp điều chỉnh thông điệp và sản phẩm theo sự chuyển động của đời sống gia đình – từ lúc lập gia đình mới, có con đầu lòng, đến khi có cha mẹ già cùng sống chung.
Một số thương hiệu điện máy đã áp dụng phân khúc theo giai đoạn hộ gia đình rất thành công: TV màn hình lớn cho gia đình ba thế hệ, máy giặt nhỏ tiết kiệm nước cho căn hộ hai thế hệ, máy lọc không khí hướng đến gia đình có trẻ nhỏ hoặc người cao tuổi.
Gia đình hai thế hệ hay ba thế hệ - mỗi mô hình đều là “cửa ngõ” dẫn tới những nhu cầu và giá trị tiêu dùng riêng biệt. Trong một xã hội đang vận động nhanh về nhân khẩu học, chìa khóa thành công nằm không phải ở việc chọn một nhóm duy nhất, mà là ở khả năng thấu hiểu sự đa dạng và chuyển biến trong cấu trúc hộ gia đình.
Đối với doanh nghiệp, chiến lược phân khúc khách hàng theo quy mô hộ không chỉ giúp tối ưu hóa chi phí tiếp thị, mà còn tạo ra kết nối sâu sắc hơn với từng nhóm khách hàng - từ đó xây dựng lòng trung thành và giá trị thương hiệu dài hạn.
