Cây xạ đen có tác dụng gì? Tiên dược điều trị bệnh ung thư

Giới thiệu về cây xạ đen

Trước khi tìm hiểu cây xạ đen có tác dụng gì, hãy cùng giới thiệu qua về tên gọi, đặc điểm và vị trí phân bố của loại cây này.

1. Tên gọi

Cây xạ đen hay còn gọi là cây ung thư (theo dân tộc Mường ở tỉnh Hòa Bình), ngoài ra còn có tên gọi khác là cây quả nâu, bách giải, bạch vạn hoa, thanh giang đằng, dây gối,... Tên khoa học của xạ đen là Celastrus hindsii Benth et Hook, thuộc họ dây gối (Celastraceae).

2. Đặc điểm

Cây xạ đen là một loại thực vật dây leo và thân gỗ, dài khoảng 3 đến 10m. Xạ đen mọc thành bụi, cây non thường có màu xám nhạt và không có lông, cây trưởng thành thì có màu xanh nâu và nhiều lông.

Lá của cây xạ đen mọc so le, phiến lá hình bầu dục và đầu nhọn, chiều dài của lá khoảng từ 7-12cm, chiều rộng khoảng 3 - 5cm, mép lá có răng cưa ngắn. Cuống lá tương đối ngắn, chỉ từ 5-7mm.

Hoa cây xạ đen có màu trắng, 5 cánh, thường mọc từng chùm ở nách hoặc ngọn lá, chùm hoa dài từ 5 - 10cm, cuống hoa dài khoảng 2-4mm. Quả xạ đen có hình giống quả trứng và dài khoảng 1cm. Quả thường có màu xanh, chuyển vàng khi chín và tách thành 3 mảnh. Cây xạ đen ra hoa vào tháng 3 đến tháng 5 và có quả từ tháng 8 đến tháng 12.

Có thể hái lá cây xạ đen để dùng làm dược liệu vào bất kỳ lúc nào, nhưng để đạt được dược tính cao, cần đợi đến khi cây già. Rửa sạch bằng nước các phần của cây xạ đen sau khi thu hoạch, cắt từng đoạn ngắn rồi mang phơi khô hoặc sấy khô, cho vào túi nilon để dùng dần.

3. Phân bố

Ở nước ta, cây xạ đen mọc nhiều ở khu vực rừng núi, đặc biệt là tỉnh Hòa Bình, Thanh Hóa và Ninh Bình.

Thành phần hóa học trong cây xạ đen

Các thành phần được nghiên cứu và tìm thấy trong loài cây này gồm:

• Các polyphenol: rutin, kaempferol 3-rutinoside, axit rosmarinic, axit lithospermic và axit lithospermic B.

• Các sesquiterpene và triterpene: estar agarofuran sesquiterpene, 1b, 2b, 6a, 15b-tetracetoxy-8b, 9a-dibenzoyloxy-b-dihydro agarofuran (celahin D), axit glucosyringic, emarginatine E, loranthol, lupenone, friedelinol, celasdin-A, celasdin-C, celasdin-B, cytotoxic.maytenfolone-A…

• Các nhóm hợp chất khác như flavonoid, quinon, tanin, axit amin…

Cách phân biệt cây xạ đen với các loại cây khác

Nằm trong họ xạ còn có cây xạ trắng, xạ vàng, xạ lai, do đó người ta thường dễ nhầm lẫn các cây thuộc họ xạ với nhau. Tuy nhiên, xạ vàng và xạ đen là hai loại phổ biến nhất được dùng để làm dược liệu. Dưới đây là cách phân biệt cây xạ đen với những cây khác cùng họ:

• Cây xạ đen: Cây tươi có lá dày và màu tím xanh, thân cây đậm màu. Sau khi phơi khô, lá cây bị nát nhưng không giòn, có mùi thơm nhẹ, thân cây chuyển sang màu đen và có mùi thơm.

• Cây xạ vàng: Cây tương có lá mỏng và màu xanh, mép lá không có răng cưa. Sau khi phơi khô, lá cây rất dễ bị nát và giòn, thân cây chuyển sang màu trắng và không có mùi thơm.

Ngoài các cây cùng họ, xạ đen cũng bị nhầm lẫn với cây chùm rụm, cây dót và cây xạ đen Hòa Bình. Tuy nhiên, về thành phần khi được nghiên cứu lại thấy rất khác nhau, đặc biệt là khả năng ức chế tế bào ung thư phổi và gan.

Cây xạ đen có tác dụng gì?

Cây xạ đen có tác dụng gì, cây xạ đen chữa được bệnh gì là những câu hỏi thường gặp trong thời gian qua. Đã có nhiều nghiên cứu chứng minh công dụng của cây xạ đen. Vì vậy, xạ đen là một loại dược liệu được sử dụng phổ biến trong cả Đông y và Tây y.

Hỗ trợ điều trị các bệnh khối u, ung thư

Như đã đề cập ở trên, cây xạ đen còn gọi là cây ung thư vì có tác dụng hỗ trợ điều trị ung thư rất hiệu quả, đặc biệt là ung thư ruột kết, ung thư đại trực tràng, ung thư cổ tử cung, ung thư buồng trứng,... đó là nhờ vào những hợp chất maytenfolone A, flavonoid, quinone, saponin có trong cây xạ đen.

Điều trị các bệnh về gan

Các hoạt chất có trong cây xạ đen có khả năng kháng virus gây bệnh viêm gan như viêm gan B, A và C... Ngoài ra, với khả năng ức chế quá trình lipid, xạ đen được dùng để điều trị bệnh gan nhiễm mỡ. Xạ đen cũng giúp thuyên giảm bệnh viêm gan mãn tính tiến triển thành xơ gan.

Điều trị chứng mất ngủ, suy nhược thần kinh

Nhờ công dụng thanh nhiệt, giải độc, xạ đen được xem là liều thuốc chữa chứng mất ngủ và suy nhược thần kinh rất tốt. Khi dùng, xạ đen làm giảm các triệu chứng hoa mắt, chóng mặt và tăng cường vận chuyển máu đến não, phòng ngừa tai biến mạch máu não.

Chữa mụn nhọt, lở loét trên da

Cùng với đặc tính kháng khuẩn, kháng virus và tính hàn, xạ đen có tác dụng hỗ trợ chữa mụn nhọt, lở loét trên da rất hiệu quả, giảm ngứa và mau chóng làm lành vết thương.

Tăng cường sức đề kháng và chữa một số bệnh khác

Xạ đen là thành phần của một số bài thuốc dân gian dùng để chữa các bệnh về cột sống, xương khớp như thoái hóa cột sống, đau thần kinh tọa, thoát vị đĩa đệm, viêm khớp dạng thấp, ...

Ngoài ra, đây cũng là loại dược liệu quý giúp ổn định đường huyết và huyết áp, ngăn ngừa xơ vữa động mạch, điều hòa, lưu thông khí huyết, tăng cường sức đề kháng ở người cao tuổi để phòng ngừa bệnh tật.

Cách dùng cây xạ đen và một số lưu ý

Sau khi biết cây xạ đen có tác dụng gì thì cách dùng cây xạ đen như thế nào cũng rất quan trọng. Có nhiều cách sử dụng cây xạ đen khác nhau, tùy vào mục đích của người dùng. Xạ đen là loại dược liệu có thể được dùng ở cả dạng tươi và khô, tất cả bộ phận của cây từ thân, lá, cành đều dùng được.

• Cách dùng xạ đen tươi: Rửa sạch lá và thân cây xạ đen còn tươi (mỗi bộ phận khoảng 50g), sau đó cho vào nồi hoặc ấm nấu cùng 2 lít nước để uống.

• Cách dùng xạ đen khô: Sắc lấy nước uống hoặc hãm chè lá xạ đen khô (khoảng 20 - 30g) để lấy nước uống trong ngày.

Lưu ý, phụ nữ đang mang thai hoặc nuôi cho con bú không nên sử dụng xạ đen mà không có ý kiến của bác sĩ. Trà hoặc nước sắc từ lá xạ đen chỉ nên uống trong ngày, không được để qua đêm sẽ biến chất không tốt cho sức khỏe.

Trên đây là những thông tin về cây xạ đen cũng như giải đáp thắc mắc cây xạ đen có tác dụng gì. Hi vọng qua bài viết này, bạn đọc đã bỏ túi cho mình kiến thức về Y học và cách điều trị một số bệnh liên quan. Để có thêm nhiều thông tin hữu ích khác, bạn đừng quên theo dõi chuyên mục Bác sĩ gia đình của Tiếp thị & Gia đình nhé!