Vòng xoáy đầu tư
Mấy phiên liên tiếp gần đây, thanh khoản thị trường chứng khoán đều đạt ở mức cao. Đáng chú ý nhất là phiên thứ Hai 18/3/2024 với 43.000 tỷ đồng được giao dịch trên sàn TPHCM HoSE. Hai phiên tiếp theo thanh khoản đạt lần lượt gần 22.000 tỷ đồng phiên thứ Ba 19/3/2024 và gần 23.000 tỷ đồng phiên hôm nay. Thanh khoản thị trường tăng, nhà đầu tư chứng khoán có thực sự được hưởng lợi?
- Giá vàng hôm nay tăng nhẹ
- Tỷ giá USD tăng mạnh trên thị trường
- Các ông lớn ngành ngân hàng tiếp tục đưa lãi suất "dò đáy"
Đã từng có những giai đoạn thanh khoản thị trường chứng khoán liên tiếp tăng và duy trì ở mức 25.000 - 30.000 tỷ đồng/phiên. Đó là giai đoạn toàn thị trường hứng khởi, chỉ số tăng, nhà đầu tư thu lời lớn, và tiền gián tiếp đổ vào doanh nghiệp thông qua kênh huy động là thị trường chứng khoán, trái phiếu cũng khá lớn. Tuy nhiên, đó cũng là giai đoạn mà thị trường bộc lộ nhiều bất ổn, tăng trưởng nóng, nhiều hành vi gian lận diễn ra. Điển hình là vụ bán chui và thao túng giá chứng khoán của Trịnh Văn Quyết và đồng bọn. Nhìn sang các lĩnh vực đầu tư khác, giai đoạn đó giá vàng ổn định, lãi suất ngân hàng thấp dưới 6%, bất động sản thanh khoản thấp. Tất nhiên, khi ấy chứng khoán là kênh sinh lời cao nhất.
Những biện pháp thanh lọc thị trường tài chính trong suốt năm 2022 và kéo dài sang năm 2023 đã tác động không nhỏ đến thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp. Cùng với đó là tình trạng đóng băng của thị trường bất động sản và doanh nghiệp xuất nhập khẩu không có đơn hàng khiến khả năng hấp thụ vốn thấp kéo theo lãi suất ngân hàng liên tục giảm. Điều đó dẫn đến nhà đầu tư cá nhân không còn trông cậy vào kênh đầu tư nào khác, ngoài vàng.
Đó là lý do giá vàng trong nước suốt một năm qua liên tục duy trì ở mức cao, đặc biệt, 2 tháng đầu năm 2024, giá vàng miếng đã tăng xấp xỉ 10% so với thời điểm cuối năm 2023 (đỉnh điểm 82 triệu đồng/lượng ngày 13/3/2024 cao hơn mức giá phiên cuối cùng của năm 2023 tới 8 triệu đồng lượng).
Việc đảo chiều thanh khoản thị trường chứng khoán những phiên gần đây có lẽ không cần giải thích nhiều. Nửa cuối tháng 3/2024 lãi suất tiết kiệm bình quân tại các kỳ hạn ghi nhận giảm từ 0,1 đến 0,2 điểm % so với cuối tháng 2/2024. Lãi suất tiết kiệm 12 tháng cao nhất hiện nay là 5,2%/năm được áp dụng tại Nam Á Bank, VietBank. Tiếp đến là OceanBank, SaigonBank với 5%/năm. Còn 4 ông lớn ngân hàng (Big4) Agribank, BIDV, Vietcombank, Vietinbank áp dụng lãi suất từ 4,7% - 4,8%/năm cũng là mức cao trong hệ thống. Lãi suất tiết kiệm 12 tháng thấp nhất hiện nay là 4%/năm tại Maritime Bank và SCB. Với lãi suất này, có 100 triệu gửi tiết kiệm, người dân chỉ thu về được cao nhất là 5,2 triệu/năm, chưa được 1 chỉ vàng nhẫn. Như vậy, bình quân, mỗi tháng họ nhận về 433.000 đồng tiền lãi suất - một con số quá thấp. Lãi suất thấp; vàng bấp bênh khi vừa mua đã mất ngay 2 - 2,5 triệu đồng; bất động sản thanh khoản yếu...người dân lại đành đổ vào chứng khoán.
Dòng tiền sẽ đổ vào đâu trong giai đoạn này? Điều này không khó để nhìn ra. Khi lãi suất chạm đáy, người dân rút tiền ra đầu tư chứng khoán và các lĩnh vực khác, đồng thời thị trường bất động sản phục hồi thì sẽ dẫn tới tình trạng ngân hàng thiếu vốn lại bắt đầu cuộc đua tăng lãi suất mới để hút vốn. Khi lãi suất lên đến đỉnh điểm, người dân lại rút tiền từ các lĩnh vực đầu tư khác, chuyển đổi các kênh tài sản khác thành tiền mặt để gửi ngân hàng. Tất cả lại bắt đầu một vòng xoáy mới. Nhà đầu tư cá nhân liệu có được hưởng lợi nhiều từ những vòng xoáy như vậy? Có, nhưng chắc chắn không lớn, bởi dòng tiền lớn vẫn chủ yếu vẫn nằm trong tay các "cá mập" - bao gồm cả các ngân hàng.
