Bữa cơm ngon miệng có thể trở thành ‘cái bẫy’ ung thư nếu gia đình bạn vẫn duy trì 5 thói quen nguy hiểm này

Ung thư hiện là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu tại Việt Nam và trên thế giới. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), 30-50% các ca ung thư có thể phòng tránh nếu thay đổi lối sống, đặc biệt là chế độ ăn uống (WHO, 2023).

Tuy nhiên, nhiều gia đình vẫn duy trì những thói quen ăn uống tưởng chừng vô hại nhưng lại âm thầm làm hại sức khỏe. Dưới đây là 5 lưu ý nguy hiểm nên loại bỏ ngay.

Ăn quá nhiều thực phẩm chế biến sẵn và thịt đỏ

Các loại xúc xích, thịt xông khói, giăm bông, đồ hộp… chứa nitrit và nitrat - chất bảo quản giúp giữ màu và kéo dài hạn sử dụng. Khi vào cơ thể, chúng có thể chuyển hóa thành nitrosamine, hợp chất gây ung thư dạ dày, đại trực tràng (IARC, 2015).

Ngoài ra, tiêu thụ quá nhiều thịt đỏ (bò, lợn, cừu…) cũng làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng. Một nghiên cứu trên International Journal of Cancer cho thấy: ăn trên 500g thịt đỏ mỗi tuần sẽ làm nguy cơ này tăng đáng kể.

Giải pháp:

• Giới hạn thịt đỏ ở mức 350-500g/tuần.

• Ưu tiên cá, thịt gia cầm và nguồn đạm thực vật như đậu, hạt.

• Hạn chế tối đa thực phẩm chế biến sẵn, đặc biệt là sản phẩm hun khói.

Tiếc của nên tận dụng thực phẩm mốc hoặc bảo quản kém

Nhiều người có thói quen ăn uống là cắt bỏ phần mốc của lạc, ngũ cốc, bánh mì… và tiếp tục dùng. Đây là một sai lầm nguy hiểm. Aflatoxin - độc tố từ nấm mốc Aspergillus là một trong những tác nhân gây ung thư gan mạnh nhất và không bị phá hủy khi nấu chín. Chúng thường xuất hiện ở gạo, ngô, đậu, lạc bảo quản không tốt.

Giải pháp:

• Tuyệt đối bỏ thực phẩm đã mốc, dù chỉ một phần nhỏ.

• Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát, dùng hộp kín hoặc túi hút ẩm.

• Tránh để thực phẩm quá hạn sử dụng.

Ăn quá mặn và nhiều đồ muối chua

Tiêu thụ nhiều muối không chỉ làm tăng huyết áp mà còn gia tăng nguy cơ ung thư dạ dày. WHO khuyến cáo mỗi người trưởng thành chỉ nên tiêu thụ dưới 5g muối/ngày.

Các món dưa, cà muối chua, đặc biệt là muối xổi hoặc để quá lâu, có thể sinh ra nitrosamine - chất gây ung thư. Dưa muối chưa chín kỹ còn chứa nhiều nitrit, càng làm nguy cơ cao hơn.

Giải pháp:

• Giảm muối trong nấu ăn, hạn chế dùng nước chấm mặn.

• Chỉ ăn dưa muối khi đã chín kỹ, không ăn khi quá chua hoặc để lâu ngày.

Ăn đồ chiên rán ở nhiệt độ cao và dùng dầu tái chế

Chiên rán ở nhiệt độ trên 180°C dễ tạo ra acrylamide - hợp chất có khả năng gây ung thư ở người (IARC). Dầu được tái sử dụng nhiều lần sinh ra các gốc tự do và hợp chất oxy hóa, gây tổn thương DNA và thúc đẩy hình thành tế bào ung thư.

Giải pháp:

• Hạn chế món chiên rán, ưu tiên hấp, luộc, áp chảo.

• Không dùng lại dầu đã chiên nhiều lần.

• Sử dụng dầu thực vật lành mạnh như dầu oliu, dầu hướng dương.

Uống nhiều đồ ngọt và nước giải khát có đường

Nghiên cứu của BMJ (2019) cho thấy tiêu thụ nhiều đồ uống có đường, từ nước ngọt, trà sữa đến nước trái cây đóng chai... đều có liên quan đến tăng nguy cơ ung thư tổng thể.

Đường không trực tiếp gây ung thư nhưng lại dẫn đến béo phì, yếu tố nguy cơ của ít nhất 13 loại ung thư (NCI, 2021). Ngoài ra, đường còn làm tăng viêm, tăng insulin máu, tạo môi trường thuận lợi cho tế bào ung thư phát triển.

Giải pháp:

• Thay thế bằng nước lọc, trà thảo mộc hoặc nước ép trái cây tươi.

• Giới hạn lượng đường ở mức <25g/ngày với phụ nữ và <36g/ngày với nam giới (Hiệp hội Tim mạch Mỹ).

Những thói quen ăn uống tưởng chừng ngon miệng, vô hại đôi khi lại là nguyên nhân âm thầm hủy hoại sức khỏe. Thay đổi từ những điều nhỏ nhất như chọn thực phẩm tươi, giảm muối, bỏ đồ uống nhiều đường... có thể là lá chắn vững chắc bảo vệ gia đình khỏi nguy cơ ung thư.