Nhìn lại chặng đường phát triển của quảng cáo ngoài trời tại Việt Nam

Hiện nay chỉ cần bước ra đường, chúng ta sẽ bắt gặp vô số hình ảnh quảng cáo ngoài trời, đa dạng từ biển bảng, billboard, màn hình LED, đến những hình ảnh quảng cáo trên xe buýt, xe taxi, trạm dừng nghỉ hay bất cứ địa điểm công cộng nào. Để phát triển như ngày hôm nay, quảng cáo ngoài trời cũng trải qua nhiều thăng trầm. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu thêm về lịch sử ra đời và sự phát triển của quảng cáo trời tại Việt Nam!

Lịch sử ra đời ngành quảng cáo ngoài trời

Nhiều người vẫn nhầm tưởng các quốc gia có quảng cáo ngoài trời phát triển mạnh như Mỹ, Anh, Pháp… sẽ là cái nôi của ngành này. Nhưng thực tế, Ai Cập mới chính là “quê hương” của quảng cáo ngoài trời.

Để phổ biến luật và quy định của đất nước đến dân chúng, người Ai Cập cổ đại đã khắc những ký hiệu, hình ảnh lên đá, đặt tại những nơi đông người qua lại. Do đó những hình ảnh xuất hiện trên đá chính là hình thức sơ khai của bảng quảng cáo ngoài trời.

Những ký tự, hình vẽ trên các phiến đá đã đặt nền móng đầu tiên cho hoạt động quảng cáo ngoài trời.

Năm 1450, Johannes Gutenberg phát minh ra loại in ấn di động. Thời gian đó, quảng cáo được thể hiện qua hình thức của tờ gấp quảng cáo. Quá trình in đã được hoàn thiện vào năm 1796 và phát triển thành các poster minh họa. Dần dần, các quảng cáo đã được thực hiện để đảm bảo tiếp xúc trong một thời gian cố định. Điều này dẫn đến poster cần dựng cấu trúc riêng để cung cấp cho các vị trí mong muốn nơi xe cộ và người đi bộ có thể tiếp xúc nhiều hơn.

Trải qua nhiều trầm kha, tới năm 1990, quảng cáo ngoài trời thực sự phát triển mạnh mẽ, đưa ngành công nghiệp này bước sang trang mới. Ở Mỹ, biển quảng cáo ngoài trời được tiêu chuẩn hóa về cấu trúc và kích thước, đã thu hút các doanh nghiệp triển khai trên khắp toàn quốc, trong đó có các công ty lớn như Palmolive, Kellogg’s và Coca-Cola… Tiếp sau đó là sự thay đổi, nâng cấp, hiện đại tới chóng mặt của quảng cáo ngoài trời.

Coca-Cola là một trong những cái tên nổi bật trong chiều dài lịch sử của quảng cáo ngoài trời

Quá trình phát triển của quảng cáo ngoài trời ở Việt Nam

Trước năm 1945

Ở Việt Nam, trước năm 1945 nước ta vẫn là thuộc địa chịu sự đô hộ của Thực dân Pháp, do đó những quảng cáo ngoài trời thường bị ảnh hưởng bởi phong cách quảng cáo và kỹ thuật in ấn của Pháp.

Hình ảnh biển quảng cáo được sử dụng ở Việt Nam trước năm 1945

Những áp phích, poster, biển quảng cáo ngoài trời thời kỳ đầu khá nhạt nhòa, bị hạn chế về hình ảnh minh họa, màu sắc đơn điệu nhưng lại tập trung chau chuốt chữ viết, câu từ. Thời kỳ này, do bối cảnh lịch sử nên đối tượng của yếu của quảng cáo là các nhãn hàng nước ngoài, những thương nghiệp lớn nhắm đến tầng lớp quý tộc, thượng lưu, người có địa vị trong xã hội.

Thời kỳ 1954 - 1975

Sau khi thoát khỏi ách đô hộ của Thực dân Pháp, Việt Nam lại đương đầu với khó khăn mới đó là sự xâm lược của Đễ quốc Mỹ. Lúc bấy giờ, quảng cáo ngoài trời ở nước ta lại mang đậm dấu ấn Mỹ, đặc biệt là ở Sài Gòn. Tại đây, các tấm áp phích, biển quảng cáo trưng bày khắp nơi trên đường phố, trên các nóc nhà… Tuy nhiên thời kỳ từ 1954 - 1975, biển bảng quảng cáo ngoài trời đã có sự tiền bộ hơn khi chú ý đến hình ảnh, màu sắc, vị trí đặt...

Một trong những mô phỏng quảng cáo ngoài trời giai đoạn 1954 - 1975

Từ 1975 - 1986

Sau năm 1975, đất nước hoàn toàn giải phóng, Việt Nam chịu tổn thất nặng nề, kinh tế gặp nhiều khó khăn, Đảng và Nhà nước chủ trương thực hiện chế độ bao cấp. Lúc này, cung không đủ cầu, mọi thứ vật dụng, vật phẩm đều được trao đổi thông qua hình thức tem phiếu. Do đó, quảng cáo ngoài trời nói riêng và quảng cáo nói chung gần như vắng bóng.

Tuy nhiên ở Sài Gòn vẫn xuất hiện những poster quảng cáo của hãng hàng không chú trọng vào ngôn từ cung cấp thông tin hay mẫu quảng cáo áo dài của một cửa tiệm may đo thời trang. Cho thấy sự sáng tạo và hấp dẫn của quảng cáo.

Quảng cáo trên thân xe buýt

Đến năm 1986 khi kinh tế mở khởi sắc hơn, ngành quảng cáo ngoài trời ở Việt Nam có dấu hiệu hồi phục. Song, hoạt động quảng cáo ngoài trời vẫn chủ yếu được sử dụng bởi các doanh nghiệp lớn, công ty nhà nước, công ty nước ngoài.

Từ năm 1986 đến nay

Từ năm 1986 trở đi, nền kinh tế mở cửa, quảng cáo ngoài trời Việt Nam đã có những bước chuyển đáng kinh ngạc, hòa chung vào guồng quay của lĩnh vực quảng cáo trên thế giới.

Bảng quảng cáo tại bến phà Mỹ Thuận năm xưa (Nguồn: Công ty quảng cáo Kim Minh)

Sự ra đời của ngành máy in bạt đã hoàn toàn thay đổi nền công nghiệp quảng cáo bởi giá thành rẻ, tính thẩm mĩ và độ bền cao.

Bảng quảng cáo trivision năm xưa (Nguồn: Công ty quảng cáo Kim Minh)

Nhận thấy sự phát triển của quảng cáo nói chung và quảng cáo ngoài trời nói riêng tại Việt Nam, ngày 21 tháng 6 năm 2012, Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII, kỳ họp thứ 3 đã thông qua Luật Quảng cáo số  16/2012/QH13. Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 01 năm 2013. Luật Quảng cáo ra đời nhằm hướng dẫn, thực thi, phát triển cũng như chấn chỉnh các hoạt động quảng cáo tại nước ta.

Những bảng quảng cáo ngoài trời xuất hiện nhiều bên bờ sông Sài Gòn (Nguồn: Công ty quảng cáo Kim Minh)

Theo dòng chảy của thời gian, khi đất nước bước vào thời kỳ công nghiệp hóa – hiện đại hóa hay gần đây nhất là cuộc cách mạng 4.0, quảng cáo ngoài trời cũng thay đổi, phát triển để phù hợp với xu thế mới. Giờ đây, quảng cáo ngoài trời bao gồm 6 hình thức phổ biến:

- Các loại hình quảng cáo ngoài trời tấm lớn: Billboard – biển quảng cáo một cột, Pano - quảng cáo ốp tường, Trivision – quảng cáo chuyển động ba mặt, Biển trên cầu vượt đi bộ.

- Quảng cáo ngoài trời tầm thấp: Bus Shelter - Biển nhà chờ xe bus; Light Box - Biển hộp đèn; trạm thông tin; treo banner, băng rôn, phướn quảng cáo.

- Quảng cáo trên các phương tiện giao thông: Quảng cáo trên xe bus, trên xe taxi, trên xe cá nhân.

- Quảng cáo ngoài trời kĩ thuật số (DOOH): Màn hình LED quảng cáo; Màn LCD; Màn Frame.

- Quảng cáo tại các địa điểm cụ thể: Quảng cáo tại sân Golf, sân bay, siêu thị, bệnh viện…

- Roadshow quảng cáo ngoài trời: Human Billboard (phương tiện quảng cáo chính ở đây là con người); Roadshow (thay vì mang những biển quảng cáo, poster thì PG, PB di chuyển bằng xe máy, xe đạp được trang trí với logo hoặc khẩu hiệu của sản phẩm); Luxury Roadshow (một sư kết hợp hài hòa giữa quảng cáo xe bus và pano). 

Trải qua nhiều thăng trầm, đến nay, quảng cáo ngoài trời ở Việt Nam đã và đang từng bước phát triển và vươn mình mạnh mẽ, thu hút và đóng góp hàng ngàn tỷ USD vào ngân sách quốc gia và GDP đất nước.