Bao bì giả, nhãn giả: Nhận diện thế nào – xử phạt ra sao?

Theo Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới (WIPO), hàng giả chiếm tới 3,3% tổng giá trị thương mại toàn cầu – tương đương khoảng 509 tỷ USD vào năm 2016. Thực phẩm là một trong những mặt hàng bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất. Và nếu “cửa ngõ bao bì” tiếp tục bị bỏ trống, cuộc chiến chống hàng giả sẽ còn rất nhiều cam go.

Như thời gian gần đây, từ các vụ thuốc điều trị bị làm giả đến thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc trôi nổi ven đại lộ hay thực phẩm giả..., cơ quan chức năng liên tục vào cuộc, báo chí phản ánh dồn dập, doanh nghiệp kêu cứu. 

Phải chăng in ấn bao bì giả là nơi chưa từng được gọi tên trong cuộc chiến chống hàng giả. Bởi khi bản in là thật, nhưng sản phẩm chứa bên trong là giả – thì trách nhiệm thuộc về ai?

Theo Điều 12 Nghị định 98/2020/NĐ-CP được sửa đổi bởi Điểm a, b, Khoản 8, Điều 3 Nghị định 17/2022/NĐ-CP và Khoản 7 Điều 147 Nghị định 96/2023/NĐ – CP, quy định về mức xử phạt hành vi sản xuất hàng giả, bao bì hàng hóa cụ thể như sau:

Đối với hành vi sản xuất hàng giả mạo nhãn hàng hóa, bao bì hàng hóa quy định tại Điểm đ, Khoản 7, Điều 3 Nghị định này, mức phạt tiền như sau: Phạt từ 2 – 5 triệu đồng nếu hàng giả tương đương hàng thật trị giá dưới 3 triệu đồng, hoặc thu lợi bất hợp pháp dưới 5 triệu đồng.

Phạt từ 5 – 8 triệu đồng nếu giá trị từ 3 triệu đến dưới 5 triệu đồng, hoặc thu lợi từ 5 – dưới 10 triệu đồng. Phạt từ 8 – 15 triệu đồng nếu trị giá từ 5 triệu đến dưới 10 triệu đồng, hoặc thu lợi từ 10 – dưới 20 triệu đồng.

Phạt từ 15 – 25 triệu đồng nếu trị giá từ 10 – dưới 20 triệu đồng, hoặc thu lợi từ 20 – dưới 30 triệu đồng.

Phạt từ 25 – 40 triệu đồng nếu trị giá từ 20 – dưới 30 triệu đồng, hoặc thu lợi từ 30 – dưới 50 triệu đồng.

Phạt từ 40 – 50 triệu đồng nếu trị giá từ 30 triệu đồng trở lên hoặc thu lợi từ 50 triệu đồng trở lên mà chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.

Đáng chú ý, mức phạt sẽ tăng gấp đôi nếu hàng giả là thực phẩm, thuốc, mỹ phẩm, thiết bị y tế, phân bón, thuốc thú y, giống cây trồng – vật nuôi, xi măng, sắt thép, mũ bảo hiểm, … nhưng chưa đủ căn cứ xử lý hình sự.

Ngoài ra, các hình thức xử phạt bổ sung có thể bao gồm: Tịch thu tang vật, máy móc sản xuất hàng giả. Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề, hoặc đình chỉ hoạt động sản xuất từ 3 – 6 tháng.

Biện pháp khắc phục hậu quả cũng được áp dụng như: buộc tiêu hủy hàng giả, loại bỏ yếu tố vi phạm trên nhãn mác, và nộp lại số tiền thu lợi bất hợp pháp từ hành vi sai phạm.

Lưu ý: Mức phạt nêu trên áp dụng cho cá nhân vi phạm. Nếu hành vi do tổ chức thực hiện, mức phạt sẽ gấp đôi so với cá nhân.

Thực phẩm giả mạo không chỉ gây thiệt hại về uy tín thương hiệu cho người sản xuất mà còn gây nguy hiểm cho sức khỏe và an toàn của người tiêu dùng. Do đó, việc nhận biết thực phẩm qua bao bì là rất quan trọng. 

Người dùng nên kiểm tra kỹ các thông tin trên bao bì của sản phẩm thực phẩm, như tên sản phẩm, tên nhà sản xuất, địa chỉ, số điện thoại, mã vạch, tem chống hàng giả, ngày sản xuất, hạn sử dụng, thành phần, cách sử dụng, … Hãy chú ý đến các dấu hiệu bất thường hoặc sai sót trên bao bì, như thiếu thông tin sản phẩm, sai chính tả, in ấn kém chất lượng, tem niêm phong không rõ ràng,…

Việc kiểm tra tính xác thực của bao bì cũng giúp tránh mua phải thực phẩm giả mạo. Ví dụ: quét mã vạch hoặc mã QR code trên bao bì để lấy thông tin về sản phẩm từ các ứng dụng quét mã trên điện thoại thông minh; kiểm tra trên website chính thức của nhà sản xuất để so sánh thông tin sản phẩm; hoặc người dùng có thể sử dụng đèn UV, nam châm hoặc các thiết bị khác để kiểm tra các hình ảnh hoặc ký tự ẩn giấu trên bao bì.

Người tiêu dùng nên mua hàng tại các địa chỉ uy tín và có chứng nhận chất lượng của cơ quan quản lý nhà nước hoặc các tổ chức đánh giá độc lập.Tránh mua hàng tại các địa chỉ không rõ nguồn gốc, không có giấy tờ chứng minh, hoặc có giá bán quá rẻ so với thị trường. Nếu bạn mua hàng trực tuyến, bạn nên chọn các trang thương mại điện tử uy tín, có chính sách bảo hành và đổi trả hàng, và xem xét các đánh giá của người mua trước đó.