Ghi nhận ca sốt mò đầu tiên ở phía Nam, phòng tránh bệnh thế nào?

Ca sốt mò đầu tiên ở các tỉnh phía nam là bé gái 3 tuổi

Bệnh viện Nhi đồng 1 cho biết, đơn vị vừa tiếp nhận bé gái N.K.C. (37 tháng tuổi, ngụ tỉnh Tây Ninh) bị sốt mò. Bệnh nhi nhập viện ngày 27/10 vì thiếu máu nặng (dung tích hồng cầu 16%), gan to 4cm dưới hạ sườn phải và lách to độ 4; các xét nghiệm tại cấp cứu cho thấy nhiễm khuẩn nặng, tổn thương phổi và tràn dịch màng phổi phải.

Bệnh nhi sốt cao kéo dài, tổn thương gan và thận nặng, tiểu cầu giảm, tổn thương phổi với hội chứng nguy kịch hô hấp cấp do viêm lan toả 2 phổi, tủy đồ có hình ảnh thực bào máu. Bé được giúp thở do tổn thương phổi, truyền máu, dùng kháng sinh Vancomycin và Carbapenem do tình trạng viêm phổi nặng, nhiễm khuẩn huyết và suy đa cơ quan nặng.

Sau 2 ngày kháng sinh trên không đáp ứng, bệnh nhi vẫn sốt cao kéo dài liên tục, qua thăm khám kỹ ghi nhận sang thương da ở ngực phù hợp với sốt mò. Kết quả phân lập tác nhân trong máu bằng PCR cũng ghi nhận Orientia tsutsugamushi (mầm bệnh gây sốt mò) phù hợp với tình trạng của trẻ. Bé được dùng kháng sinh Levofloxacin. Sau 3 ngày điều trị bằng Levofloxacin, bé hết sốt, các chỉ số chức năng cơ quan cải thiện dần, được rút nội khí quản. Bé gái được xuất viện sau 10 ngày điều trị.

PGS, TS, BS. Phùng Nguyễn Thế Nguyên - Trưởng khoa Hồi sức Nhiễm, Bệnh viện Nhi Đồng 1 - cho biết, đây là ca bệnh sốt mò đầu tiên tại Bệnh viện Nhi đồng 1 và là ca đầu tiên ở trẻ em được chẩn đoán ở miền Nam. Bệnh nhi diễn tiến rất nặng và nguy kịch với các biến chứng có thể tử vong như: rối loạn tri giác, viêm phổi suy hô hấp, tán huyết và đông máu nội mạch lan toả, cũng như là hội chứng thực bào máu rất hiếm gặp trong bệnh sốt mò.

Bệnh sốt mò nguy hiểm thế nào?

Bệnh sốt mò còn gọi là sốt do ấu trùng mò hoặc sốt bờ bụi. Sốt mò là bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi khuẩn Orientia tsutsugamushi (một loại vi khuẩn thuộc họ Rickettsia) gây ra và lây sang người thông qua ấu trùng mò thuộc họ Trombicula (tên Leptotrombidium).

Sốt mò hay gặp ở các nước châu Á nhiệt đới, nhất là những khu vực rừng núi có cây cối rậm rạp, đất mùn ẩm ướt, hang hốc trong núi đá hay những nơi như hai bên bờ suối, dọc bờ biển. Đây là những nơi có khí hậu nóng ẩm, thích hợp cho con mò - trung gian truyền bệnh phát triển, lại có những con thú mang mầm bệnh là các loài gặm nhấm.

Mò sống bằng cách hút máu trên cơ thể động vật máu nóng, đặc biệt là các loài gặm nhấm, đại diện là chuột - ký chủ chính của bệnh. Nếu mò hút máu con vật có mầm bệnh Rickettsia thì cũng sẽ sinh ra một thế hệ ấu trùng bị lây nhiễm tiếp tục. Sau đó, nếu gặp cơ thể người, mò sẽ bám lên, chèn ống hút ở miệng vào nang lông hay lỗ chân lông ở vùng da mềm, có nếp nhăn như nách, khuỷu, đầu gối... và lây nhiễm vi trùng cho người. Tuy nhiên, sốt mò hoàn toàn không lây truyền từ người sang người.

Bệnh sốt mò có các triệu chứng như sau:

- Thời gian ủ bệnh của sốt mò kéo dài từ 6-21 ngày (trung bình từ 9-12 ngày).

- Sốt cao: thường khởi phát đột ngột, liên tục, có thể kèm theo rét run, đau đầu, đau mỏi người.

- Da và niêm mạc có biểu hiện:

• Da xung huyết, có thể phù nhẹ dưới da vùng mặt và mu chân; xung huyết kết mạc mắt.
• Vết loét ngoài da hình bầu dục, kích thước từ 0,5-2cm, có vẩy đen hoặc đã bong vẩy tạo thành vết loét có gờ, không tiết dịch. Các vết loét thường không đau, khu trú ở những vùng da mềm có nếp gấp: tay, cổ, gáy, thân mình, đùi, bẹn, rốn...
• Ban ngoài da: xuất hiện vào cuối tuần thứ nhất của bệnh, dạng dát sẩn, phân bổ chủ yếu ở thân, có thể ở cả chân tay; có thể gặp ban xuất huyết.

- Sưng hạch lympho tại chỗ vết loét và hạch toàn thân; kích thước 1,5-2cm, mềm, không đau, di dộng bình thường.

- Gan to, lách to: có thể gặp ở khoảng 40% số người bệnh sốt mò. Một số trường hợp có thể có vàng da.

- Tổn thương phổi: ho, một số người bệnh có biểu hiện tràn dịch màng phổi; trường hợp nặng có thể có khó thở, suy hô hấp cấp dẫn tới tử vong.

- Tổn thương tim mạch: hạ huyết áp, một số trường hợp viêm cơ tim.

- Tổn thương thần kinh: đau đầu, có thể rối loạn ý thức, viêm màng não, viêm não.

Các trường hợp nhẹ và vừa có thể bị sốt kéo dài 3-4 tuần, sau đó người bệnh hết sốt nhưng những triệu chứng mệt mỏi có thể còn kéo dài trong thời gian một vài tuần. Nếu không được điều trị kháng sinh thích hợp, người bệnh sốt mò có thể tiến triển nặng dẫn tới biến chứng hô hấp và tim mạch gây tử vong.

Do đó, các bác sĩ khuyến cáo, nếu bị các nốt đốt lạ và sốt cao không rõ nguyên nhân, cần kiểm tra kỹ tất cả bề mặt da trên cơ thể tìm các vết đốt, sau đó cần đưa đến các cơ sở y tế sớm để được các bác sĩ khám bệnh, chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Để phòng tránh bệnh sốt mò, người dân hạn chế đi vào vùng bụi rậm, cỏ thấp, vùng đất ẩm, vách núi, hang động. Khi đi vào những khu vực nghi có nhiều ấu trùng mò nên mặc quần áo dài, buộc kín gấu quần, mang tất, ủng. Người lớn cần theo sát trẻ em để phòng tránh hậu quả đáng tiếc. Theo thống kê ở miền Nam Việt Nam, khoảng 50% bệnh nhân bị sốt mò do ấu trùng đốt khi làm việc ở ruộng lúa.