Ăn mỗi ngày mà không biết: Những thực phẩm dễ chứa chất độc không màu, không mùi, gây ung thư gan

Aflatoxin: "Sát thủ thầm lặng" trong môi trường nóng ẩm

Aflatoxin là một loại độc tố sinh ra từ nấm mốc Aspergillus flavus và Aspergillus parasiticus, phát triển mạnh trong điều kiện nhiệt độ cao và độ ẩm lớn. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), aflatoxin được xếp vào nhóm 1 chất gây ung thư, tức là mức độ nguy hiểm cao nhất với bằng chứng rõ ràng ở người.

Bác sĩ Lưu Bác Nhân - Chuyên gia dinh dưỡng và y học chức năng Trung Quốc cho biết từng tiếp nhận một bệnh nhân có chỉ số AFM1 trong nước tiểu rất cao, cho thấy cơ thể đã phơi nhiễm aflatoxin trong thời gian dài. Điều này gióng lên hồi chuông cảnh báo về nguy cơ ngộ độc nấm mốc mà nhiều người đang thờ ơ.

8 loại thực phẩm phổ biến dễ nhiễm aflatoxin

Phần lớn các loại thực phẩm khô, thực phẩm lên men dưới đây khi bị hỏng đều dễ sinh ra chất độc aflatoxin. Do đó, bạn cần cẩn thận trước khi sử dụng chúng.

• Lạc (đậu phộng): Loại hạt phổ biến này rất dễ bị mốc nếu bảo quản không đúng cách, đặc biệt là khi để lâu trong môi trường ẩm thấp.

• Ngô: Ngô khô, ngô hạt nếu bị mốc nhẹ bằng mắt thường có thể không nhận ra, nhưng vẫn có nguy cơ chứa độc tố.

• Gạo: Gạo để lâu hoặc có dấu hiệu đổi màu, có mùi lạ cần được loại bỏ ngay.

• Các loại đậu: Đậu xanh, đậu đen, đậu nành nếu bị mốc cũng là môi trường lý tưởng cho aflatoxin phát triển.

• Hạt khô: Hạnh nhân, hạt dẻ cười, hạt điều không được bảo quản đúng chuẩn dễ bị nhiễm nấm.

• Gia vị khô: Bột ớt, bột cà ri, tiêu, hồi... rất dễ ẩm mốc nếu để lâu hoặc đóng gói kém.

• Đồ lên men từ đậu: Chao, đậu phụ lên men, đậu khô lên men thường tiềm ẩn nguy cơ nếu không được sản xuất và bảo quản hợp vệ sinh.

• Sữa và các sản phẩm từ sữa: Nếu bò ăn phải thức ăn có aflatoxin B1, chất này có thể tồn tại trong sữa dưới dạng AFM1, rất khó phát hiện.

Tác hại nghiêm trọng đến sức khỏe khi nhiễm aflatoxin

Việc hấp thụ aflatoxin trong thời gian dài có thể gây ra hàng loạt hậu quả với sức khỏe, bao gồm:

• Tổn thương gan nghiêm trọng: Viêm gan mạn, xơ gan, thậm chí ung thư gan, đặc biệt nguy hiểm với người mắc viêm gan B.

• Suy giảm miễn dịch: Cơ thể dễ mệt mỏi, nhiễm trùng, phản ứng dị ứng nghiêm trọng hơn.

• Gây hại cho thai nhi và trẻ nhỏ: Ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ và hệ thần kinh.

• Ảnh hưởng đến khả năng sinh sản: Giảm chất lượng tinh trùng ở nam giới, rối loạn nội tiết.

Triệu chứng ngộ độc aflatoxin cần biết

Ngộ độc aflatoxin có thể cấp tính hoặc mạn tính:

• Cấp tính: Buồn nôn, nôn, đau bụng, sốt, vàng da, tổn thương gan cấp tính và có thể tử vong nếu phơi nhiễm lượng lớn.

• Mạn tính: Không có biểu hiện rõ ràng ban đầu nhưng về lâu dài gây tổn thương DNA, suy gan, suy giảm miễn dịch và ung thư.

Điều nguy hiểm là aflatoxin không màu, không mùi, không vị. Đặc biệt chất độc này lại rất bền với nhiệt, tức là nấu chín cũng không phá hủy được.

5 nguyên tắc phòng ngừa ngộ độc aflatoxin

• Ưu tiên thực phẩm đóng gói, có kiểm định: Đặc biệt với lạc, đậu, ngũ cốc và hạt khô.

• Bảo quản lạnh sau khi mở gói: Hạn chế để lâu, không dùng nếu có dấu hiệu mốc, mùi lạ.

• Không ăn đồ mốc dù chỉ một phần: Aflatoxin có thể lan rộng và không bị tiêu diệt bằng nhiệt.

• Cẩn trọng với thực phẩm lên men: Tránh mua đồ lên men để quá lâu. Nếu tự làm thì cần đảm bảo sạch sẽ, nhiệt độ ổn định và thời gian bảo quản ngắn.

• Lựa chọn sữa và sản phẩm từ sữa uy tín: Ưu tiên hàng có chứng nhận chất lượng rõ ràng.

Aflatoxin là mối đe dọa âm thầm nhưng cực kỳ nguy hiểm. Trong bối cảnh khí hậu nóng ẩm như Việt Nam, việc hiểu rõ và chủ động phòng tránh độc tố này chính là cách đơn giản nhất để bảo vệ sức khỏe gia đình. Đừng để thói quen "tiếc của" hay "ăn cho khỏi phí" trở thành cái giá phải trả bằng cả sức khỏe, thậm chí là tính mạng.