Tập đoàn Điện lực EVN ước tính lỗ phát sinh hơn 37.000 tỷ đồng trong năm 2023

Bộ Kế hoạch và Đầu tư vừa công bố về tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh và đầu tư phát triển của doanh nghiệp Nhà nước trong phạm vi toàn quốc 2023. Theo đó, phạm vi toàn quốc hiện có gần 680 doanh nghiệp Nhà nước. Trong đó, có 478 doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, chiếm gần 6% số doanh nghiệp cả nước và 198 doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ cổ phần chi phối, chiếm gần 2,4%.

Uớc tính cả năm 2023, tổng doanh thu của toàn khu vực doanh nghiệp Nhà nước đạt 1.416.880 tỷ đồng, tăng 4% so với kế hoạch đề ra. Về lợi nhuận, tổng lãi phát sinh trước thuế của khu vực này năm 2023 ước đạt 117.388 tỷ đồng, tăng 9% so với kế hoạch.

Tuy vậy, về vấn đề lỗ phát sinh, ước tính năm 2023 các doanh nghiệp phát sinh lỗ khoảng trên 41.600 tỷ đồng, chủ yếu tập trung ở khối các doanh nghiệp lớn như: Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) lỗ phát sinh 37.062 tỷ đồng, Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines) lỗ phát sinh 4.515 tỷ đồng… 

Trước đó, Ủy ban Quản lý vốn cho biết, số lỗ 6 tháng năm 2023 của EVN là hơn 35.400 tỷ đồng. Còn tính trong 8 tháng năm 2023, số lỗ của EVN dự kiến là hơn 28.700 tỷ đồng. Năm 2022, EVN báo lỗ 26.500 tỷ đồng, chưa bao gồm các khoản chênh lệch tỷ giá. Như vậy, tính chung số lỗ năm 2022 và 8 tháng năm 2023, công ty mẹ EVN đã lỗ tổng cộng khoảng trên 55.000 tỷ đồng.

Kinh doanh dưới giá vốn là nguyên nhân chính khiến tập đoàn này lỗ. Với việc tăng giá điện từ 4/5 lên 1.920,3732 đồng/kWh giúp EVN có thêm 8.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, đại diện EVN khẳng định rằng: So với những khó khăn về tài chính rất lớn của năm 2022 và 2023 do giá nhiên liệu đầu vào sản xuất điện tăng cao thì mức tăng doanh thu này chỉ bù đắp được một phần khó khăn về tài chính của EVN trong năm 2023. Dự kiến hoạt động sản xuất kinh doanh điện của EVN sẽ tiếp tục gặp nhiều khó khăn và mất cân đối tài chính.

Năm 2023, kế hoạch đầu tư xây dựng của EVN là 94.860 tỷ đồng. Với kết quả sản xuất kinh doanh lỗ, tập đoàn không thể trả nợ đúng hạn; các ngân hàng, tổ chức tín dụng sẽ khó khăn hơn trong việc phê duyệt các khoản vay, hạn mức vay cho EVN. Ngoài ra chi phí, lãi suất các khoản vay tăng lên do đánh giá mức độ rủi ro tăng thêm đối với bên cho vay.

Do đó, Tập đoàn Điện lực đề nghị Hiệp hội Năng lượng Việt Nam kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương có giải pháp tháo gỡ khó khăn tài chính cho EVN. Cụ thể, EVN kiến nghị được điều chỉnh giá bán lẻ điện đầy đủ và kịp thời theo biến động các thông số đầu vào. Về điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân, EVN mong được Chính phủ và các bộ, ngành cho phép tiếp tục được sớm điều chỉnh giá bán lẻ điện trong thời gian tới để đảm bảo cân bằng kết quả sản xuất kinh doanh. 

Mới đây, Bộ Công Thương đã gửi Bộ Tư pháp dự thảo quyết định thay thế Quyết định số 24 về cơ chế điều chỉnh giá điện bình quân. Lần này, Bộ Công thương vẫn đưa ra quy định thẩm quyền giảm, tăng giá điện; rút ngắn thời gian điều chỉnh giá điện từ 6 tháng hiện nay xuống 3 tháng một lần, tức mỗi năm sẽ có 4 đợt thay đổi giá. Giá được cập nhật hàng quý theo chi phí phát điện, các khoản chi phí chưa được tính vào giá điện.

Bản dự thảo mới cho phép Tập đoàn Điện lực EVN thu hồi khoản lỗ của năm trước đó bằng cách tính giá bán điện bình quân gắn với thực tế sản xuất kinh doanh điện. Cơ quan quản lý cho rằng việc này phần nào ảnh hưởng đến khả năng phát triển và bảo toàn vốn Nhà nước của EVN nếu hoạt động sản xuất kinh doanh thua lỗ kéo dài.

Ngoài ra, dự thảo cũng bổ sung các quy định cụ thể về tài liệu, phương thức gửi hồ sơ phương án giá điện hằng năm; định nghĩa về bên mua điện, bên bán điện, hiệu chỉnh công thức tính giá điện để phản ánh việc mua bán điện trong thị trường bán buôn điện cạnh tranh; trường hợp giảm giá điện. Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp sẽ có vai trò rõ hơn trong việc kiểm tra, rà soát phương án giá điện, kiểm tra chi phí sản xuất kinh doanh điện hằng năm của EVN.