Tại sao lại nói dối trong ngày "Cá tháng Tư"?

Ngày "Cá tháng Tư" có nguồn gốc thế nào?

Ngày "Cá tháng Tư" rơi vào ngày 1/4 hàng năm. Dù không phải ngày nghỉ lễ đặc biệt nhưng ngày "Cá tháng Tư" vẫn được nhiều người đón chờ bởi tính giải trí của nó. Mọi người thường tung tin giả, nói dối hoặc lừa nhau để mang lại không khí vui vẻ. Người dân Việt Nam nhiều năm nay đã quen với ngày "Cá tháng Tư", tuy nhiên, không phải ai cũng biết rõ về ngày này.

Cho đến ngày nay, nguồn gốc của ngày "Cá tháng Tư" vẫn còn gây tranh cãi, với nhiều dị bản khác nhau. Nhưng hầu hết đều thống nhất, nguồn gốc của ngày nói dối là từ nước Pháp do vua Charles IX tạo ra. Trước đó, người dân Pháp thường đón mừng năm mới trong khoảng thời gian từ 25/3 đến 1/4, thời điểm bắt đầu mùa xuân vì 21/3 là ngày Xuân phân. Năm 1564, vua Charles IX quyết định cải cách niên lịch, đưa ngày tết truyền thống của nước Pháp từ cuối tháng 3 trở về ngày 1/1.

Tuy nhiên, không phải ai cũng đón nhận hệ thống lịch mới của vua Charles. Thời điểm đó cũng chưa có nhiều phương tiện truyền tin nên một bộ phận những người dân thôn quê Pháp vẫn ăn mừng năm mới theo hệ thống lịch cũ. Điều này khiến những người cấp tiến không hài lòng và khái niệm "ngớ ngẩn" được đặt ra dành cho những người vẫn ăn tết ngày 1/4. Ngày này cũng trở thành ngày tượng trưng cho sự sai lệch thông tin.

Còn khái niệm "poisson d’avril" (April fools - sự ngớ ngẩn tháng tư, trong nghĩa văn học tiếng Pháp là "Cá tháng Tư") lần đầu được nhắc đến bởi nhà thơ người Pháp Eloy d'Amerval (1455-1508). Và đây được xem là nguyên bản dành cho khái niệm "Cá tháng Tư". Nguyên nhân d’Amerval gọi như vậy là bởi tháng 4 được xem là tháng của cung Song Ngư với biểu tượng hai con cá quấn vào nhau. Bên cạnh đó, tháng 4 cũng là thời điểm những loài cá sống trong vùng nhiệt độ ôn hòa, ví dụ như cá thu, dễ bị đánh bắt nhất do đi riêng lẻ. Vì vậy, "Cá tháng Tư" trở thành khái niệm ám chỉ sự khù khờ.

Sau này, trẻ em châu Âu thường chọc ghẹo người khác trong ngày "Cá tháng Tư" bằng cách viết vài dòng chữ nhạo báng lên một con cá bằng giấy rồi tìm cách dán nó lên lưng đối tượng. Người Anh và người Pháp đưa tục lệ nói dối sang các thuộc địa ở Bắc Mỹ. Từ đó, ngày "Cá tháng Tư" mang tính quốc tế, được chấp nhận ở nhiều nước và dần được phát triển ngày nói dối.

Cẩn trọng với những trò đùa trong ngày "Cá tháng Tư"

Tại Việt Nam, ngày "Cá tháng Tư" thịnh hành với giới trẻ. Nhiều người trêu đùa nhau để vui vẻ hơn. Một số người lại tận dụng ngày này để thể hiện tình cảm với người mình thích, nếu không được đồng ý thì cũng không bị "xấu hổ". Tuy nhiên, nhiều người lợi dụng ngày này để phát tán thông tin sai sự thật, đặc biệt là trên mạng xã hội.

Ngày 1/4/2020, đã có 1 trường hợp ở Bắc Giang bị phạt 15 triệu đồng vì đăng thông tin sai sự thật liên quan đến dịch bệnh COVID-19. Thông tin trên nhanh chóng được cộng đồng mạng chia sẻ, bình luận và phản hồi, khiến nhiều người hoang mang. Cơ quan Công an huyện Lục Ngạn đã lập tức triệu tập cô gái này lên trụ sở để làm rõ. Cô gái cho biết thông tin trên là không đúng sự thật, chỉ muốn đăng tải để làm trò đùa trong ngày "Cá tháng Tư".

Ngày "Cá tháng Tư" là ngày có ý nghĩa tốt đẹp, mang lại tiếng cười, niềm vui cho cuộc sống, thông qua những trò đùa vô hại. Bạn có thể thoải mái nói dối để trêu đùa người thân và bạn bè nhưng nên cẩn thận, đừng để mọi thứ đi quá xa.