Mua xe ô tô điện cũ: Món hời hay gánh nợ, lời cảnh tỉnh từ chuyên gia

Với sự bùng nổ của thị trường xe ô tô điện (EV), phân khúc xe đã qua sử dụng đang thu hút sự chú ý đáng kể từ người tiêu dùng. Đây là lựa chọn được đánh giá mang lại lợi ích ban đầu nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro lâu dài.

Lợi thế kinh tế

Theo ông Phan Trần Đức - Admin group Cộng đồng xe điện Việt Nam cho biết, lựa chọn xe ô tô điện cũ mang lại lợi ích kinh tế rõ rệt.

Hấp thụ khấu hao ban đầu

Xe ô tô điện thường trải qua sự mất giá nhanh chóng trong 2 -3 năm đầu tiên, đặc biệt khi các mẫu mới liên tục được giới thiệu với công nghệ pin và phạm vi di chuyển được cải thiện. Do đó, người dùng có thể dễ dàng sở hữu một chiếc xe có mức giá "siêu hời" mà vẫn chất lượng.

Bên cạnh đó, theo ông Đức, mua xe cũ cho phép người tiêu dùng né tránh phần lớn sự suy giảm giá trị ở trên. Từ dữ liệu thị trường, mức giảm giá có thể đạt tới 20 - 30% so với giá niêm yết ban đầu.

Tối ưu hóa chi phí sở hữu

Chi phí vận hành và bảo trì của xe ô tô điện thấp hơn đáng kể so với xe sử dụng động cơ đốt trong. Nguyên nhân chủ yếu đến từ cấu tạo đơn giản hơn, ít bộ phận chuyển động giúp giảm chi phí bảo dưỡng định kỳ. 

Khi kết hợp với giá mua ban đầu thấp, chi phí sở hữu tổng thể của một xe điện cũ trở nên rất cạnh tranh.

Rủi ro kỹ thuật cốt lõi

Ông Phan Trần Đức nhận định, mối quan ngại lớn nhất khi giao dịch xe ô tô điện cũ nằm ở trạng thái của khối pin năng lượng - thành phần đắt đỏ nhất của chiếc xe. Bên cạnh đó, chính sách bảo hành và sự lạc hậu của công nghệ cũng là mặt hạn chế lớn với các dòng xe cũ.

Sức khỏe pin (SOH) và giới hạn phạm vi hoạt động

Pin lithium-ion chịu sự suy giảm dung lượng (degradation) tự nhiên theo thời gian và số chu kỳ sạc/xả. Trong đó, chỉ số sức khỏe pin (state of health - SOH) là thước đo quan trọng nhất.

SOH thấp dẫn đến giảm phạm vi di chuyển thực tế, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính linh hoạt của phương tiện. Đặc biệt, đối với người dùng thường xuyên di chuyển đường dài thì đây là bất tiện khá lớn.

Ông Đức khuyến nghị: "Người mua cần yêu cầu báo cáo chẩn đoán SOH pin chính thức. Mức SOH dưới 70% là tín hiệu cảnh báo lớn, bởi lúc này chiếc xe đã mất đi đáng kể khả năng hoạt động".

Thời gian bảo hành pin còn lại

Hầu hết các nhà sản xuất lớn đều cung cấp bảo hành pin kéo dài (phổ biến là 8 năm hoặc 160.000 km). Khi mua xe cũ, người mua cần xác định chính xác thời gian và quãng đường còn lại của bảo hành này.

Việc hết hạn bảo hành pin sẽ chuyển toàn bộ rủi ro về chi phí thay thế pin - vốn có thể chiếm 40 - 50% giá trị của một chiếc xe điện cũ.

Sự lạc hậu của công nghệ sạc và hệ thống quản lý pin (BMS)

Các mẫu xe ô tô điện sản xuất từ giai đoạn đầu của làn sóng điện hóa thường dễ bị lạc hậu về công nghệ. 

Hệ thống BMS cũ có thể không tối ưu hóa hiệu suất sạc và tuổi thọ pin như các mẫu xe mới. Hơn nữa, tiêu chuẩn và tốc độ sạc nhanh DC (direct current) trên xe cũ thường chậm hơn, kéo dài thời gian chờ tại các trạm sạc công cộng.

Những lưu ý khi mua xe điện cũ cho người dùng

Ông Phan Trần Đức nhấn mạnh, để đưa ra quyết định mua hàng hợp lý, người tiêu dùng cần tuân thủ một số bước kiểm tra kỹ càng.

Kiểm tra lịch sử dịch vụ

Người tiêu dùng cần xác minh liệu xe có được bảo dưỡng tại các đại lý chính hãng hay không. Điều này đảm bảo việc cập nhật phần mềm và chẩn đoán pin được thực hiện định kỳ.

Đánh giá khối pin vật lý

Hãy thẳng thắn yêu cầu bên bán hàng cung cấp thông tin và giấy xác nhận về các chỉ số liên quan đến pin.

Bên cạnh đó, người dùng có thể kiểm tra bằng mắt thường khu vực bên dưới sàn xe để tìm dấu hiệu va đập hoặc hư hỏng do tai nạn, có thể ảnh hưởng đến kết cấu bảo vệ pin.

Lái thử toàn diện

Ông Đức cho biết, không thể bỏ qua phần lái thử xe trong điều kiện thực tế, bao gồm cả việc theo dõi tốc độ sụt giảm pin trong quá trình di chuyển. Đảm bảo hệ thống điều hòa không khí và sưởi hoạt động bình thường, vì chúng ảnh hưởng lớn đến phạm vi di chuyển.

Thị trường xe ô tô điện cũ là một lựa chọn kinh tế hấp dẫn nhưng không dành cho người tiêu dùng thiếu kinh nghiệm hoặc không có khả năng tài chính dự phòng. Quyết định mua cần dựa trên sự cân bằng giữa lợi ích kinh tế của giá mua thấp và rủi ro chi phí thay pin tiềm ẩn.

"Nếu có thể, người mua nên ưu tiên giao dịch thông qua các chương trình 'xe đã qua sử dụng được chứng nhận' (certified pre-owned - CPO) của nhà sản xuất, nơi các thông số kỹ thuật và SOH pin đã được kiểm tra, đảm bảo và đi kèm với bảo hành mở rộng", ông Đức lưu ý thêm.