HoREA đề xuất cơ chế đặc thù phát triển nhà ở xã hội

Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) vừa có văn bản gửi Ban Chính sách, chiến lược Trung ương, đề xuất Quốc hội ban hành Nghị quyết thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội. Theo HoREA, để thực hiện Chỉ thị 34-CT/TW của Ban Bí thư về phát triển nhà ở xã hội trong tình hình mới, cần có các quy định chi tiết hơn. Do đó, việc “luật hóa” Chỉ thị 34-CT/TW là cần thiết, trước mắt thông qua Nghị quyết thí điểm của Quốc hội để làm cơ sở bổ sung vào các luật liên quan trong tương lai.

Một trong những nội dung quan trọng của Nghị quyết thí điểm là đề xuất thành lập Quỹ nhà ở quốc gia nhằm hỗ trợ phát triển nhà giá rẻ tại các đô thị lớn. HoREA kiến nghị đặt tên quỹ là Quỹ tài chính nhà ở quốc gia, với Hội đồng quản lý Quỹ chịu trách nhiệm vận hành và quản lý nguồn vốn.

Theo HoREA, Luật Nhà ở 2023 chưa quy định về thiết chế quỹ tài chính để phát triển nhà ở. Vì vậy, việc xây dựng Nghị quyết thí điểm để thành lập Quỹ nhà ở quốc gia là cấp bách. Quỹ này sẽ tập trung hỗ trợ phát triển nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá rẻ, đảm bảo nguồn vốn ổn định để thực hiện các dự án.

Thực tế, TP.HCM từ năm 2004 đã thành lập Quỹ phát triển nhà ở, sử dụng ngân sách địa phương để đầu tư vào các dự án nhà ở xã hội. Quỹ này cũng hỗ trợ tài chính cho cán bộ, công chức, viên chức nhà nước và lực lượng vũ trang để mua nhà với mức vay tối đa 900 triệu đồng, lãi suất 4,7%/năm trong 15 năm. Đến nay, hơn 5.500 người đã tiếp cận được chính sách này.

Ngoài việc thành lập Quỹ nhà ở quốc gia, HoREA cũng đề xuất cho phép thí điểm cơ chế chỉ định chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội. Điều này nhằm rút ngắn thời gian thực hiện các thủ tục hành chính và giảm chi phí tuân thủ pháp luật cho cả Nhà nước lẫn doanh nghiệp.

Theo HoREA, Luật Nhà ở 2023 chưa cho phép UBND cấp tỉnh chỉ định chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội. Tuy nhiên, các luật hiện hành đã kiểm soát chặt chẽ chi phí đầu tư và giới hạn lợi nhuận của chủ đầu tư không quá 10%. Vì vậy, HoREA đề xuất Quốc hội ban hành Nghị quyết thí điểm, cho phép UBND cấp tỉnh chỉ định chủ đầu tư đối với các dự án sử dụng đất do cơ quan nhà nước quản lý, giúp đẩy nhanh tiến độ triển khai.

Ngoài nhà ở xã hội, HoREA cũng đề xuất thí điểm xây dựng nhà lưu trú công nhân ngoài khu công nghiệp. Theo đó, UBND cấp tỉnh có thể chỉ định chủ đầu tư đối với các dự án nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân sử dụng đất do Nhà nước quản lý. Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cũng có thể được chỉ định chủ đầu tư nhà lưu trú công nhân ngoài khu công nghiệp, nếu sử dụng nguồn vốn công đoàn.

Thực tế hiện nay, nhiều khu công nghiệp, khu chế xuất và khu công nghệ cao cũ không còn quỹ đất để xây dựng nhà ở cho công nhân. Một số địa phương đã triển khai dự án nhà lưu trú công nhân ngoài khu công nghiệp, cho thấy sự cần thiết của cơ chế thí điểm này.

Bên cạnh đó, HoREA đề xuất cho phép Bộ Quốc phòng và Bộ Công an được chỉ định chủ đầu tư các dự án nhà ở xã hội hoặc nhà ở dành cho lực lượng vũ trang nhân dân. Điều này áp dụng đối với diện tích đất quốc phòng, an ninh đã được quy hoạch chuyển đổi mục đích sử dụng.

Việc xây dựng nhà ở cho lực lượng vũ trang sẽ giúp giải quyết nhu cầu nhà ở cấp bách, đồng thời phù hợp với đặc thù công tác của quân đội và công an.

Theo HoREA, các đề xuất trên đều hướng đến mục tiêu cải thiện chính sách phát triển nhà ở xã hội, nhưng cần được thể chế hóa bằng các quy định pháp luật cụ thể. Việc ban hành Nghị quyết thí điểm sẽ tạo cơ sở để đánh giá hiệu quả trước khi bổ sung vào luật.

Nếu được thông qua, Nghị quyết này sẽ giúp tháo gỡ nhiều vướng mắc trong phát triển nhà ở xã hội, đảm bảo nguồn cung nhà ở giá rẻ, hỗ trợ công nhân, viên chức và người có thu nhập thấp có điều kiện an cư lạc nghiệp.