Đề xuất mới liên quan trực tiếp đến hàng triệu ô tô, áp dụng ngay năm sau tại Hà Nội và TP.HCM

Chiều 11/11, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp nghe báo cáo về dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định lộ trình áp dụng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với khí thải xe ô tô lưu thông trên đường bộ.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, việc ban hành lộ trình này nhằm kiểm soát ô nhiễm không khí, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và tạo cơ sở pháp lý để loại bỏ phương tiện không đạt chuẩn. Lộ trình cũng góp phần thúc đẩy chuyển đổi sang phương tiện sạch, phù hợp cam kết quốc tế về giảm phát thải.

Và lộ trình được xây dựng theo hướng thận trọng và khả thi, chia giai đoạn hợp lý để hạn chế tác động đến kinh tế – xã hội, tránh gây xáo trộn đời sống và hoạt động sản xuất kinh doanh.

Đáng chú ý, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề xuất ưu tiên triển khai trước tại các địa phương có mức ô nhiễm không khí cao như Hà Nội và TP.HCM. Cùng với việc kiểm soát, loại bỏ xe cũ không đạt chuẩn, cơ quan quản lý cũng khuyến khích người dân chuyển sang sử dụng xe điện, xe hybrid hoặc phương tiện thân thiện môi trường.

Việt Nam hiện có khoảng 5 triệu ô tô đang lưu hành, trong đó Hà Nội và TP.HCM mỗi nơi quản lý hơn 1 triệu xe.

Đề xuất ô tô sản xuất từ 2017 phải đạt chuẩn khí thải Euro 3 ngay năm 2026

Dự thảo kế thừa các nội dung hiện hành và bổ sung quy định mới cho xe sản xuất từ năm 2017 trở đi. Theo đó:

• Xe sản xuất trước 1999 áp dụng Mức 1 (tương đương Euro 1) ngay khi quyết định có hiệu lực.

• Xe sản xuất 1999–2016 áp dụng Mức 2 (Euro 2) từ thời điểm hiệu lực.

• Xe sản xuất 2017–2021 áp dụng Mức 3 (Euro 3) từ 1/1/2026; riêng Hà Nội và TP.HCM áp dụng Mức 4 (Euro 4) từ 1/1/2027.

• Xe sản xuất từ 2022 trở đi áp dụng Mức 4 từ 1/1/2026, Mức 5 (Euro 5) từ 1/1/2032; riêng Hà Nội và TP.HCM áp dụng Mức 5 sớm hơn, từ 1/1/2028.

Từ ngày 1/1/2029, tất cả xe ô tô lưu thông tại Hà Nội và TP.HCM phải đạt tối thiểu Mức 2.

Các kiểu loại xe được cấp giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường trước 1/1/2022 sẽ được áp dụng mức khí thải tương đương xe sản xuất giai đoạn 2017–2021 (Mức 3).

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Anh Tuấn cho biết,  cơ quan này cơ bản thống nhất với dự thảo, đồng thời nhận định tỉ lệ xe không đạt chuẩn ở các mức từ 1 đến 3 chiếm khoảng 3 – 9%, nên tác động xã hội không lớn.

Tuy nhiên, việc áp dụng Mức 4 cho nhóm xe 2017 – 2021 tại Hà Nội và TP.HCM cần được tính toán kỹ, vì khoảng 16% xe trong nhóm này – chủ yếu là xe tải và đầu kéo – có thể không đáp ứng, gây ảnh hưởng đến chi phí logistics và vận tải hàng hóa, đặc biệt ở TP.HCM, nơi tập trung hệ thống cảng lớn.

Đối với Mức 5, ông Tuấn cho rằng chưa nên áp dụng ngay trên phạm vi toàn quốc do số lượng xe sản xuất sau 2022 đang được miễn kiểm định lần đầu, dữ liệu thực tế còn hạn chế. Việc áp dụng sớm có thể khiến khoảng 15% phương tiện không đạt chuẩn, gây xáo trộn thị trường.

Bộ Tư pháp cũng đề nghị đánh giá thêm tác động kinh tế – xã hội của việc siết tiêu chuẩn khí thải tại Hà Nội và TP.HCM, trong bối cảnh hai đô thị đang mở rộng quy mô và có cấu trúc giao thông phức tạp.