Người lao động sẽ được hưởng bảo hiểm xã hội một lần nhưng điều kiện siết chặt hơn

An ninh Thủ đô đưa tin, với 454 trên tổng số 465 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành (hơn 93%), Quốc hội đã chính thức thông qua Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi. 

Trình bày báo cáo tại kỳ họp thứ 7, bà Nguyễn Thúy Anh - Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội cho biết, nội dung quan trọng của Luật lần này là quy định về việc hưởng BHXH một lần của người lao động.

Căn cứ theo thảo luận cùng kết quả bỏ phiếu của đại biểu Quốc hội (ĐBQH), Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) xin phép Quốc hội cho tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật theo Phương án 1 là phương án có sự đồng thuận lớn và cũng là phương án Chính phủ ưu tiên lựa chọn khi trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 6.

Theo đó, Luật quy định: người lao động có thời gian đóng BHXH trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành, đã chấm dứt tham gia BHXH, sau 12 tháng không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc mà cũng không tham gia BHXH tự nguyện, có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm, có đề nghị thì được hưởng BHXH một lần.

UBTVQH thấy rằng, phương án trên mang nhiều ưu điểm lớn như: bảo đảm tính kế thừa quy định hiện hành, không gây nhiều ảnh hưởng đối tượng đang tham gia bảo hiểm xã hội, từ đó hạn chế gây xáo trộn trong xã hội.

Đầu tiên, nó thể chế hóa đúng tinh thần của Nghị quyết số 28-NQ/TW “giảm tình trạng hưởng BHXH một lần theo hướng tăng quyền lợi nếu bảo lưu thời gian tham gia BHXH để hưởng chế độ hưu trí”, đồng thời hạn chế tình trạng một người tham gia BHXH có nhiều lần hưởng BHXH một lần trong thời gian qua.

“Quy định như dự thảo cũng hướng tới tiếp cận theo tiêu chuẩn, thông lệ quốc tế về bảo hiểm xã hội và góp phần thích ứng với tốc độ già hóa dân số rất nhanh hiện nay ở nước ta” - bà Nguyễn Thúy Anh cho hay.

Trong tương lai, đối tượng tham gia BHXH mới sẽ chỉ được hưởng BHXH một lần trong một số trường hợp đặc biệt. Từ đây góp phần gia tăng số người ở lại hệ thống để được thụ hưởng các chế độ của BHXH từ chính quá trình tích lũy khi tham gia của mình và giảm gánh nặng cho cả xã hội, ngân sách.

Mặc dù việc hưởng BHXH một lần đã được quy định, song UBTVQH mong muốn người lao động nên tiếp tục tham gia BHXH để đảm bảo an sinh xã hội lâu dài. Do vậy, UBTVQH chỉ điểm trong thời gian tới cần phải có giải pháp căn cơ, lâu dài để hỗ trợ người lao động tham gia BHXH.

Song song với đó, UBTVQH cũng yêu cầu tăng cường công tác thanh tra, giám sát và thực hiện chế tài xử phạt đối với hành vi vi phạm về bảo hiểm xã hội của cơ quan quản lý nhà nước, các tổ chức thực hiện chính sách…

Đối với mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH để tính lương hưu, trợ cấp một lần (Điều 72) và điều chỉnh tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc (Điều 73), Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, UBTVQH xin phép Quốc hội cho giữ quy định như dự thảo Luật.

Cụ thể, dự thảo luật quy định: Người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định thì tiền lương làm căn cứ đóng BHXH là tiền lương tháng theo chức vụ, chức danh, ngạch, bậc, cấp bậc quân hàm và các khoản phụ cấp chức vụ, phụ cấp thâm niên vượt khung, phụ cấp thâm niên nghề, hệ số chênh lệch bảo lưu lương (nếu có)...

Ngoài ra, Luật BHXH sửa đổi đã mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc; mở rộng quyền lợi cho người tham gia BHXH như giảm điều kiện về số năm đóng BHXH tối thiểu để được hưởng lương hưu hằng tháng, hay người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng trợ cấp thai sản…

Luật bảo hiểm xã hội (sửa đổi) gồm 11 chương, 141 điều; có hiệu lực thi hành từ 1/7/2025.