6 chính sách mới nhất về chế độ thai sản từ 1/7/2025: Nhiều quyền lợi hơn cho cả lao động nữ và nam

Dưới đây là 6 điểm mới nổi bật về chế độ thai sản mà người lao động cần biết để đảm bảo quyền lợi của mình.

Đóng BHXH tự nguyện cũng được hưởng chế độ thai sản

Trước đây, người tham gia BHXH tự nguyện chỉ được hưởng hai chế độ: hưu trí và tử tuất. Tuy nhiên, theo Luật BHXH 2024, từ ngày 1/7/2025, những người tham gia BHXH tự nguyện như lao động tự do, nội trợ... sẽ chính thức được hưởng thêm chế độ thai sản.

Điều này đánh dấu một bước tiến lớn, giúp tăng tính hấp dẫn của BHXH tự nguyện và mở rộng mạng lưới an sinh xã hội đến nhiều nhóm dân cư hơn.

Chồng đóng BHXH tự nguyện, vợ không đi làm vẫn được nhận trợ cấp thai sản

Theo Điều 94 Luật BHXH 2024, chỉ cần chồng tham gia BHXH tự nguyện và đóng đủ từ 6 tháng trong 12 tháng trước khi vợ sinh con thì vẫn đủ điều kiện để nhận trợ cấp thai sản. Mức trợ cấp là 2 triệu đồng cho mỗi con (Điều 95).

Một số lưu ý quan trọng:

• Nếu cả vợ và chồng cùng tham gia BHXH, chỉ một người được nhận trợ cấp thai sản.

• Nếu cùng đủ điều kiện hưởng chế độ trong BHXH bắt buộc và tự nguyện thì ưu tiên áp dụng theo BHXH bắt buộc.

Trường hợp đặc biệt: nếu vợ mất sau sinh, chồng hoặc người nuôi dưỡng trực tiếp sẽ là người nhận trợ cấp.

Lao động nam được nghỉ chăm vợ con trong 60 ngày sau sinh

Từ 1/7/2025, lao động nam tham gia BHXH bắt buộc có thể nghỉ chăm vợ sinh con trong 60 ngày đầu sau sinh (thay vì 30 ngày như trước). Thời gian nghỉ cụ thể như sau:

• 5 ngày làm việc nếu vợ sinh thường

• 7 ngày nếu vợ sinh mổ hoặc sinh con dưới 32 tuần

• 10 ngày khi sinh đôi; thêm 3 ngày cho mỗi con từ con thứ ba trở lên

• 14 ngày nếu sinh đôi mà phải mổ; cũng áp dụng cộng thêm ngày cho con thứ ba trở đi nếu sinh nhiều

Lưu ý: Tổng thời gian nghỉ không được vượt quá quy định, dù có chia nghỉ thành nhiều đợt. Nếu nghỉ vượt, người lao động có thể xin phép nghỉ không lương hoặc nghỉ phép năm nhưng sẽ không được hưởng chế độ thai sản.

Mọi trường hợp phá thai đều được hưởng chế độ thai sản

Một điểm mới quan trọng khác là tất cả trường hợp phá thai đều được hưởng chế độ thai sản, không phân biệt là phá thai bệnh lý hay do nguyên nhân ngoài ý muốn.

Cụ thể, thời gian nghỉ được hưởng như sau (Điều 52 Luật BHXH 2024):

• Thai dưới 5 tuần: nghỉ tối đa 10 ngày

• Thai từ 5 đến dưới 13 tuần: nghỉ 20 ngày

• Thai từ 13 đến dưới 22 tuần: nghỉ 40 ngày

• Thai từ 22 tuần trở lên: nghỉ 120 ngày

Điều này giúp người lao động có thêm thời gian phục hồi cả về sức khỏe lẫn tinh thần.

Con mất sau sinh, mẹ vẫn được nghỉ đủ 6 tháng

Nếu thai từ 22 tuần tuổi trở lên mà không thể giữ được (do sảy, phá thai, thai chết lưu hoặc chết trong khi chuyển dạ) thì lao động nữ vẫn được nghỉ đủ 6 tháng thai sản. Chồng cũng được nghỉ chăm vợ theo quy định như trường hợp sinh con bình thường.

Trước đây, quyền lợi này phụ thuộc vào thời điểm con mất sau sinh (dưới hay trên 2 tháng tuổi), nhưng theo luật mới, chỉ cần đủ điều kiện về thời gian đóng BHXH là được nghỉ đủ.

Đặc biệt, với trường hợp sinh đôi trở lên mà có con mất, chế độ nghỉ và trợ cấp một lần vẫn được tính trên tổng số thai, bao gồm cả con còn sống và con đã mất.

Trợ cấp một lần khi sinh con được tính theo mức tham chiếu

Theo khoản 4 Điều 58 Luật BHXH 2024, trợ cấp một lần cho mỗi con khi sinh, nhận con nhờ mang thai hộ hoặc nhận con nuôi dưới 6 tháng tuổi sẽ bằng 2 lần mức tham chiếu tại thời điểm sinh.

Hiện tại, mức tham chiếu đang tạm thời tương đương với mức lương cơ sở – là 2,34 triệu đồng/tháng (theo Nghị định 73/2024/NĐ-CP).

Ngoài ra, chế độ dưỡng sức sau sinh cũng được tính theo mức tham chiếu, với mức hưởng bằng 30% mức tham chiếu cho mỗi ngày nghỉ.

Có thể thấy, Luật BHXH 2024 mang lại nhiều cải tiến lớn, giúp mở rộng đối tượng và nâng cao quyền lợi cho cả lao động bắt buộc lẫn tự nguyện. Người lao động, đặc biệt là các cặp vợ chồng trẻ, nên tìm hiểu kỹ để chủ động tham gia và đảm bảo quyền lợi khi sinh con hoặc gặp rủi ro trong thai kỳ.