Xăng E10 bắt đầu bán từ 1-8, xe nào dùng được, xe nào nên tránh?

Từ ngày 1-8, xăng E10 sẽ được bán thử nghiệm tại ba thành phố lớn gồm TP HCM, Hà Nội và Hải Phòng. Nếu quá trình thí điểm diễn ra thuận lợi, loại nhiên liệu sinh học này sẽ được triển khai trên toàn quốc từ ngày 1-1-2026, thay thế hoàn toàn xăng khoáng truyền thống theo lộ trình của Bộ Công Thương.

Hiện các doanh nghiệp xăng dầu lớn như Petrolimex, PVOil đang gấp rút chuẩn bị hạ tầng, bể chứa, hệ thống phân phối và đào tạo nhân viên để phục vụ loại xăng mới. Riêng Petrolimex sẽ triển khai trước tại 36 cửa hàng trên địa bàn TP HCM (phạm vi trước sáp nhập) nhằm thăm dò phản ứng thị trường và đánh giá tính khả thi cả về mặt kỹ thuật lẫn thương mại.

Xăng E10 là loại nhiên liệu sinh học được pha trộn giữa 90% xăng khoáng truyền thống và 10% ethanol – một loại cồn sinh học chiết xuất từ nguyên liệu tái tạo. Nhờ có hàm lượng ô-xy cao, ethanol giúp hỗn hợp xăng cháy triệt để hơn trong buồng đốt, từ đó giảm đáng kể lượng khí thải độc hại như CO, HC. Bên cạnh đó, ethanol có chỉ số Octan cao, giúp tăng hiệu suất cháy, cải thiện khả năng vận hành và giảm hiện tượng kích nổ – nguyên nhân phổ biến gây hư hại động cơ.

Về khả năng tương thích, theo các chuyên gia, phần lớn xe ô tô đời mới và xe máy sản xuất sau năm 2010 – đặc biệt là các dòng sử dụng hệ thống phun xăng điện tử – đều có thể sử dụng E10 ổn định. Những chủ phương tiện từng sử dụng xăng E5 trước đây cũng có thể yên tâm chuyển sang E10 mà không cần điều chỉnh kỹ thuật. Tuy nhiên, với các xe đời cũ (trước 2005), xe sử dụng chế hòa khí hoặc một số dòng mô tô phân khối lớn nhập khẩu, ethanol có thể gây ăn mòn các vật liệu như ống dẫn, gioăng cao su trong hệ thống nhiên liệu nếu dùng lâu dài.

Một vấn đề khác là ethanol có tính hút ẩm cao, dễ hấp thụ nước trong điều kiện thời tiết nóng ẩm như Việt Nam. Xe để lâu không chạy có thể gặp hiện tượng khó khởi động, nổ không đều hoặc tách pha – khi ethanol tách khỏi xăng do nhiễm nước. Vì vậy, các chuyên gia như ông Nguyễn Minh Đồng khuyến cáo: phương tiện vận hành thường xuyên có thể tận dụng ưu điểm của E10, trong khi xe cũ, xe ít sử dụng vẫn nên dùng xăng khoáng để đảm bảo an toàn.

Dưới góc độ chính sách, để khuyến khích người dân chuyển đổi, Bộ Công Thương dự kiến áp dụng mức thuế tiêu thụ đặc biệt thấp hơn cho E10 – chỉ 7%, so với 10% của xăng thường. Đây được xem là biện pháp quan trọng giúp E10 có lợi thế cạnh tranh về giá khi bước vào thị trường.

Tuy nhiên, câu chuyện không chỉ nằm ở chất lượng nhiên liệu hay giá bán, mà còn là bài toán hạ tầng, sự chuẩn bị kỹ thuật của doanh nghiệp và đặc biệt là tâm lý người tiêu dùng. Thực tế triển khai xăng E5 từ năm 2017 cho thấy người dân vẫn còn dè dặt với xăng sinh học, phần vì lo ngại ảnh hưởng đến động cơ, phần vì thiếu thông tin. Với xăng E10, khi hàm lượng ethanol tăng gấp đôi, những băn khoăn này càng rõ rệt hơn.

Việc chuyển sang dùng E10 là một bước đi cần thiết trong mục tiêu xanh hóa năng lượng, giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và thực hiện cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Nhưng để loại xăng này thực sự đi vào cuộc sống, cần nhiều hơn là một lộ trình kỹ thuật – đó còn là niềm tin của người tiêu dùng và sự đồng hành chặt chẽ giữa cơ quan quản lý với doanh nghiệp.