Uống nước từ chai nhựa để trong ô tô: Tưởng tiện lợi lại hóa 'đầu độc' sức khỏe

Nhựa dưới nắng nóng: “Bẫy” vi nhựa vô hình

Trong những ngày nắng gắt, nhiều người thường để sẵn chai nước trong ô tô để tiện sử dụng. Nghe thì hợp lý, nhưng các chuyên gia cảnh báo thói quen này có thể khiến cơ thể tiếp xúc với vi nhựa, hóa chất và cả kim loại - những yếu tố tiềm ẩn rủi ro cho sức khỏe.

Các loại chai nhựa dùng một lần thường được sản xuất từ polyethylene terephthalate (PET) - loại nhựa mỏng, dễ xuống cấp. Theo Giáo sư Bill Carroll (Đại học Indiana, Mỹ), nhựa không phải là vật liệu rắn chắc mà giống như một “mạng lưới rối” chứa các phân tử hóa chất có thể thoát ra ngoài theo thời gian.

Khi đặt trong môi trường nhiệt độ cao hoặc tiếp xúc ánh nắng trực tiếp, chai nhựa sẽ nhanh chóng lão hóa, giải phóng vi nhựa và nano nhựa vào trong nước. Một nghiên cứu năm 2023 cho thấy, khi thử nghiệm ở 37°C kèm tia cực tím (UV), bốn loại nhựa phổ biến đều giải phóng lượng lớn hạt nhựa siêu nhỏ. Trong khi đó, mẫu đối chứng để trong tủ lạnh tối gần như không phát hiện hạt nào.

Vi nhựa đi đâu trong cơ thể?

Các nghiên cứu gần đây cho thấy vi nhựa có thể đi vào nhiều cơ quan quan trọng: gan, thận, phổi, ruột, tim, thậm chí cả não và nhau thai. Tiến sĩ Nicole Deziel (Đại học Yale) nhấn mạnh rằng chúng còn chứa những hóa chất nguy hại như phenol và phthalate, vốn được liên hệ với rối loạn thai kỳ và các vấn đề phát triển thần kinh.

Tuy nhiên, giới khoa học chưa xác định được ngưỡng nguy hiểm cụ thể. Theo tiến sĩ Jaime Ross (Đại học Rhode Island), một lần uống nước từ chai nhựa nóng có thể không đáng lo, nhưng việc lặp lại nhiều lần cần phải hết sức thận trọng.

Ngoài vi nhựa, một rủi ro khác thường bị bỏ qua là sự phát triển của vi khuẩn. Nước trong chai đã mở nắp, nếu để trong ô tô ấm nóng, dễ trở thành môi trường lý tưởng cho vi khuẩn sinh sôi, làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn đường tiêu hóa.

Ở góc nhìn khác, không phải ai cũng đồng tình với lo ngại về chai nhựa. FDA (Mỹ) khẳng định đã có những tiêu chuẩn an toàn cho bao bì nước uống đóng chai. Hiệp hội Nước uống Đóng chai Quốc tế (IBWA) cũng cho rằng chưa có bằng chứng thuyết phục để kết luận nước trong chai là nguồn chính đưa vi nhựa vào cơ thể.

Theo tiến sĩ Christopher Hine (Bệnh viện Cleveland Clinic) nhấn mạnh: “Trong trường hợp khẩn cấp, việc uống nước từ chai nhựa trong ô tô nóng vẫn tốt hơn để cơ thể rơi vào tình trạng mất nước, vốn nguy hiểm tức thời hơn rất nhiều.”

Làm sao để hạn chế rủi ro sức khỏe?

Để bảo vệ sức khỏe nhưng vẫn đảm bảo sự tiện lợi, các chuyên gia khuyên nên:

• Ưu tiên dùng chai thủy tinh hoặc inox thay vì chai nhựa, kể cả loại được gắn nhãn “BPA-free”.

• Tránh để chai nhựa dưới ánh nắng hoặc nhiệt độ cao. Nếu buộc phải để trong ô tô, nên bảo quản trong thùng lạnh, che dưới ghế hoặc đặt trong cốp.

• Không tái sử dụng lâu dài các chai nhựa mỏng, dùng một lần.

• Chú ý cả hộp nhựa đựng thực phẩm: dưới nhiệt độ cao, chúng cũng có thể giải phóng vi nhựa và hóa chất.

• Quan tâm đến hạn sử dụng trên bao bì, vì nhiều khi hạn này dành cho vật liệu nhựa chứ không chỉ đồ uống bên trong.

Việc đôi lần uống nước từ chai nhựa để trong ô tô nóng chưa đủ gây hại nghiêm trọng cho người khỏe mạnh. Tuy vậy, nếu biến điều này thành thói quen, nguy cơ tiếp xúc với vi nhựa và hóa chất sẽ tích tụ theo thời gian.

Cách tốt nhất để chăm sóc sức khỏe lâu dài là chủ động thay thế bằng vật dụng an toàn hơn, đồng thời hạn chế tối đa việc để nước đóng chai trong môi trường nhiệt độ cao. Một thay đổi nhỏ trong thói quen hằng ngày có thể mang lại lợi ích lớn cho sức khỏe trong tương lai.