Toạ đàm ‘Chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử’

Diễn đàn diễn ra sáng nay (18/12) còn có sự tham gia đồng hành của đại diện Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương), Tập đoàn Hoá chất - đại diện sàn thương mại điện tử Vinachemmart, Công ty Vina CHG chuyên giải pháp công nghệ về chống hàng giả…

Các khách mời gồm có:

• Ông Trần Hữu Linh, Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước – Bộ Công Thương;
• Ông Nguyễn Văn Luyện, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Hóa chất Việt Nam;
• Ông Nguyễn Văn Thành, Trưởng phòng Chính sách, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số - Bộ Công thương;
• Ông Nguyễn Viết Hồng, Chủ tịch HĐQT kiêm TGĐ Công ty Vina CHG.

Phát biểu khai mạc, ông Hoàng Vững, Tổng Biên tập Tạp chí Tiếp thị & Gia đình cho biết, chỉ trong thời gian rất ngắn, Nghị quyết 397 năm 2025 của Chính phủ về kế hoạch hành động đấu tranh, ngăn chặn và đẩy lùi buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả đến năm 2030 đã được ban hành.

Quốc hội cũng vừa thông qua Luật Thương mại điện tử năm 2025, tạo ra một hành lang pháp lý mới, mạnh mẽ hơn, chặt chẽ hơn cho quản lý hoạt động thương mại trên nền tảng số.

Theo ông Vững, điều đó cho thấy, “cuộc chiến” chống hàng giả không còn là câu chuyện riêng lẻ của một ngành hay một lực lượng, mà đã trở thành một nhiệm vụ chiến lược, lâu dài, gắn chặt với mục tiêu phát triển bền vững của nền kinh tế.

“Trong “cuộc chiến” này, chúng tôi đặc biệt ghi nhận và đánh giá cao vai trò của các lực lượng chức năng: công an, hải quan, biên phòng, quản lý thị trường… Trong đó, lực lượng Quản lý thị trường có thể nói là lực lượng tuyến đầu, trực tiếp va chạm, trực tiếp chịu áp lực rất lớn, cả về chuyên môn, nhân lực lẫn rủi ro nghề nghiệp”, ông Vững chia sẻ.

Ông cũng cho rằng, những vụ việc lớn được phát hiện, xử lý trong thời gian gần đây cho thấy sự nỗ lực không ngừng nghỉ của các lực lượng chức năng. Nhưng ở một góc nhìn khác, nó cũng phản ánh một thực tế: tình hình đang rất nóng, đặc biệt khi mùa cao điểm tiêu dùng cuối năm và Tết Nguyên đán đang đến gần.

“Chính vì vậy, tọa đàm hôm nay không chỉ nhằm phản ánh thực trạng, mà quan trọng hơn là tìm kiếm giải pháp. Giải pháp ở đây không thể chỉ đến từ Nhà nước. Cũng không thể chỉ trông chờ vào lực lượng thực thi, mà cần sự phối hợp chặt chẽ, thực chất và có trách nhiệm giữa ba trụ cột, yếu tố: Nhà nước - Doanh nghiệp - Công nghệ cùng với truyền thông, báo chí giữ vai trò kết nối, phản biện và lan tỏa”, Tổng Biên tập Tạp chí Tiếp thị & Gia đình nhấn mạnh.

MC: - Tình hình hàng gian, hàng giả vẫn rất nóng, nhất là trong môi trường số. Ông Trần Hữu Linh có thể cho biết đâu là khó khăn, thách thức lớn nhất trong việc chống hàng giả, hàng gian trong thương mại điện tử (TMĐT)?

Ông Trần Hữu Linh, Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước: Trong thương mại truyền thống, các yếu tố nhận diện khá rõ ràng: người bán có địa điểm cụ thể, người mua trực tiếp tiếp xúc, hàng hóa dễ kiểm chứng và giao dịch, thanh toán minh bạch.

Ngược lại, trong môi trường mua sắm trực tuyến, hầu hết những yếu tố đó trở nên mơ hồ. Người mua không biết rõ người bán là ai, ở đâu; hàng hóa được lưu kho tại vị trí nào; thông tin về nguồn gốc, chất lượng sản phẩm khó xác thực. Khi xảy ra vấn đề, việc truy tìm, xác minh đối tượng liên quan cũng vô cùng phức tạp.

Đặc biệt trên các nền tảng mạng xã hội và sàn thương mại điện tử, việc xác định danh tính người bán và kiểm soát chất lượng sản phẩm là một thách thức lớn. Chính sự thiếu minh bạch này đã tạo kẽ hở cho hàng hóa kém chất lượng, hàng giả, hàng nhái, hàng lậu len lỏi vào thị trường, gây rủi ro cho người tiêu dùng.

Không dừng lại ở giao dịch trong nước, nhiều hoạt động mua bán còn diễn ra trên các nền tảng nước ngoài, được vận hành theo hệ thống và quy định của doanh nghiệp quốc tế. Trong những trường hợp này, việc phát hiện và xử lý vi phạm càng khó khăn hơn.

Ngay cả khi đã nhận diện được dấu hiệu vi phạm, cơ quan chức năng vẫn gặp trở ngại lớn trong khâu xác minh, đặc biệt khi đối tượng liên quan không hợp tác. Đây chính là một trong những thách thức lớn nhất của hoạt động mua sắm trực tuyến hiện nay.

MC: Là doanh nghiệp có rất nhiều sản phẩm từ hàng tiêu dùng đến sản phẩm dùng trong công nghiệp, Tập đoàn Hoá chất có gặp phải tình trạng bị người tiêu dùng phản ánh về hàng giả, hàng nhái không?

Ông Nguyễn Văn Luyện: Tập đoàn Hóa chất Việt Nam đã trải qua 56 năm hình thành và phát triển, hiện sản xuất và cung ứng nhiều nhóm sản phẩm thiết yếu như chất tẩy rửa, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, ắc quy, săm lốp… với mạng lưới nhà máy, đơn vị thành viên trải rộng trên cả nước.

Các sản phẩm của Tập đoàn không chỉ phục vụ nhu cầu trong nước mà còn góp phần quan trọng vào việc bảo đảm an ninh hóa chất quốc gia và đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế. Chúng tôi nhận thấy, việc dịch chuyển sang môi trường thương mại điện tử là xu hướng tất yếu, không thể đảo ngược đối với mọi ngành nghề và mọi loại sản phẩm.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy trên các nền tảng số hiện nay đang xuất hiện rất nhiều sản phẩm kém chất lượng, khiến nguy cơ người tiêu dùng mua phải hàng không bảo đảm ngày càng cao.

Dù các sản phẩm của Tập đoàn chưa bị làm giả, làm nhái, nhưng thực trạng này vẫn gây ảnh hưởng nhất định đến thị trường và niềm tin của người tiêu dùng. Các sản phẩm nhái thường cạnh tranh bằng giá thành thấp, cách tiếp cận người tiêu dùng dễ dàng hơn trên môi trường số.

MC: Có phải đó là lý do mà Vinachem quyết định "chơi lớn", lập riêng sàn thương mại điện tử Vinachemmart?

Ông Nguyễn Văn Luyện: Trước thực tế đó, Tập đoàn đã xây dựng và đưa vào vận hành sàn thương mại điện tử Vinachemmart, tập trung phân phối các sản phẩm chính hãng của Tập đoàn và các công ty con, với mục tiêu kết nối trực tiếp từ nhà sản xuất đến người tiêu dùng, không qua trung gian, qua đó giảm chi phí và giúp người tiêu dùng dễ dàng nhận diện các thương hiệu uy tín.

Thông qua Vinachemmart, chúng tôi mong muốn góp phần lan tỏa mạnh mẽ hơn tinh thần ‘Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam’, giúp người tiêu dùng thêm tin tưởng vào chất lượng hàng hóa trong nước và các thương hiệu Việt.

Xu hướng chung của thương mại điện tử là yêu cầu ngày càng cao về tính minh bạch. Tập đoàn chú trọng chứng minh rõ ràng nguồn gốc sản phẩm: sản phẩm đến từ đâu, do ai sản xuất. Người mua hàng của Vinachem biết rõ nhà sản xuất, và ngược lại, nhà sản xuất cũng có thể nắm được thông tin người mua.

Nhờ đó, chúng tôi có thể chăm sóc khách hàng tốt hơn, từ bảo hành, tư vấn đến việc tiếp nhận phản hồi để cải tiến sản phẩm. Với các kênh truyền thống, việc mua hàng và phản hồi tương đối thuận tiện, bởi khách hàng có thể trực tiếp trao đổi khi phát sinh vấn đề.

Trong khi đó, trên các sàn thương mại điện tử, nếu thiếu sự kết nối rõ ràng giữa người mua và người bán, việc phân biệt, xử lý các khúc mắc và chăm sóc khách hàng sau bán hàng sẽ gặp nhiều khó khăn. Chính vì vậy, tập đoàn tập trung xây dựng hệ thống trên nền tảng số theo hướng “biết nhau – hiểu nhau”.

Thông qua các tài khoản chính thức của tập đoàn, chúng tôi thường xuyên cập nhật thông tin, chủ động hỏi ý kiến và tiếp nhận phản hồi từ khách hàng. Mục tiêu là tạo sự gắn bó lâu dài: khách hàng gắn bó với nhà sản xuất, và nhà sản xuất cũng đồng hành, lắng nghe khách hàng trong suốt quá trình sử dụng sản phẩm.

MC: Thực tế cho thấy ngay cả các sàn TMĐT lớn và uy tín cũng vẫn bị phản ánh có hàng giả. Vậy xin hỏi ông Nguyễn Văn Thành, hiện chúng ta đang có những chế tài hoặc biện pháp nào để hạn chế tình trạng này, đặc biệt là trách nhiệm của các sàn TMĐT khi quản lý người bán?

Ông Nguyễn Văn Thành: Tình trạng hàng gian, hàng giả và các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ hiện nay đang diễn ra khá phổ biến trên thị trường. Trong khi đó, thương mại điện tử lại đang tăng trưởng với tốc độ rất nhanh, đưa Việt Nam trở thành một trong những thị trường phát triển hàng đầu trong khu vực.

Tuy nhiên, bên cạnh mặt tích cực, thương mại điện tử cũng bộc lộ những mặt trái rõ rệt. Đây chính là bài toán lớn thứ hai đặt ra cho công tác quản lý. Trước thực tế đó, Nhà nước đã và đang từng bước hoàn thiện khung pháp lý nhằm quản lý hoạt động thương mại điện tử và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trên môi trường số.

Các quy định mới đã được ban hành, có hiệu lực theo lộ trình cụ thể, với những văn bản pháp lý và quy chuẩn kỹ thuật nhằm điều chỉnh trách nhiệm của từng chủ thể tham gia, từ người bán, các nền tảng số trung gian cho đến các sàn thương mại điện tử.

Trước đây, chúng ta đã có những quy định nhất định đối với các sàn thương mại điện tử và nền tảng trung gian, nhưng có thể nói là chưa đầy đủ và chưa thực sự chi tiết. Cơ sở pháp lý vẫn còn những khoảng trống, khiến việc quản lý và xử lý vi phạm gặp nhiều khó khăn. Trong thời gian tới, các quy định sẽ được bổ sung, làm rõ hơn trách nhiệm của từng đối tượng, đặc biệt là trong việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trên môi trường thương mại điện tử.

Một nội dung rất quan trọng là trách nhiệm của các nền tảng số trung gian và sàn thương mại điện tử đối với hàng hóa được kinh doanh trên nền tảng của mình, bao gồm cả hoạt động bán hàng qua livestream. Dù là gian hàng truyền thống trên sàn hay hình thức bán hàng qua mạng xã hội, livestream, thì trách nhiệm liên quan đến chất lượng, nguồn gốc và tính hợp pháp của sản phẩm đều cần được xác định rõ ràng.

Đối với các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới, đây là lĩnh vực trước đây chúng ta gặp rất nhiều khó khăn trong quản lý. Các nền tảng lớn của nước ngoài như Amazon, Alibaba hay một số nền tảng số khác có hoạt động hướng tới thị trường Việt Nam – thể hiện qua việc sử dụng tên miền tiếng Việt, giao diện tiếng Việt hoặc có lượng giao dịch đáng kể từ người tiêu dùng trong nước – nhưng chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đăng ký, phối hợp quản lý theo quy định.

Điều này khiến việc kiểm soát hoạt động kinh doanh, cũng như xác định trách nhiệm khi xảy ra vi phạm, trở nên hết sức phức tạp.Giữa các sàn thương mại điện tử, nền tảng trung gian và cơ quan quản lý nhà nước, cần có sự phối hợp chặt chẽ trong việc tiếp nhận, xử lý và trao đổi thông tin, đặc biệt là những thông tin, nội dung có dấu hiệu vi phạm pháp luật. Theo quy định hiện hành, khi cơ quan chức năng phát hiện hoặc yêu cầu xử lý, chủ sàn và đơn vị vận hành nền tảng phải có trách nhiệm gỡ bỏ các thông tin, nội dung vi phạm trong vòng 24 giờ.

Thực tế cho thấy, trong quá trình giao dịch trực tuyến, người tiêu dùng là đối tượng dễ chịu tác động và chịu thiệt hại lớn nhất. Các rủi ro như mất tiền, bị lừa đảo, xâm phạm tài sản hay quyền lợi cá nhân hoàn toàn có thể xảy ra nếu thông tin sản phẩm không được kiểm soát chặt chẽ. Chính vì vậy, việc rà soát, kiểm duyệt, loại bỏ hoặc ngăn chặn kịp thời các thông tin rao bán có dấu hiệu vi phạm trước khi người tiêu dùng đưa ra quyết định mua hàng là hết sức cần thiết.

Sau khi giao dịch phát sinh, trách nhiệm cung cấp, lưu trữ và báo cáo thông tin thuộc về các nền tảng số trung gian và các đơn vị vận hành sàn thương mại điện tử. Với quy mô giao dịch hiện nay, trách nhiệm này càng trở nên quan trọng. Quy mô lớn đồng nghĩa với yêu cầu cao hơn về minh bạch và trách nhiệm quản lý.

Theo quy định, các nền tảng phải lưu trữ dữ liệu liên quan đến giao dịch, bao gồm thông tin bán hàng, nội dung livestream, trong thời gian tối thiểu một năm; riêng đối với sàn thương mại điện tử, thời gian lưu trữ tối thiểu là ba năm. Đây là cơ sở quan trọng để đối chiếu, xác minh khi phát sinh tranh chấp, khiếu nại hoặc yêu cầu kiểm tra từ cơ quan chức năng.

Tuy nhiên, nếu chỉ dừng lại ở việc thúc đẩy giao dịch và áp dụng các quy định trên giấy tờ thì chưa đủ để giải quyết triệt để vấn nạn hàng giả, hàng vi phạm, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trên môi trường mạng. Điều cần thiết là phải có hành động mạnh mẽ, đồng bộ và liên tục hơn, từ cơ quan quản lý, các nền tảng trung gian cho đến người bán và người tiêu dùng.

Việc chủ động gỡ bỏ sản phẩm vi phạm, kiểm soát nội dung ngay từ đầu không chỉ giúp làm lành mạnh thị trường thương mại điện tử, mà còn góp phần bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và đảm bảo sự phát triển bền vững của môi trường kinh doanh số.

MC: Chúng tôi được biết thời gian quan Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước đã có rất nhiều chương trình làm việc với sàn TMĐT và doanh nghiệp trong việc ngăn chặn hàng giả. Xin ông Trần Hữu Linh thông tin thêm về một số giải pháp đang được triển khai?

Ông Trần Hữu Linh: Để ngăn chặn hiệu quả tình trạng hàng giả trên môi trường thương mại điện tử, chúng tôi xác định cần phải làm song song hai việc, đó là tiếp tục hoàn thiện các quy định pháp luật, chế tài xử lý và quan trọng không kém là tổ chức thực thi các quy định đó như thế nào trong thực tế.

Quy định có thể rất đầy đủ, nhưng nếu không thực thi được thì hiệu quả sẽ không cao. Giao dịch trực tuyến có những đặc thù riêng, vì vậy hệ thống pháp lý cũng phải được điều chỉnh cho phù hợp. Thời gian qua, Bộ Công Thương đã tập trung hoàn thiện khuôn khổ pháp lý để theo kịp sự phát triển của thương mại điện tử, tránh tình trạng chính sách luôn đi sau thực tiễn.

Luật Thương mại điện tử đã đặt ra những quy định chặt chẽ hơn, trong đó yêu cầu các tổ chức, cá nhân bán hàng trên sàn thương mại điện tử phải được định danh rõ ràng để cơ quan chức năng có thể truy vết khi xảy ra vi phạm, đồng thời phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế. Bên cạnh đó, các chế tài xử phạt cũng đang tiếp tục được rà soát, hoàn thiện theo hướng đủ mạnh để răn đe.

Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất hiện nay vẫn nằm ở khâu thực thi pháp luật. Muốn xử lý hiệu quả các sai phạm trên môi trường số, cơ quan quản lý phải có các công cụ hiện đại, phù hợp. Bộ Công Thương đang triển khai xây dựng các công cụ quản lý mới, trong đó quy định một số nhóm hàng hóa bắt buộc phải khai báo và truy xuất nguồn gốc, đặc biệt là các mặt hàng có rủi ro cao; với các nhóm hàng hóa khác thì khuyến khích thực hiện truy xuất.

Từ ngày 1/1/2026, các quy định về quản lý chất lượng hàng hóa sẽ được triển khai đồng bộ, theo hướng văn minh, minh bạch hơn. Điều này vừa giúp doanh nghiệp bảo vệ sản phẩm chính hãng, ngăn chặn gian lận về chất lượng, vừa góp phần đơn giản hóa công tác giám sát, kiểm tra của cơ quan chức năng. Cùng với đó, chúng tôi đang xây dựng các hệ thống cảnh báo sớm đối với các hành vi vi phạm, gian lận trên môi trường thương mại điện tử, đồng thời tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra.

Mục tiêu là để người dân và doanh nghiệp có thể chủ động phát hiện, phản ánh các dấu hiệu vi phạm, từ đó tạo thuận lợi cho công tác truy xuất, xử lý của lực lượng chức năng. Trong bối cảnh chuyển đổi số và thương mại điện tử diễn ra mạnh mẽ, công tác quản lý thị trường cũng buộc phải thay đổi tương ứng, từ chính sách đến phương thức thực thi và xử lý. Cuộc chiến chống hàng giả trên môi trường số chỉ có thể đạt hiệu quả khi có sự tham gia đồng bộ của cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và toàn thể người tiêu dùng.

MC: Là doanh nghiệp công nghệ với nhiều giải pháp xác thực – chống giả, ông Nguyễn Viết Hồng đánh giá thế nào về những giải pháp mà đại diện QLTT, Cục TMĐT & KTS và Vinachem vừa nêu? Vina CHG đề xuất thêm những giải pháp công nghệ nào để góp phần ngăn chặn tối đa hàng giả, gian lận thương mại trên môi trường số?

Ông Nguyễn Viết Hồng: Hàng giả không phải là vấn đề mới. Công ty Vina CHG đã có hơn 20 năm nghiên cứu và cung cấp các giải pháp chống hàng giả, đồng thời đồng hành chặt chẽ với các cơ quan quản lý, từ cấp trung ương đến các chi cục địa phương.

Thực tế hiện nay cho thấy, hàng giả không chỉ xuất hiện trên các sàn thương mại điện tử mà còn len lỏi về vùng sâu, vùng xa, những khu vực có mức độ tiếp cận thông tin còn hạn chế, thậm chí được chào bán tại các sự kiện, hội chợ dưới nhiều hình thức khác nhau. Cuối cùng, đối tượng chịu ảnh hưởng trực tiếp vẫn là người tiêu dùng.

Nếu không có giải pháp đồng bộ và đặc biệt là không nâng cao được ý thức tẩy chay hàng giả, thì việc kiểm soát sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Truy xuất nguồn gốc, định danh sản phẩm và minh bạch thông tin chính là chìa khóa để người tiêu dùng tự bảo vệ mình.

Về phía doanh nghiệp, chúng tôi đang tiếp tục nghiên cứu và phát triển các loại tem chống hàng giả thế hệ mới, bao gồm tem truy xuất nguồn gốc và tem tích hợp AI. Những loại tem này không chỉ xác thực sản phẩm mà còn cung cấp đầy đủ thông tin cần thiết, giúp người tiêu dùng có cơ sở rõ ràng để đưa ra quyết định mua hàng, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp chủ động chia sẻ thông tin minh bạch với thị trường.

Công ty đã cho ra mắt tem AI và sẵn sàng đấu nối với hệ thống quản lý chung khi Chính phủ ban hành các quy định cụ thể về tem truy xuất nguồn gốc. Khi đó, người tiêu dùng có thể dễ dàng nhận diện đâu là sản phẩm nên mua, đâu là sản phẩm cần tránh. Đây chính là hướng công nghệ mà chúng tôi đang tập trung nghiên cứu và phát triển.

Song song với đó, doanh nghiệp cũng triển khai nhiều chương trình hành động, hoạt động nghiên cứu, tọa đàm và truyền thông hướng tới cộng đồng, nhằm nâng cao nhận thức, kêu gọi người tiêu dùng “nói không với hàng giả”. Chỉ khi có sự chung tay của cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người tiêu dùng, cuộc chiến chống hàng giả mới có thể đạt được hiệu quả bền vững.

MC: Chúng ta vừa nghe nhiều giải pháp từ kiểm tra, xử phạt đến áp dụng công nghệ. Tuy nhiên, theo quan điểm của nhiều chuyên gia, công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức vẫn là yếu tố then chốt để kiến tạo một môi trường kinh doanh minh bạch, bền vững. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào, thưa ông Linh? Cục đã triển khai các hoạt động truyền thông, hướng dẫn pháp luật ra sao?

Ông Trần Hữu Linh: Yếu tố cốt lõi trong cuộc chiến chống gian lận thương mại và hàng giả vẫn là văn hóa và đạo đức kinh doanh. Thực tế cho thấy, vẫn tồn tại tình trạng người tiêu dùng biết rõ hàng hóa là giả, là nhái nhưng vẫn chấp nhận mua. Khi người mua còn thỏa hiệp với hàng giả thì việc đấu tranh, ngăn chặn các hành vi vi phạm trên thị trường, đặc biệt là trên môi trường số, sẽ gặp rất nhiều khó khăn.

Do đó, vấn đề đặt ra là làm thế nào để nâng cao nhận thức cho cả người bán lẫn người tiêu dùng. Việc khơi dậy tinh thần yêu chuộng hàng Việt, ưu tiên sử dụng sản phẩm nội địa có chất lượng là hết sức quan trọng. Ở nhiều quốc gia trong khu vực như Hàn Quốc, Thái Lan hay Lào, người dân có xu hướng ưu tiên sử dụng hàng hóa trong nước.

Việt Nam cũng đã triển khai nhiều chương trình vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, tuy nhiên nếu người tiêu dùng vẫn dễ dàng thỏa hiệp với hàng giả, hàng kém chất lượng thì những nỗ lực này sẽ khó đạt được hiệu quả như mong muốn.

Về phía Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước cũng rất coi trọng công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật và truyền thông để người dân có nhận thức đúng đắn, đầy đủ về tác hại của hàng giả, hàng nhái. Đây được xác định là nhiệm vụ hết sức quan trọng và sẽ tiếp tục được đẩy mạnh trong thời gian tới.

MC: Đại diện Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số có thể chia sẻ thêm về các giải pháp tuyên truyền?

Ông Nguyễn Văn Thành: Đồng quan điểm với Cục trưởng, chúng tôi cho rằng công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật đóng vai trò đặc biệt quan trọng sau khi Luật Thương mại điện tử được ban hành.

Trên cơ sở đó, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã xây dựng các nghị định và quy định liên quan; sau khi được Chính phủ phê duyệt, việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật sẽ tiếp tục được triển khai rộng rãi tới các đơn vị, cơ quan hữu quan, đặc biệt là lực lượng bán hàng trên môi trường số. Khi người bán hiểu rõ trách nhiệm và nghĩa vụ của mình, thị trường sẽ vận hành minh bạch và lành mạnh hơn.

Thực tế cho thấy, không ít trường hợp người tiêu dùng biết rõ đó là hàng giả nhưng vì giá rẻ vẫn chấp nhận mua. Đây chính là thách thức lớn trong công tác chống hàng giả hiện nay, bởi vấn đề không chỉ nằm ở quản lý mà còn ở nhận thức và hành vi tiêu dùng.

Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ ưu tiên đẩy mạnh công tác tuyên truyền trên môi trường trực tuyến, nơi người tiêu dùng và người bán hàng đang hiện diện ngày càng đông. Việc ứng dụng chính các công nghệ số, nền tảng số để truyền thông, phổ biến pháp luật và nâng cao nhận thức xã hội được xem là giải pháp phù hợp và hiệu quả, góp phần đẩy lùi những hành vi vi phạm, xây dựng môi trường thương mại điện tử an toàn, minh bạch và bền vững.

MC: Nói đến giải pháp tuyên truyền, ở hàng ghế phía dưới có ông Hà Tiến Dũng, Công ty Cổ phần Tập đoàn Tây Bắc TV, ông nhìn nhận sao về vấn đề này khi mình vừa là "đối tượng" cần tuyên truyền vì là doanh nghiệp thương mại dịch vụ, lại là vừa "hiến kế, giải pháp" với tư cách là đơn vị truyền thông?

Ông Hà Tiến Dũng, Giám đốc Tây Bắc TV: Từ góc độ doanh nghiệp, chúng tôi cũng rất quan tâm đến vấn đề hàng giả, hàng gian và thực tế cho thấy chính doanh nghiệp chân chính cũng là nạn nhân, đã phải trả giá không nhỏ vì những thông tin sai lệch và các hành vi vi phạm trên thị trường.

Vì vậy, chúng tôi rất phấn khởi khi thời gian qua Bộ Công Thương đã trình và từng bước hoàn thiện các đề xuất, giải pháp quản lý mới. Qua các buổi tọa đàm, khi được lắng nghe chia sẻ từ lãnh đạo Bộ, đặc biệt là thông tin về việc từ ngày 1/1/2026 sẽ triển khai các quy định liên quan đến danh mục hàng hóa và công cụ quản lý mới, chúng tôi thực sự nhìn thấy những giải pháp mang tính căn cơ và lâu dài.

Trong đó, hai nội dung khiến doanh nghiệp đặc biệt kỳ vọng là: thứ nhất, hoàn thiện hành lang pháp lý đầy đủ, rõ ràng hơn; và thứ hai, xác minh danh tính người bán trên các nền tảng thương mại điện tử.

Nếu như trong thương mại truyền thống, người kinh doanh phải có địa chỉ cụ thể, số nhà rõ ràng, thì trên môi trường số cũng cần có cơ chế xác thực danh tính điện tử để đảm bảo trách nhiệm và tính minh bạch. Đây là giải pháp rất quan trọng để sàng lọc, loại bỏ các đối tượng lợi dụng nền tảng số để kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng.

Chúng tôi tin rằng, khi khung pháp lý ngày càng hoàn thiện, trong tương lai sẽ có thêm nhiều công cụ mạnh mẽ hơn để bảo vệ các doanh nghiệp làm ăn chân chính, đồng thời bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng.

Bên cạnh vai trò của Nhà nước, bản thân doanh nghiệp cũng ý thức rõ trách nhiệm của mình. Chúng tôi luôn nỗ lực chuẩn hóa toàn bộ quy trình sản xuất – kinh doanh, từ khâu hợp tác với người nông dân, kiểm soát đầu vào cho đến khâu đưa sản phẩm ra thị trường. Chúng tôi coi đây là “truyền thông bằng sự tử tế”, tức là xây dựng niềm tin với người tiêu dùng thông qua chất lượng thực và sự minh bạch.

Song song với đó, doanh nghiệp cũng chủ động hướng dẫn khách hàng cách kiểm tra, đối chiếu sản phẩm thật – giả, cách nhận diện chất lượng hàng hóa trước khi mua. Ví dụ, với các sản phẩm thực phẩm, chúng tôi thiết kế các gói bán hàng theo dạng combo, giúp người tiêu dùng dễ dàng so sánh, nhận biết đặc điểm từng loại sản phẩm, từ đó hiểu rõ giá trị thực và tránh nhầm lẫn.

Chúng tôi cho rằng, bên cạnh nỗ lực từ phía Nhà nước và doanh nghiệp, người tiêu dùng cũng cần ngày càng chủ động và tỉnh táo hơn, trang bị cho mình kiến thức cần thiết để không trở thành nạn nhân của hàng giả, hàng kém chất lượng.

Về phía cơ quan quản lý, theo quan điểm của chúng tôi, cần quản lý chặt chẽ hơn trách nhiệm của các sàn và nền tảng trung gian. Nếu chỉ dừng lại ở việc gỡ bỏ gian hàng hoặc xóa nội dung vi phạm khi có phản ánh, mà không có cơ chế kiểm soát, ràng buộc trách nhiệm rõ ràng, thì nguy cơ hàng giả tiếp tục trà trộn trên nền tảng vẫn còn rất lớn. Việc quy trách nhiệm cụ thể cho các nền tảng là điều cần thiết để ngăn chặn triệt để các hành vi vi phạm.

Cuối cùng, ngoài việc xử lý nghiêm các đối tượng làm giả, chúng tôi cũng cho rằng cần có thêm những chính sách khuyến khích, cổ vũ các doanh nghiệp làm ăn chân chính, tạo động lực để họ tiếp tục đầu tư vào chất lượng, minh bạch và phát triển bền vững.

MC: Thưa quý vị, trong khi chúng ta đang chuẩn bị cho buổi tọa đàm này, Thủ tướng đã ban hành Nghị quyết 397/NQ-CP, phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và xâm phạm sở hữu trí tuệ đến năm 2030. Một trong những mục tiêu quan trọng nhất là “quét sạch” gian lận thương mại, xây dựng thị trường minh bạch, an toàn.

Xin ông Linh cho biết cơ quan quản lý đã chuẩn bị những kế hoạch gì để sớm triển khai nghị quyết quan trọng này trên thực tiễn, cũng như những kế hoạch hành động khi đợt cao điểm Tết đang cận kề?

Ông Trần Hữu Linh: Trong thời gian qua, Nhà nước đã rất nỗ lực trong công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, đặc biệt là trên môi trường thương mại điện tử. Việc Chính phủ ban hành Nghị quyết 397/NQ-CP là lần đầu tiên có một kế hoạch hành động quốc gia mang tính tổng thể, dài hạn, thể hiện cam kết rất mạnh mẽ của Chính phủ trong cuộc chiến chống gian lận thương mại, hàng giả và xâm phạm sở hữu trí tuệ đến năm 2030.

Hiện nay, các cơ quan chức năng đang khẩn trương xây dựng kế hoạch hành động để sớm đưa Nghị quyết vào thực tiễn. Nhiều giải pháp được xác định là rất quyết liệt và thiết thực, như mục tiêu xóa bỏ hàng giả, hàng nhái; yêu cầu 100% các sàn thương mại điện tử phải ký cam kết phòng ngừa và chủ động, quyết liệt trong công tác chống hàng giả; đồng thời tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.

Nghị quyết cũng nhấn mạnh việc kiên quyết xử lý các trường hợp cán bộ, công chức tiếp tay, bao che cho các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại, đặc biệt là gian lận trên môi trường thương mại điện tử. Thực tế thời gian qua vẫn còn xảy ra tình trạng bảo kê, tiếp tay cho vi phạm, và đây là nội dung sẽ được tập trung chấn chỉnh trong thời gian tới.

Bên cạnh đó, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục trình Chính phủ các nghị định về xử phạt vi phạm hành chính, đồng thời hoàn thiện chính sách, pháp luật để tăng tính răn đe. Trong giai đoạn cao điểm cuối năm và dịp Tết Nguyên đán sắp tới, lực lượng chức năng sẽ triển khai các kế hoạch kiểm tra, kiểm soát trọng điểm tại các tuyến biên giới, địa bàn và các điểm kinh doanh có nguy cơ cao, tập trung vào các nhóm hàng hóa thiết yếu phục vụ nhu cầu tiêu dùng của người dân.

Mục tiêu của các giải pháp này là tạo ra một thị trường minh bạch, an toàn, bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng, đồng thời tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh cho doanh nghiệp và giúp các bộ, ngành, địa phương nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực thương mại.