Những cảnh báo pháp lý sau án phạt SJC, Doji, Bảo Tín Minh Châu và TPBank

Vụ việc này không chỉ gây chú ý bởi tên tuổi các bên liên quan, mà còn làm dấy lên những cảnh báo pháp lý về hành vi cạnh tranh trong môi trường kinh doanh hiện đại.

Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Diệp Năng Bình, Trưởng Văn phòng Luật sư Tinh Thông Luật, đã có những phân tích chi tiết về vụ việc và những hệ quả pháp lý đáng lưu tâm.

Thông tin gây nhầm lẫn là hành vi cạnh tranh không lành mạnh

Theo Luật sư Bình, việc doanh nghiệp cung cấp thông tin không đầy đủ, gây hiểu lầm cho người tiêu dùng về sản phẩm hoặc doanh nghiệp khác là hành vi cạnh tranh không lành mạnh, được quy định cụ thể tại Điểm a, Khoản 1, Điều 43 Luật Cạnh tranh 2018.

“Hành vi này có thể không hoàn toàn sai sự thật, nhưng nếu nội dung được trình bày một cách mập mờ, không rõ ràng hoặc gây hiểu lầm cho khách hàng thì vẫn vi phạm pháp luật cạnh tranh,” ông Bình cho biết.

UBCTQG xác định rằng hành vi vi phạm của các doanh nghiệp liên quan đã ảnh hưởng đến môi trường cạnh tranh lành mạnh trên thị trường, buộc phải xử lý theo quy định.

Phân biệt giữa “gây nhầm lẫn” và “lừa dối khách hàng”

Một điểm đáng lưu ý là sự khác biệt giữa hành vi “gây nhầm lẫn” và “lừa dối khách hàng”, vốn thường bị nhầm lẫn trong nhận thức của doanh nghiệp.

“Thông tin gian dối là cố ý sai lệch so với thực tế, còn thông tin gây nhầm lẫn có thể không sai nhưng thiếu chính xác, không đầy đủ hoặc được trình bày khiến người tiêu dùng hiểu sai. Dù khác nhau về bản chất, nhưng cả hai đều bị xử lý dưới cùng một chế tài trong Luật Cạnh tranh,” Luật sư Bình lý giải.

Góc độ doanh nghiệp

Theo quy định pháp luật, doanh nghiệp bị xử phạt hành chính trong lĩnh vực cạnh tranh có quyền khiếu nại đến cơ quan cấp trên hoặc khởi kiện hành chính ra Tòa án nếu cho rằng quyết định xử phạt là không khách quan, không đúng pháp luật.

“Tuy nhiên, doanh nghiệp chỉ được chọn một trong hai phương thức. Nếu đã khởi kiện thì không được tiếp tục khiếu nại, và ngược lại,” Luật sư Bình lưu ý.

Với các doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi hành vi cung cấp thông tin gây nhầm lẫn từ đối thủ, hoàn toàn có thể khởi kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại theo Bộ luật Dân sự và Luật Cạnh tranh, nếu chứng minh được thiệt hại thực tế xảy ra.

“Doanh nghiệp cần chuẩn bị đầy đủ chứng cứ, thể hiện mối quan hệ nhân quả giữa hành vi vi phạm và thiệt hại phát sinh. Đây là điểm then chốt trong việc khởi kiện đòi bồi thường,” ông Bình khẳng định.

Không chỉ là xử phạt hành chính có thể bị truy cứu hình sự

Mặc dù trong vụ việc này, các doanh nghiệp chỉ bị xử phạt hành chính với mức 200 triệu đồng, nhưng theo Luật sư Bình, nếu hành vi cung cấp thông tin sai lệch gây hậu quả nghiêm trọng, hoàn toàn có thể bị xem xét xử lý hình sự.

Một số trường hợp có thể bị truy tố gồm:

Tung tin sai sự thật trên mạng gây hoang mang dư luận (Điều 288 Bộ luật Hình sự);

Gây thiệt hại nghiêm trọng đến tài sản, uy tín hoặc danh dự của tổ chức, cá nhân;

Sử dụng thông tin gian dối để chiếm đoạt tài sản (Điều 174);

Xâm phạm lợi ích Nhà nước hoặc trật tự xã hội.

“Hành vi truyền thông sai lệch, nếu lan rộng và gây hậu quả nghiêm trọng, có thể vượt ra ngoài phạm vi xử phạt hành chính đơn thuần,” ông Bình cảnh báo.

Bên cạnh các chế tài pháp lý, doanh nghiệp vi phạm còn đối diện với tổn thất nặng nề về mặt uy tín. Trong ngành kinh doanh vàng bạc và tài chính vốn yêu cầu cao về tính minh bạch thì việc bị công khai xử phạt có thể ảnh hưởng trực tiếp đến lòng tin của khách hàng và đối tác.

Ngoài ra, việc bị buộc cải chính công khai trên các kênh thông tin chính thức càng khiến doanh nghiệp phải đối mặt với áp lực truyền thông tiêu cực kéo dài.

Doanh nghiệp cần tuân thủ gì khi quảng cáo, truyền thông?

Theo luật sư Diệp Năng Bình, để tránh vi phạm, các doanh nghiệp cần nghiêm túc tuân thủ các nguyên tắc sau khi thực hiện quảng cáo, truyền thông:

1. Trung thực, chính xác và đầy đủ thông tin;

2. Không sử dụng từ ngữ gây hiểu lầm, phóng đại hoặc thần thánh hóa sản phẩm;

3. Không bôi nhọ hoặc so sánh thiếu cơ sở với đối thủ cạnh tranh;

4. Phải có dẫn chứng cụ thể cho các tuyên bố mang tính khẳng định;

5.Tuân thủ các quy định về sở hữu trí tuệ, thuần phong mỹ tục và bảo vệ người tiêu dùng.

Vụ việc vừa qua là lời cảnh báo rõ ràng cho cộng đồng doanh nghiệp về ranh giới giữa quảng bá tích cực và cạnh tranh không lành mạnh. Trong bối cảnh thị trường ngày càng minh bạch, hành vi lợi dụng thông tin sai lệch để cạnh tranh không chỉ gây tổn hại đến đối thủ, mà còn tiềm ẩn nguy cơ làm mất niềm tin của chính người tiêu dùng.

“Muốn cạnh tranh bền vững, doanh nghiệp phải đặt uy tín lên hàng đầu, cạnh tranh bằng chất lượng và đạo đức kinh doanh, không phải bằng thông tin đánh lạc hướng dư luận,” Luật sư Bình nhấn mạnh.