Những ai được mua nhà ở xã hội theo luật mới? Thủ tục ra sao?

Những ai được mua nhà ở xã hội

Luật Nhà ở 2023, được Quốc hội thông qua vào ngày 27/11/2023 và có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, đã đưa ra những quy định mới về nhà ở xã hội. Theo khoản 7 Điều 2 của luật này, nhà ở xã hội là loại hình nhà ở có sự hỗ trợ từ Nhà nước, dành cho các đối tượng thuộc diện hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở. Tuy nhiên, dù được hỗ trợ, nhà ở xã hội vẫn phải tuân thủ các tiêu chuẩn về diện tích và thiết kế theo quy định tại Điều 27 Nghị định 100/2024/NĐ-CP.

Cụ thể, nhà ở xã hội có thể là chung cư hoặc nhà ở liền kề thấp tầng. Đối với chung cư, mỗi căn hộ phải thiết kế khép kín, đáp ứng tiêu chuẩn xây dựng, với diện tích tối thiểu 25m² và tối đa 70m² sàn. UBND cấp tỉnh có thể điều chỉnh diện tích tối đa lên 77m², nhưng không quá 10% tổng số căn hộ trong dự án. Trong khi đó, nhà ở liền kề thấp tầng có diện tích không quá 70m² và phải phù hợp với quy hoạch xây dựng tại địa phương.

Theo quy định tại Điều 76 và khoản 1 Điều 77 Luật Nhà ở 2023, những đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ mua nhà ở xã hội phải đáp ứng các điều kiện theo quy định. Trong đó, nhóm ưu tiên bao gồm người có công với cách mạng theo pháp luật về ưu đãi người có công, hộ nghèo và cận nghèo ở nông thôn, cũng như hộ gia đình sống tại vùng thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai, biến đổi khí hậu.

Ngoài ra, những người có thu nhập thấp tại khu vực đô thị, công nhân, người lao động làm việc trong doanh nghiệp, hợp tác xã trong và ngoài khu công nghiệp cũng thuộc diện được hỗ trợ. Bên cạnh đó, sĩ quan, hạ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công chức, viên chức quốc phòng, công an và người làm công tác cơ yếu hưởng lương từ ngân sách nhà nước cũng đủ điều kiện để mua nhà ở xã hội.

Các đối tượng khác được xem xét gồm cán bộ, công chức, viên chức; những người phải trả lại nhà ở công vụ do không còn đủ điều kiện thuê hoặc chuyển đi nơi khác; học sinh, sinh viên trường dân tộc nội trú công lập, học viện, đại học, cao đẳng, dạy nghề cần chỗ ở trong thời gian học tập. Ngoài ra, hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất, phải giải tỏa nhà ở nhưng chưa được Nhà nước bồi thường bằng nhà, đất, cũng như doanh nghiệp, hợp tác xã trong khu công nghiệp cũng có thể được hưởng chính sách này.

Theo quy định tại Điều 76 và khoản 1 Điều 77 Luật Nhà ở 2023, các đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ mua nhà ở xã hội phải đáp ứng các điều kiện theo quy định. Nhóm ưu tiên gồm người có công với cách mạng theo pháp luật về ưu đãi người có công, hộ nghèo và cận nghèo ở nông thôn, cũng như hộ gia đình sinh sống tại khu vực thường xuyên bị ảnh hưởng bởi thiên tai, biến đổi khí hậu.

Ngoài ra, các đối tượng khác cũng được xem xét hỗ trợ, bao gồm người có thu nhập thấp tại khu vực đô thị, công nhân, người lao động đang làm việc trong các doanh nghiệp, hợp tác xã trong và ngoài khu công nghiệp. Bên cạnh đó, sĩ quan, hạ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công chức, viên chức quốc phòng, công an và người làm công tác cơ yếu hưởng lương từ ngân sách nhà nước cũng đủ điều kiện để mua nhà ở xã hội.

Riêng đối với lực lượng vũ trang, điều kiện về thu nhập cũng được quy định cụ thể. Nếu là người độc thân, lương và phụ cấp không được vượt quá tổng thu nhập của sĩ quan cấp hàm đại tá. Trường hợp đã kết hôn, nếu cả hai vợ chồng đều thuộc lực lượng vũ trang thì tổng thu nhập hàng tháng không được cao hơn hai lần thu nhập của sĩ quan hàm đại tá. Nếu chỉ một người thuộc lực lượng vũ trang thì tổng thu nhập của hai vợ chồng không được cao hơn 1,5 lần thu nhập của sĩ quan hàm đại tá.

Bên cạnh đó, các hộ gia đình, cá nhân thuộc diện bị thu hồi đất, phải giải tỏa nhà ở mà chưa được Nhà nước bồi thường bằng nhà hoặc đất cũng thuộc diện được hỗ trợ. Ngoài ra, học sinh, sinh viên các học viện, trường đại học, cao đẳng, dạy nghề, trường dân tộc nội trú công lập cũng được sử dụng nhà ở xã hội trong thời gian học tập. Các doanh nghiệp, hợp tác xã trong khu công nghiệp cũng có thể được xét duyệt theo quy định.

Về quyền và nghĩa vụ của người mua nhà ở xã hội, theo khoản 2 Điều 45 Nghị định 100/2024/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 1/8/2024, bên mua được quyền chấm dứt hợp đồng theo thỏa thuận đã ký kết. Tuy nhiên, họ cũng phải tuân thủ đầy đủ các điều khoản hợp đồng, quy chế quản lý, sử dụng nhà chung cư (nếu thuộc loại hình nhà chung cư). Đồng thời, người mua phải chấp hành quyết định của cơ quan có thẩm quyền về xử lý vi phạm, giải quyết tranh chấp liên quan đến việc mua bán nhà ở xã hội và thực hiện đầy đủ quyền, nghĩa vụ theo quy định pháp luật.

Hồ sơ mua nhà ở xã hội năm 2025 có gì mới?

Hồ sơ mua nhà ở xã hội năm 2025 được quy định chi tiết trong Nghị định 100/2024/NĐ-CP và Thông tư 05/2024/TT-BXD. Theo đó, hộ gia đình, cá nhân có nhu cầu mua nhà ở xã hội cần chuẩn bị hồ sơ và nộp trực tiếp cho chủ đầu tư dự án. Hồ sơ này bao gồm nhiều loại giấy tờ khác nhau, tùy thuộc vào từng đối tượng cụ thể.

Trước tiên, người mua cần có đơn đăng ký mua nhà ở xã hội theo Mẫu số 01 Phụ lục II của Nghị định 100/2024/NĐ-CP. Bên cạnh đó, giấy tờ chứng minh thuộc đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ cũng rất quan trọng. Chẳng hạn, người có công với cách mạng cần có bản sao chứng thực giấy tờ liên quan, trong khi hộ nghèo, cận nghèo phải có giấy chứng nhận theo quy định. Các nhóm đối tượng khác sẽ sử dụng các mẫu giấy tờ riêng theo quy định tại Thông tư 05/2024/TT-BXD.

Ngoài ra, người mua còn phải cung cấp giấy tờ chứng minh điều kiện về nhà ở. Nếu chưa có nhà ở, cần điền Mẫu số 02, còn nếu đã có nhà ở, sử dụng Mẫu số 03 theo Phụ lục I của Thông tư 05/2024/TT-BXD. Nếu người đứng đơn đã kết hôn, vợ hoặc chồng cũng phải kê khai thông tin tương tự để hoàn thiện hồ sơ.

Cuối cùng, giấy tờ chứng minh điều kiện về thu nhập là yếu tố không thể thiếu. Đối với các nhóm đối tượng như công nhân, viên chức, người lao động, sẽ áp dụng Mẫu số 04 hoặc Mẫu số 05 trong trường hợp không có hợp đồng lao động. Nếu người đứng đơn đã kết hôn, vợ hoặc chồng cũng cần kê khai thu nhập theo đúng mẫu quy định.

Theo quyết định của Thủ tướng, giai đoạn 2025-2030, các địa phương trên cả nước phải hoàn thành 995.445 căn nhà ở xã hội. Trong đó, chỉ tiêu từng năm lần lượt là 100.275 căn vào năm 2025, 116.347 căn vào năm 2026, 148.343 căn vào năm 2027, 172.402 căn vào năm 2028, 186.917 căn vào năm 2029 và 271.161 căn vào năm 2030.

TP.HCM là địa phương có chỉ tiêu cao nhất với 69.700 căn, tiếp theo là Hà Nội với 56.200 căn, Hải Phòng 33.500 căn, Đà Nẵng 12.800 căn và Cần Thơ 9.100 căn. Riêng trong năm 2024, Hà Nội phải hoàn thành 4.670 căn, TP.HCM là 2.874 căn.

Đến năm 2030, hai thành phố này phải xây dựng tổng cộng hơn 14.200 căn và 19.200 căn. Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, tính đến hết năm 2024, cả nước có 645 dự án nhà ở xã hội đã được triển khai với quy mô hơn 581.200 căn, trong đó 96 dự án hoàn thành, 135 dự án đã khởi công và 414 dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư.

Trước đó, vào đầu năm 2023, Thủ tướng đã ban hành Quyết định 338 phê duyệt Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030”. Đề án đặt mục tiêu phát triển nhà ở với mức giá phù hợp cho các hộ gia đình thu nhập trung bình, thu nhập thấp khu vực đô thị cũng như công nhân, người lao động trong các khu công nghiệp, khu chế xuất.

Nhà nước khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia phát triển nhà ở để đảm bảo nhu cầu an cư của người dân, đồng thời có các chính sách hỗ trợ nhà ở cho người thu nhập thấp và đối tượng chính sách. Việc mở rộng nguồn cung nhà ở xã hội không chỉ góp phần giải quyết khó khăn về nhà ở mà còn giúp ổn định đời sống người dân, đảm bảo an sinh xã hội và thúc đẩy phát triển đô thị, nông thôn theo hướng hiện đại, bền vững.