Từ ngày 10/10, mua bán vàng từ 20 triệu đồng phải chuyển khoản: Chiêu 'xé nhỏ' giao dịch có vi phạm?
Từ 10/10, các giao dịch mua bán vàng từ 20 triệu đồng/ngày trở lên phải thực hiện qua tài khoản ngân hàng. Trường hợp khách hàng chia nhỏ giao dịch để tránh vượt ngưỡng 20 triệu đồng có được xem là hợp pháp không?
Nghị định số 232/2025/NĐ-CP sửa một số điều của Nghị định 24/2012 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng chính thức có hiệu lực từ ngày 10/10. Theo quy định mới, việc thanh toán mua, bán vàng có giá trị từ 20 triệu đồng trong ngày trở lên của một khách hàng phải được thực hiện thông qua tài khoản thanh toán của khách hàng và tài khoản thanh toán của doanh nghiệp kinh doanh vàng mở tại ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
Việc bổ sung quy định nêu trên để đảm bảo yêu cầu về xác thực thông tin khách hàng nhưng không tạo thêm nghĩa vụ của khách hàng do việc xác thực đã được thực hiện khi khách hàng mở và sử dụng tài khoản thanh toán tại ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
Không chỉ siết chặt khâu thanh toán, nghị định cũng yêu cầu doanh nghiệp sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ phải lập và sử dụng hóa đơn điện tử khi bán vàng nguyên liệu; lưu trữ dữ liệu và kết nối thông tin với Ngân hàng Nhà nước. Đồng thời, Nhà nước bỏ cơ chế độc quyền sản xuất vàng miếng, cho phép ngân hàng, doanh nghiệp đủ điều kiện tham gia nếu đáp ứng yêu cầu về vốn và giấy phép kinh doanh.
Liên quan đến quy định mới, nhiều người băn khoăn, trường hợp khách hàng chia nhỏ giao dịch nhiều lần, mỗi giao giao dịch mua bán vàng dưới 20 triệu đồng để tránh quy định thì có được xem là hợp pháp không?
Dưới góc độ pháp lý, Luật sư Nông Minh Chiến (Công ty Luật TNHH Chiến Minh) - Đoàn Luật sư Hà Nội nhận định, về mặt hình thức, nếu mỗi giao dịch nhỏ lẻ đều dưới 20 triệu đồng thì chưa trực tiếp vi phạm quy định tại Nghị định 232/2025. Tuy nhiên, quy định này nêu rõ ngưỡng “từ 20 triệu đồng trở lên trong một ngày của một khách hàng”.
Điều đó có nghĩa, cơ quan quản lý có quyền cộng gộp tất cả các giao dịch trong cùng một ngày để xác định giá trị thực tế. Nếu khách hàng cố tình chia nhỏ nhiều lần trong ngày để né, thì xét về bản chất vẫn là hành vi vi phạm quy định, vì tổng giá trị giao dịch đã vượt ngưỡng nhưng không thực hiện qua tài khoản.
Khi bị phát hiện, cơ quan chức năng hoàn toàn có thể coi đó là hành vi gian lận nhằm trốn tránh nghĩa vụ, từ đó áp dụng chế tài xử phạt. Do đó, việc chia nhỏ giao dịch để tránh ngưỡng không được coi là hợp pháp. Đây là hành vi lách luật và có nguy cơ bị xử lý nếu cơ quan quản lý chứng minh được.
Cũng theo luật sư, quy định hiện nay chưa có cơ chế cụ thể để xử lý việc chia nhỏ giao dịch, vì vậy đây là một kẽ hở tiềm ẩn. Nó có thể làm giảm hiệu quả của biện pháp quản lý, gây khó khăn cho việc giám sát dòng tiền, phòng chống rửa tiền và trốn thuế. Để khắc phục, cần có văn bản hướng dẫn hoặc quy định bổ sung về cách xác định “tổng giá trị giao dịch trong ngày” và chế tài với hành vi chia nhỏ nhằm né tránh.
