Độc đáo ngôi chợ gần 300 tuổi tại Bình Định, mỗi năm chỉ họp có một lần, mua bán tài lộc không quan tâm lỗ lãi

Hội Xuân chợ Gò nhóm họp mỗi năm một lần vào sáng mồng một tết tại chợ Gò thuộc thôn Phong Thạnh, thị trấn Tuy Phước, Bình Định. Trong tâm thức của người dân Tuy Phước nói riêng và người Bình Định nói chung, hội Xuân chợ Gò là nơi vui chơi, cầu lộc trong ngày đầu năm mới.

Khi trời rạng sáng, chợ bắt đầu nhóm họp. Người dân từ các vùng phụ cận mang đến những sản vật từ địa phương của mình. Nhưng nhiều nhất vẫn là trầu cau. Việc mua - bán không nặng tính kinh doanh. Người bán không nói thách và người mua cũng không trả giá mà chỉ xem việc mua bán như một hình thức cầu lộc, tìm thấy niềm vui nho nhỏ cho mình trong ngày đầu năm mới.

Bên cạnh việc mua bán cầu lộc, người đến chợ còn được thưởng thức các món đặc sản ẩm thực địa phương như chả cá, nem chua, bánh ít lá gai… và tham gia các trò chơi dân gian mang đậm nét văn hóa truyền thống của đất và người Bình Định như: hô bài chòi, lô tô, đánh cờ người, múa lân… Trưa tròn bóng nắng thì chợ tan. Không hẹn mà rằng, ngày đầu năm sau sẽ gặp lại.

Nói là chợ nhưng thật ra chỉ là bãi đất trống rộng dưới chân núi Trường Úc, cạnh bờ sông Hà Thanh đổ ra đầm Thị Nại. Không một cửa hiệu, túp lều, các ngày trong năm cũng không nhóm chợ, mà chợ chỉ họp một phiên duy nhất vào sáng ngày mùng Một Tết Âm lịch.

Chợ Gò có tục lệ ai đến trước bày bán hàng trước, ai đến sau thì nối đuôi nhau bày hàng, cứ thế chủ các gian hàng xếp trật tự mà không lời qua tiếng lại tranh giành như các phiên chợ thường nhật

Cụ Lê Thị Điệp của làng Phong Thạnh (quanh Trường Úc), đã 60 lần “gánh” hàng trầu cau về cho phiên chợ, không năm nào thiếu. Bà có cô cháu gái phụ giúp, tíu tít bán mua: khách thường chọn cau của bà cao niên như mua thêm thọ phúc. Mấy chục hàng trầu cau vậy mà chừng 2 giờ chợ sớm, rỗi cũng hết.

Ngoài trầu cau, các sạp hàng (là những vỏ bao trải ra đất) còn bán những quả đu đủ xanh, những chùm trái sung, những bó rau xanh… Khách mua không trả treo giá cả. Mua, bán chỉ còn ý nghĩa thật vui vẻ là trao gửi cái lộc đầu năm.

Theo các bậc cao niên thì hội xuân chợ Gò xuất phát từ thời Tây Sơn. Quân Tây Sơn khi ấy đóng quân án ngữ khu vực này, ngày Tết sợ quân lính buồn, nhớ nhà nên vua cho mở hội chợ Gò để nhân dân và quân sĩ vui chơi…

Trải qua gần 300 năm tồn tại, đến nay Lễ hội chợ Gò cơ bản vẫn giữ được nét truyền thống vốn có và có chiều hướng phát triển phong phú hơn; bên cạnh các hàng quán ăn uống phục vụ cho người trẩy hội, nhân dân địa phương vẫn duy trì việc đem bán các loại hàng hóa, tạp phẩm tự sản, tự tiêu, nông thô sản và thực phẩm tươi sống hải sản các loại để phục vụ cúng kính, ăn uống trong ba ngày Tết.

Du khách về dự hội chợ Gò có dịp mua nhiều món quà mang ý nghĩa trao nhau chút lộc đầu xuân, mong trong năm được nhiều may mắn. Cùng chúc phúc cho mọi người, mọi nhà năm mới an khang, thịnh vượng.

Người dân Tuy Phước dù có sinh sống, làm ăn xa quê hương vẫn thuộc mấy câu thơ độc đáo về Lễ hội chợ Gò:

“Bài chòi mở hội đầu xuân,

Hội vui đón Tết, hội mừng non sông.

Vui chơi cho phỉ tấm lòng,

Mười hai tháng nữa mới mong tựu tề.

Đi xa hãy nhớ mà về,

Chợ Gò – Trường Úc bộn bề đón xuân”. (sưu tầm)