Bác sĩ cảnh báo nhiều trường hợp suy thận nặng vì uống cỏ mực, viên trắng da

Suy thận giai đoạn 5 vì uống cỏ mực

Anh P.V.H. (47 tuổi, Vĩnh Long) là bệnh nhân suy thận độ 3 thăm khám và điều trị tại Bệnh viện Bình Dân. Các bác sĩ có hướng dẫn anh dùng thuốc để bảo tồn chức năng thận giúp ngăn chặn sự tiến triển của bệnh thận mạn. Tuy nhiên, bệnh nhân đã không tái khám theo lịch hẹn. Đầu tháng 10/2023, anh H. quay lại viện khám vì ăn uống kém, da xanh xao, chân đau nhức không rõ nguyên do và cơ thể mệt mỏi.

Khi được bác sĩ chỉ định hiện xét nghiệm đánh giá chức năng thận, kết quả cho thấy bệnh nhân đã suy thận cấp trên nền suy thận mạn, độ lọc cầu thận (glomerular filtration rate-GFR) của anh H. chỉ còn 4 ml/phút/1,73m2. Trong khi đó, chỉ số GFR < 15 ml/phút/1,73m2 đã là suy thận giai đoạn 5, là giai đoạn nghiêm trọng nhất và tính mạng của bệnh nhân đang rất nguy hiểm. Bệnh nhân được tư vấn nhập viện để lọc máu nhằm tránh nguy cơ hôn mê, tử vong do các biến chứng suy thận cấp gây ra.

Anh H. cho biết, do thấy người không đau mệt, nghĩ không có bệnh nữa nên không uống thuốc khi đã điều trị một thời gian. Anh nghe theo lời mách uống cỏ mực và đậu đen xanh lòng để trị bệnh thận. Mỗi ngày uống khoảng 1 nắm tay cỏ mực và 2-3 muỗng đậu đen trong hơn 3 tháng. Anh H. không biết rằng những cơn đau chân có thể do tình trạng gout trên người suy thận.

Sau khi được các bác sĩ giải thích kỹ, anh mới hiểu rõ là mình đang trong tình trạng nguy hiểm tính mạng và nguy cơ phải chạy thận suốt đời. Sau 2 ngày điều trị, tình trạng đau nhức chân cùng các triệu chứng suy thận khác của anh H. đã giảm, chức năng thận được cải thiện. Tuy nhiên, nếu đáp ứng điều trị bằng thuốc kém, chức năng thận không phục hồi tốt hơn, anh H. sẽ phải lọc máu định kỳ suốt đời.

BS.CKII Lê Thị Đan Thùy - Trưởng khoa Nội thận - Lọc máu Bệnh viện Bình Dân cho biết, anh H. là một trường hợp điển hình trong 7 ca phải nhập viện điều trị chỉ trong quý II/2023 và đầu quý III/2023 tại Bệnh viện Bình Dân vì suy thận mức độ nặng, tổn thương thận cấp trên nền bệnh thận mạn có liên quan tới việc uống cỏ mực.

Theo Bác sĩ Lê Thị Đan Thùy, cỏ mực có nhiều tên gọi như nhọ nồi, hạn liên thảo, bạch hoa thảo, thủy hạn liên… Trong Đông y, cỏ mực không độc, có vị chua, ngọt, tính hàn, thường dùng chữa sốt cao, chảy máu cam, mề đay, chảy máu cam, viêm họng, suy nhược… Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu khoa học nào chỉ rõ tác dụng chữa suy thận bằng cỏ mực. Đặc biệt trên người bệnh thận mạn, chức năng thận vốn đã kém nên việc dùng các hoạt chất từ cây cỏ, thuốc, ngay cả ăn uống thường ngày đều cần phải cẩn trọng để tránh tiến triển suy thận nặng hơn. Bệnh nhân suy thận mạn cần phải được thăm khám, điều trị bằng thuốc, kiểm soát thường xuyên các chỉ số như protein niệu, các xét nghiệm đánh giá chức năng thận.

Bác sĩ khuyến cáo người suy thận cần tuân thủ điều trị và có chế độ ăn uống, dinh dưỡng hợp lý thì mới kiểm soát tốt biến chứng trên thận. Những bệnh nhân tuân thủ điều trị có thể bảo tồn chức năng thận ổn định dù phát hiện suy thận nhiều năm. Thực tế có nhiều bệnh nhân tự ngưng điều trị, tự thay thế hoặc uống kèm thêm các loại lá cây không rõ nguồn gốc theo lời mách bảo trên internet. Điều này dẫn tới hậu quả đáng tiếc là bệnh nhân rơi vào suy thận không thể hồi phục, phải lọc máu suốt đời.

Ngoài cỏ mực thì hiện nay trên mạng internet còn lan truyền nhiều "bài thuốc" lợi tiểu, "tốt cho thận" như cây rễ gió, cây mộc thông, cây nhạc ngựa, mộc phòng kỷ... Tất cả các cây này đều có chứa chất độc acid aristolochic gây tổn thương thận, suy thận nhưng đáng ngại là những loại cây này đang được một số người lấy ngâm rượu uống với mục đích chữa bệnh, "tẩm bổ".

Suy thận cấp, tổn thương thận mức độ 5 vì uống thuốc trắng da không rõ nguồn gốc

Chị L.T.T. (45 tuổi, Đồng Nai) đến tái khám ở Phòng khám chuyên khoa Nội thận của Bệnh viện Bình Dân để đánh giá lại chức năng thận sau đợt phải lọc máu cấp cứu vì rơi vào suy thận cấp, tổn thương thận mức độ 5. Kết quả xét nghiệm chức năng thận của chị trong 2 tháng gần đây nhất đều đã ổn định. Tuy chức năng thận hồi phục tốt, chị T. đã trở lại với công việc bình thường nhưng chị vẫn phải uống thuốc và theo dõi chức năng thận.

Được biết, cách đây gần 1 năm, trong khi xem kênh bán hàng online, chị T. thấy người bán giới thiệu loại thuốc làm trắng da, đẹp da nên đặt hàng về uống. Chị không còn nhớ tên loại thuốc đã mua, chỉ nhớ thuốc dạng viên uống, lọ 60 viên có giá 600.000 đồng. Chị T. uống 6 viên/ngày, khi uống đến lọ thứ 7 thì đau bụng dữ dội, mệt, khó thở, nôn ói liên tục phải đi cấp cứu tại một bệnh viện địa phương. Bác sĩ cho biết chị bị suy thận cấp mức độ 5, nếu không kịp thời lọc máu có thể tử vong. Sau khi lọc máu cấp cứu tại địa phương, bệnh nhân được chuyển đến Bệnh viện Bình Dân để tiếp tục thăm khám và điều trị lâu dài.

Theo BS.CKI Lê Thị Thùy Dương - Khoa Nội thận - Lọc máu Bệnh viện Bình Dân, đa số người bệnh khi được hỏi về loại chất mình đã uống thì không biết về thành phần và nguồn gốc xuất xứ. Đối với các nhóm viên uống làm trắng da, thường quảng cáo là có chứa glutathione, một chất chống oxy hóa giúp làm sáng da bằng cách ức chế sản xuất melanin. Tuy nhiên, nếu sử dụng glutathione với liều cao, không có kiểm soát của bác sĩ có thể gây suy thận cấp, đặc biệt trên người bệnh đã có nền suy thận mạn.

Bác sĩ khuyến cáo, khi muốn sử dụng các viên uống trắng da, cần phải chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng và nên có sự tư vấn của các bác sĩ để chọn sản phẩm phù hợp cho thể trạng của mỗi người.