Ai có thể thay Tim Cook ngồi ghế nóng CEO tại Apple?

Từ khi nhận lại chiếc ghế CEO từ Steve Jobs vào năm 2011, Tim Cook đã hoàn toàn thay đổi Apple. Ông giới thiệu nhiều sản phẩm mới (đồng hồ thông minh), mở rộng kinh doanh sang lĩnh vực khác (streaming video) và nỗ lực đột phá để phổ biến một loại hình máy tính mới (thực tế hỗn hợp).

Tim Cook đang giữ ghế CEO lâu hơn trung bình trong các CEO của nhóm công ty Fortune 500 và ở tuổi 63, ông cũng nhiều tuổi hơn những người đồng cấp của mình. Vì thế, giờ có thể là thời điểm hợp lý để Tim Cook bắt đầu lên kế hoạch cho người kế nhiệm của mình.

Tim Cook gần như không xáo trộn nhiều đội ngũ lãnh đạo của Apple, vốn gồm nhiều nhân sự thân thiết mà ông đã gắn bó từ thời của Steve Jobs. Trừ một số lãnh đạo chủ chốt rời công ty như nhà thiết kế Jony Ive hay lãnh đạo mảng bán lẻ Angela Ahrendts, đội ngũ lãnh đạo của Apple dường như không thay đổi trong một thập niên qua. Tương tự Tim Cook, các lãnh đạo thân cận của ông đều đã đủ già và đủ giàu có để có thể nghỉ hưu từ nhiều năm trước đó.

Apple có rất nhiều khó khăn phải đối mặt. Apple đang bị giám sát chặt chẽ theo quy định ở Mỹ và Liên minh Châu Âu, trong khi cố gắng bảo vệ sự toàn vẹn của App Store, nơi tạo ra doanh thu 20 tỷ USD mỗi năm. Doanh số bán điện thoại thông minh đang sụt giảm và Apple đang gặp khó khăn trong việc bán thiết bị ở Trung Quốc, đồng thời cố gắng dần dần rút hoạt động sản xuất ra khỏi nước này mà không khiến Bắc Kinh tức giận. Apple cũng đang vật vã tìm ra thiết bị bom tấn tiếp theo của mình sau khi dự án sản xuất xe bị huỷ bỏ còn Vision Pro thì dường như không tạo được tiếng vang quá lớn trên thị trường.

Trong một cuộc phỏng vấn với Dua Lipa trên podcast At Your Service hồi tháng 11, Tim Cook đã có nhiều chia sẻ về công tác kế nhiệm của mình. “Việc của tôi là chuẩn bị một vài người có khả năng kế nhiệm và tôi thực sự muốn người đó đến từ nội bộ Apple. Nhiệm vụ của tôi là tìm ra vào người để hội đồng lựa chọn”. Ông không chia sẻ ai nằm trong danh sách này nhưng khẳng định kế hoạch cho việc này của Apple là “rất chi tiết”.

Toni Sacconaghi, một nhà phân tích tại Sanford C Bernstein, nói rằng nhân vật kế nhiệm Tim Cook cũng là chủ đề nhiều nhà đầu tư quan tâm. “Khi nhìn vào danh sách lãnh đạo, rất khó để thấy rõ thực tế sẽ diễn ra theo hướng nào”, ông nói. “Bạn sẽ thắc mắc vì sao câu chuyện về lãnh đạo tiếp theo không minh bạch và được chia sẻ nhiều hơn. Nó làm dấy lên một câu hỏi lớn hơn: Liệu kế hoạch kế nhiệm của Apple có đầy đủ và chi tiết?”

Một vài nguồn tin thân cận nói với Bloomberg gần đây rằng nếu Tim Cook sớm từ chức, ông gần như chắc chắn sẽ được Jeff Williams, giám đốc vận hành Apple, thay thế. Năm 2015, Tim Cook chọn Williams là giám đốc vận hành đầu tiên của Apple kể từ khi chính ông là người đảm nhận vị trí này dưới thời Steve Jobs. Năm đó, Williams chính là người giúp sản phẩm mới đầu tiên của “thời đại” Tim Cook, Apple Watch, lên kệ thị trường. Và 4 năm sau đó, ông cũng là người thay thế Jony Ives để lãnh đạo mảng thiết kế phần cứng và phần mềm.

Dù vậy, Jeff Williams năm nay đã 61 tuổi, chỉ kém Tim Cook 2 tuổi. Nguồn tin bên trong công ty nói rằng ông khó có thể là một CEO trong dài hạn. Hội đồng quản trị Apple có lẽ sẽ muốn tìm kiếm một ứng viên có thể ngồi ghế CEO trong tối thiểu 10 năm. “Nếu hỏi tôi 5 năm trước, tôi khá chắc Jeff là ứng viên CEO hàng đầu”, một nhân sự lâu năm của Apple nói. “Thế nhưng việc chậm thay thế lãnh đạo cấp cao tạo ra vấn đề về việc ai sẽ thực sự nắm giữ các vị trí quan trọng này”.

Bên cạnh đó, cũng có thể Tim Cook sẽ không sớm rời ghế CEO. Tim Cook có thể lớn tuổi hơn các CEO của các công ty công nghệ trong nhóm S&P 500 nhưng điều này không đồng nghĩa với việc ông sẽ sớm nghỉ hưu. “Nếu ông Trump và Biden có thể làm tổng thống vào năm 80 tuổi, Tim Cook có thể sẽ là CEO Apple trong nhiều năm nữa. Trước đó, các CEO có thể bị tự động loại ra khi qua mốc 65 tuổi nhưng thế giới hiện đã thay đổi”, một người biết Tim Cook chia sẻ.

Nhiều nguồn tin thân cận nói rằng Tim Cook có thể sẽ ngồi ghế CEO Apple trong tối thiểu 3 năm nữa. Sau đó, ông sẽ mở một quỹ từ thiện để đóng góp tài sản mà mình đã tích luỹ được khi làm việc tại Apple. Nếu Tim Cook vẫn còn làm việc trong thời gian dài, nhiều nguồn tin bên trong Apple nói rằng ứng viên khả thi nhất cho người kế nhiệm ông chính là John Ternus, lãnh đạo mảng kỹ thuật phần cứng. Trong một công ty mà thành công đến từ việc xây dựng các thiết bị có mức độ hoàn hảo cao, việc đưa một chuyên gia phần cứng lên ghế CEO cũng hợp lý. Bên cạnh đó, ở độ tuổi chưa đến 50, John Ternus cũng là một ứng viên hợp lý nếu Apple muốn tìm kiếm một ứng viên phù hợp có thể ngồi ghế CEO trong tối thiểu 10 năm.

Ternus là một người được yêu quý bên trong Apple. Ông cũng có được sự tôn trọng của Tim Cook, Williams và nhiều lãnh đạo khác. “Tim rất thích anh ấy, vì anh ấy có thể thuyết trình tốt, cư xử hòa nhã, không bao giờ đưa bất cứ điều gì vào một email gây tranh cãi và là một người ra quyết định rất thận trọng,” một người thân cận với đội ngũ điều hành của Apple cho biết. “Anh ấy có rất nhiều tố chất quản lý giống như Tim”. Christopher Stringer, cựu nhà thiết kế phần cứng hàng đầu của Apple, đã gọi Ternus là “bàn tay đáng tin cậy”, người “không bao giờ thất bại với bất kỳ vai trò nào mà anh ấy được giao”. Eddy Cue, giám đốc điều hành Apple được biết đến là người bạn tâm giao thân thiết nhất của Cook, đã nói riêng với các đồng nghiệp rằng Ternus sẽ là CEO tiếp theo, theo một người am hiểu vấn đề này tiết lộ.

Apple ngày càng để Ternus xuất hiện nhiều và trở thành bộ mặt của các sản phẩm mới. Tại sự kiện iPad diễn ra hồi đầu tháng 5, Ternus xuất hiện nổi bật. Năm ngoái, ông có chuyến đi vòng quanh Châu Âu để thảo luận về các sáng kiến môi trường của Apple, một lĩnh vực quan trọng đối với Tim Cook. Nhưng có lẽ dấu hiệu lớn nhất cho thấy sự nổi tiếng ngày càng tăng của Ternus là cuộc phỏng vấn truyền hình dài 30 phút, chủ yếu nói về chip, vào tháng 12.

Ternus gia nhập Apple vào năm 2001, ban đầu để phát triển các màn hình Mac ngoại vi. Vào thời kỳ đỉnh cao của Jobs, Ternus còn quá trẻ để có thể tiếp xúc trực tiếp nhiều với người đồng sáng lập. Trong hơn hai thập kỷ, ông dần dần đảm nhận trách nhiệm về toàn bộ dòng iPad và sau đó là Mac, AirPods và vào năm 2020 là iPhone. Một năm sau, ông được bổ nhiệm vào vị trí phần cứng cao nhất. Gần đây hơn, nhóm kỹ thuật phần cứng của Apple Watch đã bắt đầu báo cáo cho Ternus thay vì Williams.

Ternus được biết đến như một người kết nối giúp các nhóm phần cứng - phần mềm làm việc gần gũi nhau hơn và tạo ra các công nghệ mới như màn hình OLED trong iPad. Người ta cho rằng ông tham gia mật thiết vào việc phát triển sản phẩm, bỏ qua các nhà quản lý cấp trung để giải quyết các vấn đề trực tiếp với từng kỹ sư. Các đồng nghiệp khen ngợi ông là người đoàn kết trong một công ty với nhiều người có cái tôi lớn. Cựu phó chủ tịch kỹ thuật phần cứng từng làm việc trực tiếp với Ternus cho biết: “Tôi nghĩ anh ấy rất giỏi trong những gì mình làm và là một người tử tế”. “Đây không phải điều tôi có thể nói về mọi lãnh đạo tại Apple, nhiều người trong số họ ít nhiều thích bắt chước Steve Jobs.”

Một số cái tên khác có thể thay thế Tim Cook có thể kể đến Craig Federighi, giám đốc mảng kỹ thuật phần mềm, và Deirdre O’Brien, người đứng đầu mảng bán lẻ.