Tuyển sinh 2026 sẽ thay đổi lớn: Một phương thức quen thuộc có thể bị ‘khai tử’

Tại Hội nghị tuyển sinh năm học 2025–2026 mới đây, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) đã công bố các định hướng mới trong công tác tuyển sinh đại học, trong đó có yêu cầu các cơ sở đào tạo công bố phương thức tuyển sinh từ năm 2026 ngay trong tháng 10/2025, đồng thời chuẩn bị đề án áp dụng cho năm 2027.

Nhiều sai sót ảnh hưởng tới nghìn thí sinh

GS. Nguyễn Tiến Thảo, Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học (Bộ GD-ĐT), cho biết: Trong đợt xét tuyển năm 2025, có 14 trong hơn 500 đơn vị tuyển sinh mắc sai sót nghiêm trọng, làm ảnh hưởng đến kết quả trúng tuyển của khoảng 1.000 thí sinh. Nguyên nhân chủ yếu do nhập sai dữ liệu, xác lập tiêu chí xét tuyển chưa đúng quy định (tổ hợp môn, ngưỡng đầu vào, tiêu chí phụ...).

Một số trường sử dụng quá nhiều phương thức và tổ hợp môn nhưng không đảm bảo sự tương đương trong đánh giá năng lực, gây khó khăn trong việc quy đổi điểm chuẩn. Ngoài ra, tình trạng lạm dụng cộng điểm ưu tiên khiến một số ngành có điểm chuẩn tăng cao bất hợp lý.

Để khắc phục, Bộ GD-ĐT yêu cầu các trường, công bố phương thức tuyển sinh năm 2026 trong tháng 10/2025. Xây dựng đề án tuyển sinh áp dụng từ năm 2027. Hoàn thiện chính sách ưu tiên khu vực phù hợp với việc sáp nhập các tỉnh, thành.

Sẽ sửa quy chế, đổi mới tuyển sinh từ năm 2027

Bộ GD-ĐT sẽ tiếp tục hỗ trợ, giám sát các trường thực hiện đúng quy định tuyển sinh, đồng thời, sửa đổi, bổ sung Quy chế tuyển sinh hiện hành cho năm 2026. Xây dựng Đề án đổi mới toàn diện công tác tuyển sinh từ năm 2027. Phối hợp cùng các địa phương, Bộ Dân tộc và Tôn giáo để hoàn thiện chính sách ưu tiên.

Tại hội nghị, Bộ GD-ĐT đã phát phiếu khảo sát lấy ý kiến các trường về việc có nên duy trì hay dừng phương thức xét tuyển bằng học bạ từ năm 2026, cùng với đề xuất ba phương án về số lượng nguyện vọng, tối đa 5, 10 hoặc không giới hạn.

Theo thống kê năm 2025 có 42,4% thí sinh xét tuyển bằng học bạ, 39,1% xét theo điểm thi tốt nghiệp THPT, 18,5% sử dụng các phương thức khác.

GS. Nguyễn Tiến Thảo cho rằng, sau nhiều năm áp dụng, cần đánh giá lại toàn diện phương thức xét học bạ. Nếu không còn phù hợp, cần dừng để đảm bảo mục tiêu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực theo tinh thần Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị.

PGS.TS Nguyễn Thanh Chương (Trường ĐH Giao thông Vận tải): Việc giữ hay bỏ xét học bạ nên tùy thuộc đặc thù ngành, một số ngành vẫn có thể áp dụng.

PGS.TS Trần Thị Mỹ Diệu (Hiệu trưởng ĐH Văn Lang): Việc giới hạn nguyện vọng giúp hệ thống không phải lọc ảo quá nhiều. Năm 2025, số nguyện vọng tăng từ gần 4 triệu (2024) lên 7,6 triệu khiến số lần lọc ảo tăng từ 6 lên 10 lần.

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết, kỳ thi tốt nghiệp THPT sẽ từng bước áp dụng hình thức thi trên máy tính từ năm 2027. Bộ sẽ phối hợp với các đơn vị tổ chức bài thi đánh giá năng lực để thống nhất nguyên tắc, tiêu chí nhằm đảm bảo tính chuẩn mực, tránh chênh lệch giữa các trường.

“Đại sắp xếp” các cơ sở giáo dục đại học

Nghị quyết 71 của Bộ Chính trị nhấn mạnh yêu cầu tái cấu trúc toàn diện hệ thống giáo dục đại học, sáp nhập hoặc giải thể các trường không đạt chuẩn.

Xóa bỏ cấp trung gian, nghiên cứu sáp nhập viện nghiên cứu với trường đại học. Chuyển một số trường về địa phương quản lý.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn khẳng định: Sẽ có cuộc “đại sắp xếp” khoảng 140 trường công lập, trừ khối công an, quân đội và trường tư. Việc sắp xếp sẽ có phương án cụ thể, có thể bao gồm chỉ định nhân sự và sát nhập trường theo hình thức bắt buộc tương tự như sáp nhập các tỉnh, thành phố.

Việc tái cấu trúc nhằm khắc phục tình trạng manh mún, nhỏ lẻ, nâng cao chất lượng và năng lực cạnh tranh của hệ thống đại học.

Tuyển sinh đại học từ năm 2026 sẽ có nhiều thay đổi theo hướng minh bạch, chất lượng và hiện đại hơn. Bộ GD-ĐT đang thúc đẩy chuyển đổi từ mô hình “đa phương thức không kiểm soát” sang mô hình thống nhất, chặt chẽ và công bằng hơn, với sự chuẩn bị kỹ lưỡng cho các thay đổi sâu rộng vào năm 2027.