Điều gì đang xảy ra trên thị trường vàng?

Vàng nhẫn bất ngờ lên ngôi

Nhiều chuyên gia khẳng định, đây là hiện tượng bất thường, bởi vàng miếng SJC là thương hiệu quốc gia, có tính thanh khoản cao, đóng vai trò như một loại tiền tệ, trong khi vàng nhẫn chỉ là vàng trang sức. Tuy nhiên trong bối cảnh khi mà các biện pháp quản lý thị trường vàng liên tục được duy trì thì tình trạng này không khó để giải thích, theo Thương Trường.

Cho dù Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã cho phép 4 ngân hàng thương mại nhà nước (big 4) và SJC bán vàng miếng trực tiếp cho dân, nhưng chỉ một lượng rất nhỏ người dân có thể mua vàng. Các doanh nghiệp, ngân hàng này đều bán vàng trực tuyến với khối lượng nhỏ giọt, hầu như hết sạch chỉ sau vài phút mở bán.

Rõ ràng việc mua vàng miếng quá khó khăn nên người dân dần chuyển sang mua vàng nhẫn, khiến vàng nhẫn cũng khan hiếm theo.

Không những thế, thị trường vàng cũng đã xuất hiện nhiều biến tướng, có dấu hiệu hình thành thị trường “chợ đen” vàng miếng và tình trạng thuê xếp hàng, mua lại suất mua vàng... Nguyên nhân là giá vàng mà SJC và big 4 ngân hàng bán ra thấp hơn 2-3 triệu đồng so với thị trường chợ đen, khiến nhiều người tranh thủ mua đi, bán lại kiếm lời.

Có thể thấy, mục tiêu kéo giảm chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới đã được NHNN thực hiện thành công, nhưng những bất cập tồn tại trên thị trường vàng cho thấy, cơ chế quản lý thị trường vàng hiện nay vẫn chưa tối ưu.

Trước mắt, các giải pháp hiện tại có thể khiến thị trường vàng tạm lắng, song khi những con sóng này bị “ngầm hóa”, thị trường chợ đen phình to, thì về sau, công tác quản lý sẽ thêm khó khăn.

Thị trường vàng có sự thay đổi liên tục nguyên nhân chính vẫn là thói quen tích lũy vàng của người dân. Đa phần người dân không am hiểu về thị trường chứng khoán, bất động sản, việc mua vàng và gửi tiết kiệm là hai kênh được nhiều người lựa chọn.

Mua bán, tích trữ vàng là quyền lợi hợp pháp của người dân, bên cạnh các hình thức tích lũy tài sản khác như gửi tiết kiệm, mua ngoại tệ, mua đất… Thậm chí, với không ít người, tích lũy vàng còn tốt hơn tích lũy đất, bởi vàng có tính thanh khoản cao, dễ chuyển đổi sang dạng tài sản khác.

Điều này cho thấy, cơ quan quản lý nên có thêm các giải pháp dài hơi cho thị trường vàng, mấu chốt để ổn định thị trường vàng là phải cân đối được cung - cầu. Theo đó, thay vì co hẹp nguồn cung, hạn chế mua bán, cơ quan quản lý cần có giải pháp tăng cung bằng cách cho nhập khẩu vàng song hành với biện pháp tác động nhằm giảm mức cầu đối với sản phẩm này.

Tăng cường kiểm soát thuế, hóa đơn mua bán vàng

Liên quan đến siết quản lý giao dịch vàng, thống kê, Tổng cục Thuế cho biết, hiện tại, cả nước có 12.500 doanh nghiệp, cá nhân và hơn 5.500 hộ cá nhân mua bán, chế tác, gia công vàng bạc, đá quý. Nhằm góp phần ngăn chặn biến tướng thị trường vàng, cơ quan thuế triển khai nhiều giải pháp như kiểm soát hoá đơn điện tử với hoạt động mua bán vàng. 

Từ ngày 1/7/2022, hóa đơn điện tử đã được triển khai trên toàn quốc đối với các doanh nghiệp và hộ kinh doanh. 100% doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh vàng, bạc đã sử dụng hóa đơn điện tử. Đến nay, toàn quốc có hơn 5.830 cơ sở kinh doanh vàng, bạc áp dụng và sử dụng trên 1,06 triệu hóa đơn điện tử.

Tuy nhiên, lĩnh vực gia công vàng, bạc, một số trường hợp người mua là cá nhân, không lấy hóa đơn, dẫn đến khó khăn cho cơ quan thuế trong việc kiểm soát giao dịch.

Ông Đặng Ngọc Minh, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Thuế cho biết, cơ quan thuế phối hợp với Ngân hàng Nhà nước thanh tra thị trường vàng. Hiện nay, cả nước có 38 doanh nghiệp, tổ chức được cấp phép kinh doanh vàng SJC. Cơ quan thuế cử cán bộ tham gia đoàn thanh tra, khai thác số liệu nộp thuế, áp dụng hoá đơn điện tử của 16 đơn vị kinh doanh vàng SJC. Hiện nay, cơ quan chức năng trong quá trình thanh tra và sẽ thông báo kết quả theo quy định.

Trong đó, giá trị gia tăng của hoạt động mua, bán chế tác vàng, bạc, đá quý được xác định bằng giá bán ra trừ đi giá mua vào. Nói cách khác, thuế VAT đối với vàng áp dụng cho phần chênh lệch giá vàng mua vào - bán ra.