Sắp tới, người không kết hôn hoặc kết hôn muộn có thể bị tăng trách nhiệm xã hội?
Để cải thiện tỷ lệ sinh vùng đô thị, một số đề xuất được đưa ra trong đó có việc tăng trách nhiệm đóng góp xã hội, cộng đồng với những người không muốn kết hôn hoặc kết hôn quá muộn.
Trước kỳ họp thứ 7 của Quốc hội khoá XV, cử tri TP HCM có đề nghị biện pháp cụ thể để nâng tỷ lệ sinh ở các vùng đô thị nhằm tránh tình trạng già hóa dân số ngày càng gia tăng, theo Thời báo Văn học Nghệ thuật.
Trước kiến nghị này, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho hay Việt Nam đạt mức sinh thay thế từ năm 2006, tuy nhiên chưa thực sự bền vững, xuất hiện xu thế mức sinh thấp. Những năm gần đây, tỷ lệ sinh con vẫn tiếp tục giảm và dự báo còn tiếp tục giảm trong những năm tiếp theo. Bộ trưởng cho biết "Xu hướng mức sinh thấp và xuống rất thấp tập trung ở một số đô thị".
Biểu đồ sinh cho thấy năm 2016, cứ 1.000 dân thành thị thì có 15,5 trẻ em được sinh ra sống. Tuy nhiên, con số này đến năm 2023 giảm về còn 13,5.
Bộ trưởng Lan cho biết 21/63 tỉnh, thành có mức sinh thấp, chiếm gần 40% dân số cả nước; hầu hết nằm ở vùng kinh tế trọng điểm khu vực phía Nam, đô thị hóa cao, tăng trưởng kinh tế nhanh. Đông Nam bộ là vùng có thu nhập bình quân đầu người cao nhất Việt Nam nhưng lại có mức sinh thấp nhất cả nước, bình quân mỗi phụ nữ sinh 1,47 con.
Hệ lụy của mức sinh thấp này là dân số già hóa, sẽ tăng nguy cơ thiếu hụt lao động, có thể ảnh hưởng tới an sinh xã hội.
Trả lời kiến nghị của cử tri, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết nhằm duy trì vững chắc mức sinh thay thế, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 588 năm 2020 phê duyệt Chương trình Điều chỉnh mức sinh phù hợp các vùng, đối tượng đến năm 2030. Theo Quyết định này thì các địa phương có mức sinh thấp nên tập trung ưu tiên các nhiệm vụ giải pháp, hỗ trợ, khuyến khích người dân sinh đủ 2 con.
Trên thực tế, nhiều địa phương đã có những chính sách tặng tiền, thưởng cho các cặp vợ chồng sinh 2 con trước 35 tuổi.
Cụ thể, điều chỉnh, hoàn thiện các chính sách hỗ trợ, khuyến khích sinh đủ 2 con như bãi bỏ các quy định của các tổ chức, cơ quan, đơn vị, cộng đồng liên quan đến mục tiêu giảm sinh, tiêu chí giảm sinh con thứ 3 trở lên.
Đồng thời, sửa đổi, bổ sung các chính sách hỗ trợ, khuyến khích các cặp vợ chồng sinh đủ 2 con trên cơ sở phân tích, đánh giá tác động của các chính sách về lao động, việc làm, nhà ở; phúc lợi xã hội; giáo dục; y tế;... đến việc sinh ít con. Chính quyền địa phương nghiên cứu, ban hành các biện pháp hỗ trợ các cặp vợ chồng sinh đủ hai con.
Một số nội dung hỗ trợ, khuyến khích cần thí điểm cũng được đưa ra như hỗ trợ, khuyến khích các cặp vợ chồng sinh đủ hai con mua nhà ở xã hội, thuê nhà ở; ưu tiên vào các trường công lập, hỗ trợ chi phí giáo dục trẻ em...
Đặc biệt, Bộ trưởng Y tế dẫn thông tin từ Quyết định 588/QĐ-TTg năm 2020 với nội dung “từng bước thí điểm các biện pháp tăng trách nhiệm đóng góp xã hội, cộng đồng đối với những trường hợp cá nhân không muốn kết hôn hoặc kết hôn quá muộn”, khi nói về những biện pháp can thiệp, điều chỉnh mức sinh ở vùng mức sinh thấp và đạt mức sinh thay thế (gồm 30 tỉnh, thành).
Ngại kết hôn, ngại sinh con trong lớp trẻ hiện nay đã trở thành một nỗi lo ngại vì điều này liên quan tới tỷ suất sinh, khiến Việt Nam đang trong giai đoạn già hóa dân số.
