Những thay đổi lớn trong chế độ hưởng lương hưu, trợ cấp từ năm 2025 người lao động cần biết để đảm bảo quyền lợi

Điều chỉnh tuổi nghỉ hưu tăng theo lộ trình

Từ ngày 1/1/2025, tuổi nghỉ hưu của lao động trong điều kiện làm việc bình thường tăng lần lượt 3 và 4 tháng. Nam giới sẽ đạt 61 tuổi 3 tháng, trong khi nữ giới là 56 tuổi 8 tháng. Lộ trình này sẽ tiếp tục điều chỉnh tăng dần đến năm 2028 với nam và năm 2035 với nữ, khi tuổi nghỉ hưu lần lượt đạt 62 và 60 tuổi.

Năm 2025, mức hưởng lương hưu hàng tháng của người lao động sẽ thay đổi theo quy định mới. Người nghỉ hưu trong giai đoạn trước ngày 1/7/2025 thì mức lương hưu hàng tháng sẽ được tính toán theo quy định tại Điều 56 Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2014.

Theo đó, mức lương hưu hàng tháng của người lao động được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH, tương ứng với 20 năm đóng BHXH đối với lao động nam và 15 năm đóng BHXH đối với lao động nữ. Sau đó, cứ thêm mỗi năm, người lao động được tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.

Tuy nhiên, từ ngày 1/7/2025 trở đi, người lao động nghỉ hưu sẽ áp dụng quy định mới tại Điều 66 Luật BHXH năm 2024. Cụ thể, đối với lao động nữ, mức lương hưu hàng tháng bằng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH, tương ứng 15 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 2%, cho đến khi đạt mức tối đa bằng 75%. Đối với lao động nam, mức lương hưu hàng tháng bằng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH, tương ứng 20 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 2%, mức tối đa cũng là 75%.

Điểm khác biệt lớn nhất là mức lương hưu cho lao động nam có thời gian đóng BHXH từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm sẽ chỉ bằng 40% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH. Sau mỗi năm đóng thêm, mức lương sẽ tăng thêm 1%.

Giảm tuổi nhận trợ cấp hưu trí xã hội xuống 75 tuổi

Luật BHXH sửa đổi có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 cũng điều chỉnh độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội, giảm từ 80 tuổi xuống còn 75 tuổi với người không có lương hưu hoặc trợ cấp BHXH. Đặc biệt, đối với người thuộc hộ nghèo hoặc cận nghèo, độ tuổi hưởng trợ cấp sẽ giảm thêm 5 năm, xuống còn 70 tuổi. Người thụ hưởng không chỉ được nhận trợ cấp hàng tháng mà còn được ngân sách đóng bảo hiểm y tế. Tiền hưởng hiện hành của người đủ 80 tuổi trở lên là 500.000 đồng mỗi tháng.

Mức trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng do chính phủ quy định, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội, và khả năng của ngân sách Nhà nước từng thời kỳ. Định kỳ 3 năm, Chính phủ thực hiện rà soát, xem xét việc điều chỉnh mức trợ cấp hưu trí xã hội. Tùy theo điều kiện kinh tế - xã hội, khả năng cân đối ngân sách, huy động các nguồn lực xã hội, UBND cấp tỉnh trình HĐND cùng cấp quyết định hỗ trợ thêm cho người hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.

Người đủ tuổi nghỉ hưu mà chưa đủ năm đóng BHXH, không rút một lần, chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội (nam từ đủ 61 tuổi 3 tháng, nữ 56 tuổi 8 tháng đến dưới 75 tuổi) thì có thể nhận trợ cấp hàng tháng từ chính khoản đóng góp vào Quỹ BHXH.

Lương hưu khu vực công tính bình quân toàn bộ quá trình đóng BHXH

Bên cạnh đó, một thay đổi đáng chú ý khác là cách tính lương hưu cho lao động khu vực Nhà nước từ ngày 1/1/2025. Lương hưu sẽ được tính dựa trên mức bình quân tiền lương đóng BHXH trong toàn bộ quá trình làm việc, thay vì chỉ tính bình quân các năm cuối như trước đây.

Lao động tham gia BHXH cả hai khu vực Nhà nước và doanh nghiệp thì tính bình quân tiền lương đóng BHXH của hai giai đoạn. Chính phủ sẽ quy định chi tiết nội dung và một số trường hợp đặc biệt.

Với lao động ngoài doanh nghiệp, tiền lương làm căn cứ đóng BHXH để hưởng lương hưu, trợ cấp một lần vẫn giữ nguyên tính bình quân toàn bộ quá trình đóng.

3 hình thức chi trả lương hưu từ ngày 1/7/2025

Luật BHXH năm 2024 quy định từ ngày 1/7/2025 có 3 hình thức chi trả lương hưu và chế độ BHXH. Đó là: Thông qua tài khoản của người thụ hưởng mở tại ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được thành lập và hoạt động tại Việt Nam; trực tiếp từ cơ quan BHXH hoặc tổ chức dịch vụ được cơ quan BHXH ủy quyền; thông qua người sử dụng.

Luật BHXH năm 2024 cũng quy định thay đổi hình thức nhận, nơi nhận lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng. Theo đó, người đang hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH hàng tháng có nguyện vọng thay đổi hình thức nhận hoặc thay đổi nơi nhận do chuyển nơi cư trú trong nước thì có văn bản gửi cơ quan BHXH nơi đang chi trả lương hưu.

Trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ ngày nhận được văn bản có nguyện vọng thay đổi hình thức nhận hoặc thay đổi nơi nhận lương hưu, cơ quan BHXH có trách nhiệm giải quyết. Trường hợp cơ quan BHXH không giải quyết thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do.

Hiện nay, người hưu trí nhận lương hưu, trợ cấp BHXH theo 3 hình thức được quy định tại Điều 18 Luật BHXH năm 2014, gồm có: Trực tiếp từ cơ quan BHXH hoặc tổ chức dịch vụ được cơ quan BHXH ủy quyền; thông qua tài khoản tiền gửi của người lao động mở tại ngân hàng; thông qua người sử dụng lao động.