Tiếp Thị Gia Đình

Thứ hai, 10/07/2023, 15:46 (GMT+7)

Những cách dạy trẻ tự kỷ tại nhà hiệu quả nhất

Trẻ tự kỷ không giống như những trẻ bình thường, nên việc dạy trẻ thường gặp nhiều khó khăn. Chính vì vậy, các bậc cha mẹ cần kiên nhẫn và có thể tham khảo những cách dạy trẻ tự kỷ tại nhà cực kỳ hiệu quả mà Tiếp thị và Gia đình đã tổng hợp trong bài viết dưới đây nhé!

6 cách dạy trẻ tự kỷ cực kỳ hiệu quả

Dạy trẻ tự kỷ học cách nghe

  • Để gia tăng sự chú ý của trẻ, các bậc cha mẹ hãy sử dụng các dấu hiệu như chạm vào tai để “nghe” và chạm vào má để “nhìn”. Để bắt đầu nói chuyện với trẻ, hãy gọi tên trẻ và đảm bảo trẻ có khả năng hiểu được câu gọi tên đó.

  • Hãy cố gắng giảm bớt tiếng ồn xung quanh hoặc những điều gây mất tập trung khi làm việc hoặc chơi với trẻ. Ở bên cạnh trẻ nên nói những điều liên quan đến thời gian (lúc ăn, lúc tắm, lúc ngủ) hoặc hát nhẹ nhàng những bài hát quen thuộc mỗi ngày.

  • Nên giới thiệu cho trẻ các tiếng động khác nhau và cường độ khác nhau của một loạt các âm thanh. Sử dụng âm nhạc và các động tác sẽ giúp bạn giao lưu với trẻ tốt hơn. Đừng quên khuyến khích trẻ phối hợp, nhảy hoặc lắc lư theo đúng nhịp của điệu nhạc, bạn có thể nhấc bổng, nhảy hoặc quay tròn trẻ.

  • Hãy sử dụng các câu như “quá ồn” hoặc “vặn khẽ đi” khi đã kiểm soát được mức độ tiếng động cho trẻ. Hãy động viên trẻ khi trẻ bắt chước điều bạn nói nếu trẻ đã có thể tự sử dụng được các từ như vậy. 

cach-day-tre-tu-ky-tiep-thi-gia-dinh-1
Cha mẹ nên cố gắng giảm bớt tiếng ồn xung quanh hoặc những điều gây mất tập trung khi làm việc hoặc chơi với trẻ. Ảnh: sưu tầm

Cách dạy trẻ tự kỷ theo phương pháp nhìn – mặt đối mặt

  • Hãy dùng mọi cách có thể từ cách nhìn, nghe, sờ mó để tạo nên mối quan hệ với trẻ. Hãy đứng trước tầm nhìn của trẻ và gọi trẻ khi muốn trẻ nhìn bạn.

  • Sờ vào má trẻ và từ từ quay đầu trẻ về phía bạn, gọi tên trẻ khi trẻ nghe nếu muốn trẻ giúp đỡ bạn. Hãy khuyến khích trẻ tự kỷ tập nhận biết vẻ mặt, ngón chân, ngón tay của con người thông qua việc chơi các trò chơi và hát bài hát nhấn mạnh những bộ phận của cơ thể. Khi thấy trẻ quan tâm đến bất kỳ một đồ vật nào, hãy sử dụng đồ vật đó để thu hút sự chú ý của trẻ.

  • Khi chơi với trẻ tự kỷ, hãy cố gắng giao tiếp bằng mắt, nếu trẻ nhìn bạn, hãy coi đó là dấu hiệu để kêu gọi, bạn có thể phát triển thành trò chơi quay người lại để nói chuyện. Hãy cố gắng đừng ngượng nghịu khi trẻ nhìn chằm chằm, hãy quay lưng lại, chớp lấy cái nhìn của trẻ, sau đó nhìn đi chỗ khác, một lúc sau nhìn lại một cách tự nhiên. Hoặc chơi trò đuổi bắt, chơi trò chạy, dừng lại với câu nói: “chuẩn bị, sẵn sàng” sau đó ra hiệu “chạy”, khuyến khích trẻ nhìn bạn khi chạy.

  • Để thu hút sự chú ý của trẻ, hãy vỗ nhẹ vào tay, lưng, vai của trẻ một cách kiên quyết. Muốn chỉ cho trẻ thấy cái bạn dấu trong tay, hãy lấy cái gì đó đằng sau bạn để chỉ cho trẻ hoặc xòe tay bạn ra để chỉ cho trẻ.

cach-day-tre-tu-ky-tiep-thi-gia-dinh-2
Hãy dùng mọi cách có thể từ cách nhìn, nghe, sờ mó để tạo nên mối quan hệ với trẻ. Ảnh: sưu tầm

Cách dạy trẻ tự kỷ kỹ năng giao tiếp

Nguyên tắc trong việc dạy trẻ tự kỷ là phải dựa trên nhu cầu của trẻ khi trẻ muốn một điều gì vì lúc đó là trẻ có nhu cầu nói cao nhất. Khả năng bắt chước của trẻ tự kỷ không tốt nên người lớn cần tự động điều chỉnh từ vựng cho đơn giản, lặp đi lặp lại nhiều hơn và lên xuống giọng rõ nét hơn.

Khi dạy trẻ tự kỷ học nói, cha mẹ cần nói chậm, nhìn vào mặt trẻ khi nói và cho trẻ thời gian để nghe nhiều lần và nắm được chữ.

cach-day-tre-tu-ky-tiep-thi-gia-dinh-3
Khi dạy trẻ tự kỷ học nói, cha mẹ cần nói chậm, nhìn vào mặt trẻ khi nói và cho trẻ thời gian để nghe nhiều lần và nắm được chữ. Ảnh: sưu tầm

Dạy trẻ tự kỷ học các từ và ý nghĩa

  • Hãy sử dụng các điều quan tâm của trẻ để bắt đầu cho dạy trẻ tự kỷ học từ mới, đây cũng là cách để dạy trẻ tự kỷ học nói.

  • Thêm từ vào những gì trẻ nói. Khi trẻ nói “nước”, bạn có thể nói “uống nước” hoặc “con uống nước”. Việc mở rộng vốn từ sẽ giúp trẻ có khả năng ghép các từ và trẻ tự kỷ học nói tốt hơn. Hãy tận dụng tất cả các tình huống trong ngày để cung cấp vốn từ cho trẻ.

  • Khuyến khích để trẻ nói các từ trong việc yêu cầu các vật mà trẻ muốn, nhưng trước tiên hãy để trẻ nhắc lại các từ bạn nói. Bạn cũng có thể giúp trẻ sử dụng các từ “thêm nữa”, “một lần nữa” là các từ mà trẻ có thể sử dụng trong rất nhiều tình huống, ví dụ bé muốn thêm đồ ăn, đồ uống,… Điều này tạo điều kiện cho bạn nói rất nhiều các cụm từ ngắn khác nhau để cho trẻ bắt chước.

  • Dạy trẻ nói “không” khi trẻ không muốn điều nào đó, bạn sẽ giúp trẻ để thực hiện các lựa chọn.

cach-day-tre-tu-ky-tiep-thi-gia-dinh-4
Hãy sử dụng các điều quan tâm của trẻ để bắt đầu cho dạy trẻ tự kỷ học từ mới, đây cũng là cách để dạy trẻ tự kỷ học nói. Nguồn: Báo Lao Động

Giúp trẻ hiểu các cử chỉ

  • Thực hiện cùng một cử chỉ, hãy cố gắng nhấn mạnh trong cùng một tình huống nhiều lần.

  • Hãy giới thiệu các cử chỉ vào các công việc hàng ngày để cho trẻ tập làm quen. Chẳng hạn như vừa nói “con lại đây” vừa “gật đầu”, dùng các cử chỉ này vào các thời điểm khác nhau và vị trí khác nhau để trẻ quen dần.

  • Chỉ cho bé những vật mà bé đã sẵn sàng nhìn vào trong khi bạn nói về vật đó để dạy cho trẻ về chỉ trỏ.

  • Hãy chỉ một vật gần ánh mắt của trẻ và cố gắng để trẻ nhìn vào vật đó. Chạm vào vật đó và dịch chuyển vật đó theo tầm nhìn của trẻ.

  • Hãy sử dụng các trò chơi xếp hình nếu trẻ thích, hãy chỉ ra các mảnh xếp hình sắp tới phải được đặt vào đâu hoặc mảnh nào sau đó sẽ cần sử dụng. Trong khi tay bạn đang chỉ, hãy sử dụng thêm các câu như “ở chỗ này”, “ở trong này”, “cái này”, “vào đây”,…

  • Để trẻ tách rời ngón tay trỏ hãy thực hiện nhiều hành động với trẻ, ví dụ quay số điện thoại, bật và tắt các nút, vẽ trên cát và sơn ngón tay.

  • Nắm lấy cánh tay đã vươn dài của trẻ và nắn ngón tay của trẻ về phía về một điểm để trẻ có thể chạm vào vật mà trẻ muốn với lấy.

  • Đưa ra hai loại đồ ăn, hai loại đồ uống hay hai loại đồ chơi để dạy trẻ cách lựa chọn. Khi trẻ với loại trẻ thích, thì đặt loại khác xuống.

  • Hãy cố gắng chơi lần lượt để trẻ nhìn thấy bạn đang chỉ trỏ và học cách hiểu các ý nghĩa trong hành động của bạn trong bất cứ trò chơi nào bạn tiến hành với trẻ.

cach-day-tre-tu-ky-tiep-thi-gia-dinh-5
Thực hiện cùng một cử chỉ, hãy cố gắng nhấn mạnh trong cùng một tình huống nhiều lần. Ảnh: sưu tầm

Cách dạy trẻ tự kỷ bắt chước việc tạo ra các âm thanh

  • Hãy cho trẻ chơi các trò chơi như: thổi bong bóng, thổi bóng bay hoặc các mảnh giấy nhỏ để giúp trẻ lấy hơi.

  • Khuyến khích trẻ hoạt động môi bằng cách thực hiện biến đổi khuôn mặt, thay đổi hình dạng môi của bạn để trẻ bắt chước. Hãy thè lưỡi ra và thụt lưỡi vào, quan sát xem trẻ có bắt chước bạn hay không.

  • Hãy thử các động tác liếm kẹo mút hoặc sử dụng các tờ giấy có độ dính để làm ví dụ nhằm khuyến khích trẻ sử dụng đầu lưỡi.

  • Sử dụng các trò chơi hành động âm thanh như con vẹt biết nói, con nhộng trong quả táo để khuyến khích trẻ sử dụng giọng nói của trẻ.

  • Để kích thích sự chú ý của trẻ, bạn hãy sử dụng âm vực cao hơn hoặc thấp hơn, mạnh hơn hoặc êm ái hơn. Khuyến khích trẻ tiếp thu và đối thoại bằng cách bắt chước các âm thanh do trẻ tạo ra càng giống càng tốt. 

cach-day-tre-tu-ky-tiep-thi-gia-dinh-6
Khuyến khích trẻ tiếp thu và đối thoại bằng cách bắt chước các âm thanh do trẻ tạo ra càng giống càng tốt. Ảnh: sưu tầm

Cần lưu ý gì khi dạy trẻ tự kỷ?

Khi dạy trẻ tự kỷ, cha mẹ cần lưu ý một số điều sau:

  • Luôn sử dụng ngôn ngữ một cách đơn giản và cụ thể nhất.

  • Phải dạy các kỹ năng xã hội cho trẻ một cách cụ thể. 

  • Muốn đem lại hiệu quả tốt thì khi dạy trẻ tự kỷ, nên lặp lại hướng dẫn và kiểm tra khả năng tiếp thu của trẻ.

cach-day-tre-tu-ky-tiep-thi-gia-dinh-7
Nên lặp lại hướng dẫn và kiểm tra khả năng tiếp thu của trẻ. Ảnh: sưu tầm
  • Cung cấp một thời gian biểu rõ ràng để tạo thói quen hàng ngày cho trẻ, bao gồm cả giờ chơi.

  • Đôi khi, trong quá trình dạy trẻ tự kỷ, bạn sẽ thấy những hành vi thô lỗ hay hung hăng của trẻ. Lúc này, bạn nên tìm hiểu căn nguyên khiến trẻ tức giận vì nó luôn có lý do phát sinh.

  • Cha mẹ nên bảo vệ trẻ tự kỷ khỏi những lời trêu chọc ác ý của bạn bè và cho người thân biết những nhu cầu cụ thể của mình.

  • Việc dạy trẻ tự kỷ tại nhà không hề đơn giản và dễ dàng nên các bậc cha mẹ phải thật sự kiên nhẫn và dành nhiều thời gian cho con.

cach-day-tre-tu-ky-tiep-thi-gia-dinh-8
Cha mẹ phải thật sự kiên nhẫn và dành nhiều thời gian khi dạy trẻ tự kỷ. Ảnh: sưu tầm

Trong bài viết trên, Tiếp thị và Gia đình đã giới thiệu đến cha mẹ những cách dạy trẻ tự kỷ tại nhà hiệu quả nhất. Tuy nhiên, cha mẹ nên đưa các bé đến các trung tâm dạy trẻ tự kỷ để được hỗ trợ bài bản và cẩn thận nhất, giúp trẻ có thể phát triển và sớm hòa nhập cộng đồng.

Bài viết này thuộc series Trẻ tự kỷ

Xem thêm
Cùng chuyên mục