Lễ hội hoa Ban Điện Biên - biểu tượng của đất và người

Lễ hội hoa Ban chứa đựng những nét đẹp văn hoá tâm linh đặc trưng trong đời sống tinh thần của đồng bào dân tộc Thái với các nghi thức thỉnh bái “Then” - vị thần tối cao trong ngũ thánh thần theo quan niệm của người Thái. 

Sự tích lễ hội hoa Ban

Sự tích Hoa Ban gắn với câu chuyện, tương truyền rằng, khi xưa xứ “Mường Trời” có người con gái tên Ban xinh đẹp nhất bản người Thái. Nàng đem lòng yêu chàng trai bản tên Khum nhà nghèo, giỏi săn bắn, chăm làm và tốt bụng. Nhưng “ải, êm” (bố, mẹ) nàng Ban lại hứa gả Ban cho con trai Tạo mường nhà giàu nhất bản, lười biếng lại vừa thọt vừa gù. Ngày cưới nàng với con trai Tạo mường đã được ấn định mà Khum đi bẫy thú ở rừng sâu chưa về. Đêm đó, Ban đã buộc khăn piêu ở cầu thang rồi một mình băng núi, băng rừng đi tìm người yêu. Nàng đi mãi, đi mãi... rồi kiệt sức và chết ngay bên sườn đồi. Tại nơi nàng chết, người ta thấy có một loài hoa trắng muốt, hương thơm dịu ngọt. Dân bản tin rằng đó là nàng Ban đã hóa thân thành loài hoa ấy, cánh hoa trắng muốt thể hiện tình yêu son sắt thủy chung với chàng Khum.

Thời gian tổ chức lễ hội hoa Ban

Với mục đích tôn vinh, ca ngợi vẻ đẹp hoa ban, khẳng định giá trị, vị trí của hoa ban trong đời sống văn hóa, tinh thần các dân tộc ở Điện Biên, từ năm 2014, tỉnh Điện Biên đã tổ chức thường niên Lễ hội Hoa Ban vào dịp tháng 3 - mùa ban nở, khi thời điểm những cánh hoa ban bung nở khắp núi đồi, làng bản của vùng miền núi Tây Bắc, Điện Biên thì cũng là lúc Lễ hội Hoa Ban - loài hoa đặc trưng và nổi bật của núi rừng Tây Bắc, là loài hoa tượng trưng cho vẻ đẹp và sự dịu dàng, tinh khôi của người con gái Thái được tổ chức. Không chỉ có vậy, hoa ban với vẻ đẹp tưởng chừng như mỏng manh lại mang trong mình sức sống mãnh liệt, kiên cường, là niềm tự hào của đồng bào dân tộc nơi đây.

Năm nay, lễ hội sẽ diễn ra từ tháng 3 đến tháng 5 tại thành phố Điện Biên Phủ, các hoạt động trọng tâm được tổ chức từ ngày 10/3 - 13/3. Lễ khai mạc sẽ được diễn ra vào hồi 20h00 ngày 111/3 tại Quảng trường 7/5. 

Ý nghĩa lễ hội hoa Ban

Lễ hội Hoa Ban là dịp để quảng bá những nét đẹp, giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của cộng đồng 19 dân tộc anh em tỉnh Điện Biên tới du khách cũng như bạn bè trong nước và quốc tế. Qua đó bảo tồn và phát triển các loại hình di sản văn hóa dân tộc tiêu biểu, biến các giá trị di sản thành nguồn lực nội tại để thúc đẩy du lịch, kết nối với những tiềm năng, thế mạnh khác nhằm góp phần phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Điện Biên. Lễ hội Hoa Ban còn là Lễ hội cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu của đồng bào dân tộc Thái nơi đây. Ngoài ra, Lễ hội còn gắn liền với ý nghĩa lịch sử Chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954. 

Các hoạt động tại lễ hội hoa Ban

Cho tới nay, lễ hội Hoa Ban đã được tổ chức 6 năm và các hoạt động của lễ hội ngày càng phong phú. Bên cạnh việc trưng bày, giới thiệu quảng bá các sản phẩm du lịch văn hóa truyền thống dân tộc thiểu số thì các hoạt động khác như giao lưu thi đấu thể thao, trò chơi có thưởng bóng đá mini; phiên chợ vùng cao - tái hiện một phần không gian sinh hoạt văn hóa, không gian chợ vùng cao, với sắc màu đặc trưng của các dân tộc tỉnh Ðiện Biên và giới thiệu ẩm thực Ðiện Biên - Tây Bắc. "Liên hoan dân ca, dân vũ, dân nhạc các dân tộc” chủ đề ca ngợi quê hương, đất nước, giới thiệu nét văn hóa truyền thống của 19 dân tộc trên địa bàn tỉnh Điện Biên thực sự là bữa tiệc tinh thần đầy màu sắc. Hoạt động “Trưng bày, giới thiệu quảng bá sản phẩm du lịch, văn hóa truyền thống các dân tộc” với 86 gian hàng cũng vô cùng phong phú, bắt mắt, thu hút người dân và du khách. 

Hoạt động “Trình diễn nghi thức sinh hoạt văn hóa các dân tộc”, “Liên hoan ẩm thực vùng Tây Bắc”; Cuộc thi người đẹp Hoa Ban... ngoài việc phô diễn được tinh hoa văn hóa của bà con các dân tộc, còn thực sự mang lại cho người dân và du khách những trải nghiệm thú vị, độc đáo và ý nghĩa. Ngoài ra, trong khuôn khổ liên hoan còn có các môn thể thao mang tính gắn kết cộng đồng như: kéo co, tù lu, đi cà kheo, bịt mắt bắt vịt, tung còn, giải chạy Việt giã, đẩy xe đạp thồ, giã bánh dày, đẩy gậy… cũng được tổ chức, mang đến một không khí vui tươi, phấn khởi, thể hiện được nét đẹp trong lao động, sản xuất, vui chơi giải trí của bà con nơi đây.

Cùng với cuộc thi người đẹp Hoa Ban, Lễ hội Hoa Ban sẽ tổ chức cùng với Ngày hội văn hóa, thể thao và du lịch các dân tộc tỉnh Điện Biên lần thứ VII với chuỗi các hoạt động như: Lễ dâng hương tại Đền thờ Liệt sĩ Chiến trường Điện Biên Phủ; Liên hoan dân ca, dân vũ dân nhạc các dân tộc; Trình diễn, giới thiệu trích đoạn Lễ hội, nghi thức sinh hoạt văn hóa truyền thống các dân tộc; Trưng bày giới thiệu văn hóa truyền thống của địa phương; Hoạt động giao lưu, thi đấu Thể thao; Diễu hành văn hóa đường phố; Hoạt  động trưng bày, giới thiệu các sản phẩm văn hóa, du lịch…

Một lưu ý khi tham gia lễ hội hoa Ban

Hiện nay du khách đến với Điện Biên không chỉ di chuyển bằng đường bộ và đường bay từ sân bay Nội Bài mà còn có thể bay thẳng từ Thành phố Hồ Chí Minh đến Điện Biên của hãng hàng không Bamboo Airways với tần suất 5 chuyến/tuần. Hệ thống các nhà nghỉ, khách sạn, cũng như các homestay cũng đã sẵn sàng chào đón quý khách gần xa. 

Đến với Điện Biên mùa Lễ hội hoa ban, du khách sẽ được thưởng thức và có nhiều trải nghiệm thú vị về một Điện Biên anh hùng trong quá khứ và vươn lên trong thời kỳ đổi mới, hội nhập.