Hàng giả làm xói mòn niềm tin của người tiêu dùng, ảnh hưởng đến doanh nghiệp làm hàng thật

Sáng 4/6, tại Trung tâm Báo chí TP HCM, Tạp chí Doanh Nhân Sài Gòn phối hợp cùng Hội Lương thực - Thực phẩm TP HCM (FFA) và Hội Quảng cáo TP HCM (HAA) tổ chức hội thảo chuyên đề với chủ đề: “Truyền thông ngành thực phẩm TP.HCM: Nhận diện khủng hoảng và giải pháp phát triển bền vững”.

Hội thảo được tổ chức trong bối cảnh ngành thực phẩm, lĩnh vực thiết yếu đối với sức khỏe cộng đồng và nền kinh tế đô thị đang đối mặt với những khủng hoảng truyền thông nghiêm trọng do thông tin sai lệch, quảng cáo không trung thực, sự phát tán của hàng giả và sự xói mòn lòng tin của người tiêu dùng.

Hội thảo có sự tham gia của gần 200 đại biểu là lãnh đạo các sở, ngành TP.HCM, đại diện Hội Nhà báo Việt Nam, chuyên gia pháp lý - truyền thông, doanh nghiệp F&B và cơ quan báo chí trung ương, địa phương. 

Theo Ban Tổ chức, TP HCM hiện có hơn 1.000 doanh nghiệp sản xuất, chế biến thực phẩm, nhưng cũng là nơi chứng kiến nhiều vụ việc gây tổn hại niềm tin thị trường. Từ các nền tảng mạng xã hội đến chợ truyền thống và siêu thị hiện đại, người tiêu dùng ngày càng đối mặt với tình trạng quảng bá sai sự thật, sản phẩm không rõ nguồn gốc, thậm chí chứa chất cấm.

Phát biểu tại hội thảo, bà Lý Kim Chí - Chủ tịch Hội Lương thực Thực phẩm TP HCM cho biết, chưa bao giờ ngành thực phẩm lại phải đối mặt với áp lực truyền thông lớn như hiện nay. 

"Trong thời đại số, một thông tin sai lệch có thể nhanh chóng thổi bùng thành 'cơn bão truyền thông', gây thiệt hại không chỉ cho doanh nghiệp mà còn làm gián đoạn cả chuỗi cung ứng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến người nông dân, nhà phân phối, người lao động và niềm tin của người tiêu dùng", bà Lý Kim Chi chia sẻ.

Bà Lý Kim Chi cho biết, những vụ tin đồn như “trứng gà giả” vừa qua đã làm lao đao cả thị trường chăn nuôi. Hay như vụ nhiều người nổi tiếng quảng cáo kẹo Kera – “một viên kẹo rau bằng một đĩa rau” – không chỉ vi phạm pháp luật mà còn làm xói mòn lòng tin của người tiêu dùng vào hàng ngàn sản phẩm khác vốn hoàn toàn nghiêm túc.

Theo bà Lý Kim Chi, khi được sử dụng đúng cách, truyền thông có thể là lực đẩy mạnh mẽ giúp khôi phục niềm tin và tạo lợi thế cạnh tranh. Nhiều doanh nghiệp trong ngành lương thực thực phẩm đã chủ động ứng dụng công nghệ như tem điện tử, mã QR, hệ thống truy xuất nguồn gốc để người tiêu dùng kiểm tra sản phẩm ngay trên điện thoại. Đây là giải pháp vừa thực tế, vừa bền vững.

Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Thanh Đảo - Phó chủ tịch Hội Quảng cáo Việt Nam, Chủ tịch HAA chia sẻ, khủng hoảng truyền thông ngành thực phẩm hiện nay không còn là hiện tượng đơn lẻ mà đã mang tính hệ thống. Từ những vụ quảng cáo sai sự thật, thông tin thiếu kiểm chứng bởi KOL/KOC, đến sự lan truyền tin giả trên mạng xã hội và một số cơ quan truyền thông thiếu trách nhiệm.

"Tất cả đã tạo ra hiệu ứng domino, làm xói mòn niềm tin của người tiêu dùng, ảnh hưởng đến uy tín doanh nghiệp và cả hình ảnh quốc gia", ông Nguyễn Thanh Đảo nói.

Theo Chủ tịch HAA, có ba nhóm nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng này: Thứ nhất là sự yếu kém trong kiểm soát nội dung truyền thông, đặc biệt là tình trạng KOL/KOC quảng bá sản phẩm không qua kiểm chứng, mạng xã hội thúc đẩy tin tức giật gân, sai lệch.

Thứ hai là sự thiếu đồng bộ trong hệ thống pháp lý và giám sát. Pháp luật hiện hành chưa đủ mạnh, còn thiếu cơ chế phối hợp liên ngành, chậm cập nhật thực tế truyền thông số.

Thứ ba là tâm thế bị động từ phía doanh nghiệp, nhiều doanh nghiệp chưa chủ động xây dựng hệ thống truyền thông phòng ngừa rủi ro, thiếu minh bạch thông tin và chưa sẵn sàng ứng phó khủng hoảng.

Từ đó, ông Nguyễn Thanh Đảo cho rằng, báo chí cần giữ vai trò kiểm chứng độc lập, không chạy theo tin giật gân, đồng thời phối hợp với cơ quan chuyên môn để phổ biến kiến thức đúng về dinh dưỡng, an toàn thực phẩm. Người tiêu dùng cần được giáo dục để biết cách phân biệt thật – giả, biết tra cứu hồ sơ sản phẩm công khai và biết phản ánh đúng kênh để không bị thao túng bởi thông tin thiếu kiểm chứng.

Tại hội thảo, ông Trần Trọng Dũng - Phó chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, cảnh báo rằng hiện tượng báo hóa mạng xã hội, hay “truyền thông bẩn” đang ngày càng phổ biến. Ông đề nghị các cơ quan báo chí chính thống cần tăng cường vai trò kiểm chứng, đồng hành cùng các cơ quan chức năng và doanh nghiệp để bảo vệ sự thật và bảo vệ người tiêu dùng.

"Hội Nhà báo Việt Nam cam kết đồng hành sâu sát cùng đội ngũ những người làm báo trong công cuộc nâng cao chất lượng tác phẩm, tăng cường bồi dưỡng chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp và kỹ năng truyền thông chuyên ngành, đặc biệt là lĩnh vực truyền thông về an toàn thực phẩm - lĩnh vực có tác động lớn đến sức khỏe cộng đồng", ông Trần Trọng Dũng nói.

Ông Nguyễn Ngọc Hồi - Phó giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP HCM cho biết, ngành thực phẩm Việt Nam nói chung và TP HCM nói riêng đang phải đối mặt với nhiều thách thức chưa từng có, đặc biệt trên phương diện truyền thông và niềm tin xã hội.

Những vụ việc điển hình gần đây như sản phẩm kẹo rau củ Kera, mỹ phẩm Hanayuki Sunscreen Body, hay thực trạng hàng giả tràn lan tại các chợ, điểm bán hàng, đã gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về vai trò và trách nhiệm của cơ quan quản lý, doanh nghiệp và hệ thống truyền thông trong việc bảo vệ người tiêu dùng và giữ gìn sự lành mạnh của thị trường.

"Chúng tôi cam kết tiếp tục tăng cường phối hợp liên ngành, đẩy mạnh công tác quản lý truyền thông, hỗ trợ các hoạt động tuyên truyền về văn hóa kinh doanh chân chính, nâng cao ý thức trách nhiệm xã hội trong ngành thực phẩm, và đặc biệt là đồng hành cùng báo chí trong việc lan tỏa những giá trị tích cực", ông Nguyễn Ngọc Hồi khẳng định.