Cách đọc bao bì để chọn được thực phẩm hợp túi tiền và tốt cho sức khỏe

1. Chọn sản phẩm có đầy đủ thông tin trên bao bì

Tên và nhãn hiệu

Nhãn hiệu sản phẩm do nhà sản xuất đặt tên cho sản phẩm hay một nhóm sản phẩm để người tiêu dùng nhận biết và dễ dàng gọi sản phẩm.

Tên và địa chỉ của nhà sản xuất/ nơi đóng gói

Chi tiết này phải được ghi rõ ràng, cụ thể trên nhãn bao bì. Nhà sản xuất chính là nơi bảo đảm và chịu trách nhiệm về sản phẩm. Những nhà sản xuất nghiêm túc sẽ cho ra đời những sản phẩm nghiêm túc. Những sản phẩm nghiêm túc bao giờ cũng có tên và địa chỉ rõ ràng của nhà sản xuất

Bảng thành phần

Bảng thành phần được nhà sản xuất ghi tên các nguyên liệu để tạo thành sản phẩm. 

Giá trị dinh dưỡng (nutrition facts)

Được thể hiện bằng giá trị các chất đa lượng và vi lượng.

Hạn sử dụng

Hạn sử dụng sản phẩm là khoảng thời gian mà sản phẩm sử dụng tốt nhất nếu đựơc bảo quản đúng như hướng dẫn.

2. Về bảng thành phần nguyên liệu

Danh sách nguyên liệu ngắn và đơn giản

Thành phần nguyên liệu thường được liệt kê theo thứ tự số lượng được sử dụng từ cao đến thấp. Danh sách thực phẩm càng dài sẽ càng có nhiều sự can thiệp từ quá trình công nghiệp. Nếu chứa nhiều nguyên liệu nghĩa là thành phần đã qua xử lý rất nhiều, giảm đi một lượng đáng kể dinh dưỡng có trong thực phẩm tự nhiên, thậm chí khiến sản phẩm không tốt cho sức khỏe.

Vì thế, bạn nên chọn sản phẩm có bảng nguyên liệu ngắn và đơn giản. Sản phẩm này sẽ an toàn khi sử dụng hơn. Một bảng thành phần ngắn cũng giúp người tiêu dùng dễ dàng kiểm soát nếu sản phẩm có chứa nguyên liệu gây dị ứng hoặc các nguyên liệu không tốt cho sức khỏe.

Thành phần nguyên liệu dễ đọc và hiểu

Khi không hiểu về các nguyên liệu được in trên bao bì, đặc biệt là các thành phần được ghi bằng tên hoá học, người tiêu dùng sẽ có thể đối mặt với rủi ro lớn khi không chắc chắn về thực phẩm mình ăn. Vô tình chúng ta có thể dùng đến những nguồn nguyên liệu không phù hợp với cơ thể, gây ra ảnh hưởng trong ngắn hạn hoặc dài hạn. Ngược lại, một bảng thành phần dễ đọc, dễ hiểu sẽ giúp chúng ta kiểm soát được đồ ăn mình sẽ tiêu thụ, vừa đảm bảo dinh dưỡng vừa an toàn cho cơ thể. 

Nếu vẫn muốn mua sản phẩm chứa thành phần hóa học đó, hãy tra cứu để biết chúng có thực sự phù hợp và an toàn hay không.

Thứ tự định lượng của nguyên liệu

Khi muốn mua bất kỳ sản phẩm nào, người tiêu dùng phải quan tâm đến vị trí của chúng trong bảng thành phần. Càng xếp về sau tức là định lượng của nguyên liệu đó chiếm rất ít trong sản phẩm. Vì vậy, để chọn được sản phẩm tốt, người mua cần cân nhắc kỹ thứ tự sắp xếp. Đừng để mình mất tiền oan cho những mặt hàng dù quảng cáo rất rầm rộ, thu hút sự chú ý nhưng lại không thực sự hữu ích. 

Thành phần phụ gia trong sản phẩm

Phụ gia thực phẩm là một chất bất kì được thêm vào trực tiếp hoặc gián tiếp trong một số giai đoạn chế biến, hoặc đóng gói để có thể bảo quản được lâu hơn, sản phẩm bắt mắt hơn. Đó thường là chất điều vị, chất bảo quản... Tuy nhiên các chất này phải được kiểm soát theo một giới hạn tối đa cho phép và phải được theo quy định. Nếu thực sự không quá am hiểu về những thành phần này, bạn nên chọn các sản phẩm không chứa các chất trên.

3. Đối tượng sử dụng và giá trị dinh dưỡng

Trên bao bì sản phẩm thường ghi rõ các sản phẩm dành và không dành cho đối tượng như thế nào, thông tin dị ứng và đối tượng sử dụng. Để lựa chọn phù hợp với nhu cầu bản thân, hãy đọc kỹ trước khi quyết định mua.

Thông thường, các thành phần này được sắp xếp theo thứ tự từ chất có trọng lượng cao đến chất có trọng lượng thấp. Các thành phần dinh dưỡng ghi trên bao bì thực phẩm thường được ghi như sau:

• Các chất đa lượng: đạm, béo, bột đường, năng lượng.
• Các chất vi lượng: vitamin (sinh tố) và khoáng chất.
• Giá trị dinh dưỡng thường được tính trên 1 đơn vị khối lượng hay thể tích sản phẩm (thường là trên 100g hoặc 1lít, hoặc 100ml sản phẩm) hoặc 1 khẩu phần ăn có trong hướng dẫn (1 serving)

4. Lưu ý với những người có bệnh hoặc tình trạng cơ thể đặc biệt

Tiểu đường

• Nên mua những sản phẩm có ghi: “Không bổ sung đường”, “Sugar Free”, “Low Sugar” hoặc “No Added Sugar”
• Tránh mua những sản phẩm có chưá đường cát mà trong bảng giá trị dinh dưỡng hoặc thành phần dinh dưỡng có ghi “Sucrose” hoặc “Saccharose”

Cao huyết áp, bệnh tim mạch

• Hạn chế lượng muối ăn vào dưới 6 gam muối 1 ngày (tức dưới 2,4g Natri (Na+))
• Hạn chế cholesterol, hạn chế chất béo no, tăng cường nhiều chất xơ.
• Tránh mua sản phẩm có lượng Na+ cao thường được ghi là Natri, Na+, Sodium (cứ 400g Na tương đương 01 gam muối)

Suy thận

• Nên mua thực phẩm chứa ít đạm (Protid), ít muối
• Tránh thực phẩm có ghi “Giàu đạm”, “Đạm cao”, ”High Protein”, “Rich Protein”

Không muốn tăng cân, thừa cân, béo phì hoặc cholesterol máu cao

• Nên mua những sản phẩm dành cho người ăn kiêng, có ghi “năng lượng thấp”, “Low Calories”. Thực phẩm ít chất béo “Low Fat”
• Nên lựa chọn thực phẩm giàu chất xơ thường được ghi là “High Fiber” hoặc “Rich Fiber”
• Tránh mua thực phẩm giàu năng lượng, thường được ghi “Giàu năng lượng”, “High Calories” hoặc “High Energy”
• Tránh sử dụng sản phẩm có chưá nhiều chất béo no (chất béo bão hoà) được ghi là “Saturated Fat” hoặc “Cholesterol” có hàm lượng cao trong bảng giá trị dinh dưỡng

Nhu cầu canxi cao

Những đối tượng đang lớn, người cao tuổi, phụ nữ giai đoạn mãn kinh, nên chọn các sản phẩm có ghi “Giàu canxi”, “Bổ sung canxi”, “High Calcium”, “Rich Calcium” …

5. Chú ý hạn sử dụng sản phẩm

Hãy xem xét kỹ ngày sản xuất, hạn sử dụng của sản phẩm, tránh mua các sản phẩm đã hết hạn, sản phẩm bị hư hỏng hoặc bị mốc.

Có 2 cách ghi hạn sử dụng:

• Ghi ngày sản xuất và thời hạn bảo quản. Ví dụ: ngày sản xuất là 15 03 22: thời hạn bảo quản là 01 năm, thì sẽ hết hạn sử dụng vào ngày 15/03/2023
• Ghi ngày hết hạn sử dụng. Tiếng Việt thường ghi bàng chữ“dùng trước“, “sử dụng tốt nhất trước“,“hạn dùng“,“hạn sử dụng“ … Tiếng Anh có thể ghi như sau: Best before, Use before, Exp. Date.

Trước các số chỉ ngày, tháng, năm cần phải có dòng chữ:

• “Ngày sản xuất“ hoặc viết tắt là “NSX“. Ví dụ: NSX 021099 (sản xuất ngày 2 tháng 10 năm 1999)
• “Hạn sử dụng“ hoặc viết tắt là “HSD“. Ví dụ: HSD 310700 (hạn sử dụng đến ngày 31 tháng 7 năm 2000).
• “Hạn bảo quản“ hoặc viết tắt là “HBQ“. Ví dụ: HBQ 251201 (hạn bảo quản đến ngày 25 tháng 12 năm 2001).

Giữa số chỉ ngày, tháng, năm có thể ghi liền nhau hoặc có dấu chấm hoặc có dấu gạch chéo để phân định rõ ngày, tháng, năm.

Hãy mua các sản phẩm mà thông tin in trên bao bì còn rõ nét, không bị mờ hay rách. Đảm bảo rằng bao bì được in nơi sản xuất rõ ràng và cụ thể, đơn vị sản xuất đã đủ tiêu chuẩn và được cấp phép các chứng chỉ an toàn thực phẩm. Việc đọc bao bì sản phẩm sẽ giúp chúng ta hạn chế rủi ro, mua được các sản phẩm có lợi cho sức khoẻ và phù hợp với giá thành. Hãy trở thành một người tiêu dùng thông minh và không mất tiền vì các bẫy marketing trong bán hàng.