An cư hay đầu tư? Bài toán tài chính hóc búa của các gia đình trẻ giữa thời bão giá

“Em nên vay tiền mua căn hộ để an cư, hay cứ thuê nhà rồi dồn tiền đầu tư sinh lời?” - đây là câu hỏi mà bà Đào Thị Lan - Cố vấn tài chính cá nhân tại Hub Đồng Hành - FIDT thường xuyên nhận được từ các cặp vợ chồng trẻ. 

Đó không chỉ là trăn trở riêng của người trẻ mà là bài toán tài chính nhiều ẩn số, đòi hỏi mỗi gia đình phải trả lời dựa trên chính bức tranh tài chính – nhân khẩu học của mình.

Trước tiên, hãy nhìn lại bạn đang ở đâu?

Theo chuyên gia tài chính Đào Thị Lan, trước khi đưa ra quyết định mua nhà hay đầu tư, bạn nên tự đặt cho mình những câu hỏi để hiểu rõ vị trí hiện tại:

• Bao nhiêu tuổi? Độc thân hay đã lập gia đình?
• Đã có con chưa? Bao nhiêu bé?
• Thu nhập hiện tại có ổn định không? Trung bình tiết kiệm được bao nhiêu mỗi tháng?
• Có đang chu cấp cho người thân không?
• Có khoản thừa kế hay tài sản tích lũy nào không?
• Mức độ hiểu biết và khả năng chấp nhận rủi ro khi đầu tư đến đâu?

Từ những câu hỏi này, bạn sẽ bắt đầu xây dựng được nền tảng dữ liệu cá nhân để cân nhắc một trong hai lựa chọn lớn: an cư hay đầu tư.

Dữ liệu thị trường nói gì?

Theo thống kê của Batdongsan.com.vn, giá căn hộ tại TP.HCM đã tăng trung bình 15–20% mỗi năm trong giai đoạn 2015–2024. Cụ thể:

• Căn hộ tầm trung ở khu trung tâm: 60–90 triệu đồng/m²
• Khu ngoại ô: 30–55 triệu đồng/m² (nguồn: Nhatot.com)
• Trong khi đó, tỷ suất sinh lời của các kênh đầu tư tại Việt Nam theo Vietnamnews.vn như sau:
• Cổ phiếu (VNIndex): 10–11%/năm
• Quỹ mở cổ phiếu: 10–15%/năm
• Trái phiếu doanh nghiệp: 8–10%/năm
• Vàng: 7%/năm
• Gửi tiết kiệm ngân hàng: 6%/năm

Những con số này cho thấy bất động sản vẫn là một kênh có khả năng tăng giá tốt, nhưng đi kèm với đó là yêu cầu vốn cao và cam kết tài chính dài hạn.

Mỗi người một bài toán, đừng sao chép lựa chọn của người khác

Khi đã có gia đình và con nhỏ: Mua nhà để an cư

Theo bà Đào Thị Lan, với các gia đình đã ổn định, có con nhỏ và thu nhập đủ để chi trả các khoản vay, việc sở hữu một chỗ ở cố định mang lại nhiều lợi ích lâu dài: môi trường sống ổn định, thuận tiện cho con cái học hành, không lo giá thuê tăng bất ngờ.

Ví dụ như vợ chồng anh Minh (33 tuổi) và chị Hương (31 tuổi) – làm trong lĩnh vực marketing và logistics – từng phân vân giữa việc tiếp tục thuê nhà hay vay tiền mua nhà. Với tổng thu nhập 50 triệu đồng/tháng, cả hai đã có 1 bé trai 3 tuổi, học nhà trẻ tư nhân (4 triệu/tháng). Với tài sản 1 tỷ tích lũy, họ quyết định mua căn hộ 2,9 tỷ tại Vinhomes Grand Park (Quận 9) và vay ngân hàng 1,9 tỷ, lãi suất 6,5%/năm trong 3 năm đầu, thời hạn vay 20 năm.

Anh Minh chia sẻ: “Dù phải trả nợ dài hạn, chúng tôi cảm thấy yên tâm hơn khi có nhà ổn định, con cái đi học gần, không lo bị tăng giá thuê bất ngờ. Đây là tài sản lâu dài và cũng là điểm tựa cho các kế hoạch lớn sau này".

Nếu còn độc thân và am hiểu đầu tư: Thuê nhà, tập trung sinh lời

Ngược lại, nếu bạn đang độc thân, không có người phụ thuộc và đã có kiến thức đầu tư, việc thuê nhà có thể là một lựa chọn chiến lược. Khoản tiền tích lũy ban đầu có thể được phân bổ vào nhiều kênh đầu tư có tiềm năng sinh lời cao, thay vì "chôn vốn" vào bất động sản và chịu áp lực vay nợ.

Thuê nhà cũng giúp bạn linh hoạt hơn trong công việc, cuộc sống – điều cần thiết ở giai đoạn sự nghiệp còn nhiều biến động.

Không có đáp án chung cho tất cả mọi người trong bài toán tài chính này. Mấu chốt nằm ở việc bạn hiểu rõ bản thân, khả năng tài chính, mục tiêu cuộc sống và mức độ chấp nhận rủi ro. Đôi khi, một quyết định có vẻ an toàn với người này lại là gánh nặng với người khác.

Nếu còn băn khoăn, đừng ngần ngại tìm đến một cố vấn tài chính – người sẽ cùng bạn bóc tách số liệu, xây dựng chiến lược phù hợp và hỗ trợ ra quyết định dựa trên dữ liệu thực tế thay vì cảm tính.