Đừng đợi con lớn mới dạy cách tiêu tiền: Đây là 5 bước mà cha mẹ Việt nên áp dụng cho con

Không ít bậc phụ huynh Việt Nam vẫn còn lúng túng không biết nên bắt đầu từ đâu, dạy con tiêu tiền thế nào cho hiệu quả mà không khiến con trở nên thực dụng. Bài viết dưới đây sẽ gợi ý cho bạn những bước thiết thực và dễ áp dụng để giúp con hình thành tư duy tài chính tích cực ngay từ khi còn nhỏ.

Bắt đầu từ việc hiểu giá trị đồng tiền

Trước khi dạy con tiêu tiền, hãy giúp con hiểu được đồng tiền đến từ đâu. Với trẻ nhỏ, cha mẹ có thể giải thích đơn giản rằng tiền là phần thưởng cho sự chăm chỉ lao động. Bạn có thể nói: “Ba mẹ làm việc mỗi ngày để kiếm tiền mua đồ ăn, quần áo và những thứ con cần”. Khi con hiểu rằng tiền không tự nhiên mà có, bé sẽ biết trân trọng nó hơn.

Đối với trẻ lớn hơn (từ 6 tuổi trở lên), cha mẹ có thể cho con quan sát các hoạt động kiếm tiền đơn giản: từ việc mở sạp bán hàng, làm đồ thủ công bán online hoặc chứng kiến bố mẹ làm việc. Thậm chí, bạn có thể để con tham gia vào một vài công việc nhẹ nhàng (như lau bàn, tưới cây) và trả cho con một khoản nhỏ như "lương" để bé bắt đầu hiểu về lao động và thu nhập.

Dạy con phân biệt nhu cầu và mong muốn

Trẻ em rất dễ bị cuốn vào các quảng cáo đồ chơi, kẹo bánh, trò chơi điện tử,... Cha mẹ nên cùng con phân biệt giữa “cái cần” và “cái muốn”. Một cách đơn giản là chơi trò “phân loại đồ vật” – cho con lựa chọn các vật dụng hàng ngày và yêu cầu con chia chúng thành 2 nhóm: cần thiết (như sữa, quần áo, sách vở) và mong muốn (đồ chơi mới, kẹo, máy chơi game).

Từ đó, khi đi siêu thị hay mua đồ, hãy hỏi con: “Cái này là con cần hay con muốn?”, điều này giúp trẻ học cách suy nghĩ trước khi tiêu tiền và có quyết định tài chính đúng đắn.

Tạo cơ hội cho con được quản lý tiền riêng

Khi trẻ khoảng 6–8 tuổi, cha mẹ có thể bắt đầu cho con tiền tiêu vặt hàng tuần. Số tiền không cần nhiều, chỉ vừa đủ để con tự mua một món nhỏ như que kem hoặc cuốn truyện. Quan trọng là để con tự quyết định tiêu như thế nào.

Hãy cùng con lập kế hoạch: ví dụ, nếu con muốn mua món đồ chơi giá 100.000 đồng, hãy hướng dẫn con tiết kiệm tiền tiêu vặt trong 3–4 tuần. Đây là cách tuyệt vời để trẻ học kiên nhẫn, lập kế hoạch và kiểm soát chi tiêu.

Ngoài ra, cha mẹ có thể chuẩn bị cho con 3 chiếc hũ hoặc phong bì: Tiêu dùng – Tiết kiệm – Chia sẻ và dạy con phân chia tiền theo tỷ lệ hợp lý. Chẳng hạn: 50% để tiêu, 30% tiết kiệm, 20% để giúp đỡ người khác hoặc góp vào quỹ lớp, mua quà cho ông bà.

Làm gương cho con bằng hành động cụ thể

Cha mẹ chính là “tấm gương sống” dạy con về tài chính hiệu quả nhất. Nếu bạn thường xuyên chi tiêu bốc đồng, mượn trước trả sau, con cũng sẽ bắt chước hành vi đó. Ngược lại, nếu bạn thường xuyên lên danh sách mua sắm, so sánh giá cả, ưu tiên chi tiêu cần thiết thì con sẽ học được tư duy tài chính có trách nhiệm.

Ngoài ra, hãy để con cùng tham gia vào một vài quyết định chi tiêu gia đình nhỏ như chọn món quà sinh nhật cho người thân trong giới hạn ngân sách. Điều này giúp con cảm nhận rằng tiền không chỉ để mua sắm cho bản thân, mà còn gắn liền với trách nhiệm và tình cảm.

Khuyến khích con tiết kiệm

Một chiếc ống heo xinh xắn vẫn là công cụ dạy trẻ tiết kiệm rất hiệu quả. Nhưng thay vì chỉ bảo “con phải tiết kiệm”, cha mẹ nên gợi mở bằng những câu chuyện hoặc mục tiêu hấp dẫn: “Nếu con tiết kiệm được 50.000 đồng mỗi tuần, hè này con có thể tự mua một cuốn truyện con thích".

Khi con đạt được mục tiêu, hãy khen ngợi hoặc cùng con “ăn mừng” một cách đơn giản – như một buổi đi chơi công viên. Trẻ sẽ cảm nhận được niềm vui từ sự nỗ lực tích lũy, thay vì thấy tiết kiệm là một điều ép buộc.

Việc dạy con tiêu tiền có kế hoạch không phải là việc “dạy cho biết”, mà là rèn một kỹ năng sống suốt đời. Đừng chờ đến khi con lớn mới nói về tiền, hãy khởi đầu bằng những điều nhỏ nhặt và cùng con tạo nên nền tảng tài chính vững vàng từ những ngày đầu.