Từ công xưởng sản xuất đến trung tâm đổi mới: Việt Nam vươn mình trên bản đồ công nghệ toàn cầu

Mới đây, Samsung kỷ niệm 30 năm đồng hành cùng Việt Nam, đánh dấu chặng đường ba thập niên đổi mới.

Ông Na Ki Hong, Tổng giám đốc Samsung Việt Nam, chia sẻ: "Nhờ có sự hỗ trợ của Chính phủ và người dân Việt Nam mà Samsung đã có thể đồng hành cùng Việt Nam trong suốt 30 năm qua. Chúng tôi chân thành cảm ơn người tiêu dùng Việt Nam đã luôn tin tưởng và ủng hộ. Samsung cam kết sẽ tiếp tục đổi mới, mang đến những công nghệ tiên tiến và cùng Việt Nam kiến tạo một tương lai tốt đẹp hơn".

30 năm trước, khi Samsung đặt nhà máy đầu tiên tại Việt Nam, công nghệ còn là khái niệm xa lạ với đa số người dân. Những dây chuyền lắp ráp TV đầu tiên xuất hiện vào năm 1995 là điểm khởi đầu cho dòng vốn công nghệ cao đổ vào Việt Nam, kéo theo hàng nghìn việc làm mới.

Thời điểm đó, Việt Nam được biết đến như một thị trường nhân công trẻ, chi phí cạnh tranh, phù hợp để sản xuất và gia công thiết bị điện tử. Những năm đầu, giá trị lớn nhất mà FDI mang đến là công ăn việc làm.

Ba thập niên trôi qua, bức tranh đã thay đổi hoàn toàn. Samsung hiện vận hành 6 nhà máy hiện đại cùng hệ thống văn phòng phụ trách hoạt động bán hàng và marketing tại Việt Nam, trở thành nhà đầu tư FDI lớn nhất với tổng vốn đạt 33,2 tỷ USD tính đến hết năm 2024.

Hơn 2,35 tỷ sản phẩm thuộc hệ sinh thái Galaxy được xuất xưởng từ Việt Nam, đi đến hơn một trăm quốc gia. Việt Nam từ đó đóng vai trò chủ lực trong chuỗi cung ứng toàn cầu, góp phần đưa ngành điện tử trở thành một trong những lĩnh vực xuất khẩu lớn nhất của nền kinh tế.

Tuy nhiên, điều quan trọng hơn nằm ở sự dịch chuyển vị thế. Nếu giai đoạn đầu là câu chuyện của sản xuất, thì hôm nay là câu chuyện của nghiên cứu và đổi mới. Tòa nhà Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển của Samsung tại Hà Nội được khánh thành vào năm 2022, với quy mô được công bố là lớn nhất Đông Nam Á. 

Tại đây, các kỹ sư Việt Nam trực tiếp tham gia phát triển công nghệ, phần mềm và các dự án liên quan đến trí tuệ nhân tạo cho sản phẩm toàn cầu. Đây là bước chuyển có ý nghĩa: Việt Nam không chỉ lắp ráp thiết bị, mà bắt đầu đóng góp vào cách thiết bị vận hành. Giá trị xuất khẩu không còn dừng ở sản phẩm hữu hình, mà mở rộng sang chất xám và tri thức.

Cùng lúc đó, thị trường tiêu dùng trong nước cũng trưởng thành nhanh chưa từng thấy. Người Việt trước đây thường chọn smartphone như một hình thức thể hiện thương hiệu và địa vị. Hiện nay, tiêu chí lựa chọn đã thực dụng và lý tính hơn.

Người dùng quan tâm đến trải nghiệm thật trong đời sống, từ camera, hiệu năng, khả năng kết nối đến dịch vụ hậu mãi. Xu hướng này thể hiện rõ ở nhóm thiết bị gia dụng thông minh và TV tích hợp AI, những sản phẩm đang tăng trưởng mạnh tại Việt Nam theo ghi nhận từ Samsung. 

Sự thay đổi này khiến thị trường trở nên cạnh tranh hơn và buộc các thương hiệu công nghệ phải thích ứng, tập trung vào giá trị hữu ích thay vì chỉ truyền thông hình ảnh.

Trong bối cảnh cuộc đua trí tuệ nhân tạo lan rộng toàn cầu, Samsung xác định Việt Nam là thị trường trọng điểm để thúc đẩy các sản phẩm và giải pháp tích hợp AI, đồng thời là “cửa ngõ” mở rộng sang Đông Nam Á và châu Đại Dương. 

Điều đó đồng nghĩa Việt Nam không chỉ tiêu thụ công nghệ mới mà đang có vai trò định hình chiến lược sản phẩm trong khu vực. Khi trung tâm R&D hiện diện ngay tại Việt Nam, tri thức được chuyển giao, nguồn nhân lực được đào tạo và hệ sinh thái công nghệ phát triển sâu hơn.

Không thể không nhắc tới yếu tố phát triển bền vững, vốn đang trở thành tiêu chuẩn của các tập đoàn công nghệ. Samsung triển khai nhiều sáng kiến môi trường, hướng đến trung hòa carbon và tăng tỷ lệ năng lượng tái tạo trong các hoạt động tại Việt Nam. 

Bên cạnh đó là các chương trình giáo dục như Solve for Tomorrow và Innovation Campus, nhằm tạo điều kiện cho thế hệ trẻ tiếp cận tư duy công nghệ và STEM từ sớm. 

30 năm trước, Samsung đến Việt Nam vì lợi thế sản xuất. Ngày nay, Samsung ở lại Việt Nam vì năng lực nghiên cứu, nguồn nhân lực chất lượng cao và tốc độ chuyển đổi số của thị trường. Đó là kết quả của quá trình nâng cấp vị thế quốc gia của Việt Nam trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Sự hiện diện của Samsung cũng như các doanh nghiệp nước ngoài khác tại Việt Nam phản ánh một thực tế lớn hơn của thị trường: Việt Nam đang chuyển mình từ nơi sản xuất công nghệ thành nơi kiến tạo công nghệ. Khi FDI không chỉ mang đến việc làm mà còn mang đến tri thức và cơ hội đổi mới, giá trị mà nền kinh tế nhận lại không chỉ nằm trong các con số tăng trưởng, mà nằm ở năng lực cạnh tranh dài hạn của cả quốc gia.