Chuyên gia tiết lộ cách ứng xử tài chính thông minh giữa cơn sốt giá vàng

Trong những tuần gần đây, giá vàng trong nước và thế giới liên tục lập đỉnh mới, tăng nhanh, mạnh và khó đoán định. Tình trạng này không chỉ khiến giới đầu tư cá nhân xôn xao mà còn làm dấy lên lo ngại về những tác động lan tỏa đến kinh tế vĩ mô, thị trường tài chính và cả đời sống người dân.

Để làm rõ nguyên nhân đằng sau làn sóng tăng giá vàng, những hệ lụy tiềm ẩn và giải pháp ứng xử phù hợp, phóng viên đã có cuộc trao đổi với TS. Nguyễn Minh Tú – chuyên gia kinh tế cao cấp.

Vàng là tài sản trú ẩn và công cụ đầu cơ giữa bất ổn toàn cầu

Theo TS. Tú, để hiểu rõ hiện tượng giá vàng tăng mạnh, cần nhìn lại bản chất đa chức năng của vàng. Theo đó, vàng là phương tiện thanh toán truyền thống, thước đo giá trị, công cụ đầu tư, đầu cơ, đồng thời là nguyên liệu công nghiệp và trang sức.

Giá vàng tăng do nhu cầu vượt xa nguồn cung, trong bối cảnh thế giới đối mặt với hàng loạt cú sốc liên tiếp như đại dịch Covid-19, chiến tranh Nga - Ukraine, xung đột Israel - Gaza, các cuộc khủng hoảng khu vực, cùng xu hướng chủ nghĩa bảo hộ và phá vỡ “luật chơi” thương mại toàn cầu.

“Trong khi các thị trường còn chia cắt và bất ổn, vàng nổi lên như một tài sản trú ẩn được tin cậy hơn tiền tệ. Nhưng trữ lượng vàng lại hữu hạn, sản xuất không thể tăng ngay, lưu thông bị nghẽn khiến giá vàng bị đẩy lên cao”, ông Tú phân tích.

Đáng chú ý, chuyên gia cho rằng thị trường vàng ngày càng bị chi phối bởi hoạt động đầu cơ, thao túng từ các tác nhân lớn do luật chơi thị trường thiếu đồng thuận toàn cầu. “Giá vàng không còn đơn thuần phản ánh cung cầu vật chất, mà là kết quả của cuộc đấu trí giữa các tay chơi lớn trên thị trường tài chính quốc tế.”

Tác động lan tỏa từ tâm lý bất an đến rủi ro kinh tế vĩ mô

Tăng giá vàng không chỉ ảnh hưởng đến nhà đầu tư, mà còn gây ra tâm lý bất ổn xã hội, đặc biệt ở các quốc gia như Việt Nam, nơi vàng vẫn được coi là biểu tượng của an toàn tài chính.

“Khi giá vàng biến động mạnh, người dân dễ mất niềm tin vào đồng tiền quốc gia. Tâm lý “găm vàng” gia tăng có thể gây méo mó dòng vốn, giảm tiêu dùng đầu tư, và đẩy chi phí tài chính lên cao với doanh nghiệp, ngân hàng”, ông Tú cảnh báo.

Ở góc độ sản xuất, giá vàng tăng ảnh hưởng tiêu cực đến ngành công nghiệp trang sức, vốn chiếm khoảng 50% nhu cầu vàng toàn cầu, cũng như các ngành sử dụng vàng làm nguyên liệu như điện tử, nha khoa, y học và hàng không vũ trụ.

Không thể quản lý thị trường vàng bằng “mệnh lệnh”

Đối với biện pháp quản lý thị trường vàng, TS. Tú thẳng thắn cho rằng chính sách độc quyền kinh doanh vàng của Nhà nước như hiện nay đã lỗi thời, không hiệu quả và tạo ra một thị trường vàng “ngầm”, thiếu minh bạch.

“Cách đây 10 năm, tôi đã kiến nghị Chính phủ sửa đổi Nghị định 24, xóa bỏ độc quyền nhà nước trong kinh doanh vàng”, ông nói.

Đồng thời, ông nhấn mạnh, muốn quản lý được thị trường vàng thì trước hết phải nâng cao năng lực điều hành vĩ mô, xây dựng niềm tin vào đồng nội tệ và các chính sách tài chính, tiền tệ đồng bộ.

Cần hợp tác quốc tế và tiết kiệm tài nguyên

Theo TS. Tú, thị trường vàng không thể ổn định nếu bối cảnh chính trị - kinh tế toàn cầu tiếp tục bất ổn và chia cắt. Ông kêu gọi Việt Nam chủ động hợp tác quốc tế trong xây dựng luật chơi thị trường minh bạch, hiệu quả.

Ngoài ra, một vấn đề sâu xa hơn được ông đặt ra là cần thúc đẩy tiêu dùng tiết kiệm tài nguyên trong đó có vàng, thay vì tiêu dùng phô trương và lãng phí.

“Chúng ta nói nhiều đến tiết kiệm trong sản xuất, nhưng còn tiêu dùng thì sao? Một xã hội mà vàng bị tích trữ thay vì luân chuyển tạo ra giá trị, thì nền kinh tế sẽ bị đình trệ, mất cân bằng”, ông chia sẻ.

Doanh nghiệp và người dân cần học cách thích ứng

Trong bối cảnh giá vàng “nóng” bất thường, các doanh nghiệp chế tác vàng cần nhanh chóng thích ứng bằng cách, chủ động nguồn cung, tiết kiệm nguyên liệu. Đa dạng hóa sản phẩm ít vàng hoặc thay thế. 

Đối với nhà đầu tư và người dân, ông Tú khuyến nghị không nên dồn toàn bộ nguồn lực vào vàng, mà cần đa dạng hóa danh mục đầu tư, nhất là với những người chơi ngắn hạn.

“Vàng là nơi trú ẩn an toàn, nhưng không phải là con đường duy nhất để bảo toàn tài sản. Hãy tỉnh táo trước sức hút của thị trường”, ông nói.

Giá vàng tăng cao không chỉ là hệ quả của các biến động địa chính trị toàn cầu, mà còn là một phép thử lớn cho năng lực điều hành kinh tế của mỗi quốc gia. Trong bối cảnh đó, lựa chọn khôn ngoan và chính sách kịp thời là yếu tố then chốt để giữ ổn định cho nền kinh tế.

“Không nên biến vàng thành kẻ thù, cũng không thể tiếp tục để vàng ngoài vòng kiểm soát. Muốn vậy, cần một thị trường vàng thực sự minh bạch, một đồng nội tệ đáng tin và một nền kinh tế quản trị tốt”, TS. Nguyễn Minh Tú kết luận.