Tiết lộ thú vị của bác sỹ bệnh viện tỉnh nhận học bổng Tiến sĩ Nhãn khoa Vương Quốc Anh

Phóng viên (PV): Chào bác sĩ Nguyễn Xuân Trường! Anh có thể giới thiệu ngắn gọn về bản thân và hành trình đến với Y khoa?

BS Nguyễn Xuân Trường (BS Trường): Tôi học tại Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn (Bình Định cũ), sau đó tốt nghiệp bác sĩ Y khoa tại Việt Nam. Tiếp đó, tôi theo học Thạc sĩ Nhãn khoa Lâm sàng (MSc in Clinical Ophthalmology) tại University College London (UCL), Vương quốc Anh. Sau khi hoàn thành chương trình thạc sĩ, tôi nhận học bổng toàn phần Tiến sĩ (PhD) Nhãn khoa tại The Chinese University of Hong Kong (CUHK) — một trong những trung tâm đào tạo Nhãn khoa hàng đầu châu Á. Hiện tôi công tác tại Bệnh viện Mắt tỉnh Gia Lai.

Đam mê nhãn khoa đến với tôi khá sớm, vì đây là lĩnh vực gắn trực tiếp với chất lượng cuộc sống và niềm hạnh phúc của người bệnh. Con đường học tập – nghiên cứu quốc tế giúp tôi tiếp cận các tiến bộ mới nhất để có thể mang về áp dụng cho bệnh nhân Việt Nam.

PV: Việc được nhận học bổng Tiến sĩ tại CUHK hẳn là cột mốc lớn. Anh có thể chia sẻ thêm về quá trình và những điểm nổi bật của môi trường đào tạo?

BS Trường: Đây là vinh dự rất lớn. Quy trình xét chọn khắt khe, đòi hỏi năng lực nghiên cứu, tư duy phản biện và định hướng rõ ràng. Khoa Nhãn khoa & Khoa học Thị giác (DOVS) của CUHK có thế mạnh ở mô hình kết nối lâm sàng – nghiên cứu – đào tạo: sinh viên và nghiên cứu sinh được làm việc sát với bác sĩ lâm sàng tại CUHK Eye Centre và các cơ sở đối tác, đồng thời tham gia các nhóm nghiên cứu đa ngành về hình ảnh học mắt, dịch tễ học, kỹ thuật/AI, và thử nghiệm lâm sàng.

Tôi dành nhiều thời gian xây dựng đề cương theo đuổi chỉ dấu sớm và công nghệ hiện đại trong nhãn khoa, được cố vấn bởi các thầy cô có kinh nghiệm quốc tế. Điểm tôi đánh giá cao ở DOVS là văn hóa cố vấn (mentorship), sinh hoạt học thuật đều đặn (journal club, grand rounds), và cơ hội hợp tác khu vực; nhờ vậy, nghiên cứu luôn hướng tới ứng dụng thực tế và tác động cho bệnh nhân. Học bổng không chỉ hỗ trợ tài chính mà còn mở ra cơ hội làm việc trong hệ sinh thái học thuật – lâm sàng rất năng động.

PV: Năm 2023, anh vô địch Diễn đàn Sinh viên Mắt Quốc tế và nhận Giải thưởng Li Ka Shing. Cảm xúc và bài học lớn nhất của anh?

BS Trường: Đó là khoảnh khắc rất đáng nhớ. Diễn đàn quy tụ sinh viên và nghiên cứu sinh từ nhiều quốc gia; được vinh danh giúp tôi tự hào vì có thể góp phần đưa hình ảnh Việt Nam đến bạn bè quốc tế. Bài học lớn nhất với tôi là kiên trì và trình bày ý tưởng mạch lạc. Bài thuyết trình của tôi tập trung vào chỉ dấu sinh học sớm cho phát hiện sớm bệnh võng mạc đái tháo đường (DR), cụ thể là vành thần kinh quanh đĩa thị (neuroretinal rim) đo trên máy chụp cắt lớp võng mạc OCT. Tôi muốn nhấn mạnh rằng các biomarker cấu trúc sớm có thể giúp phân tầng nguy cơ và định hướng can thiệp kịp thời, bổ trợ cho tầm soát lâm sàng thường quy.

PV: Một thành tựu khác là công trình của anh đăng trên NEJM AI (thuộc nhóm NEJM) năm 2024. Anh có thể chia sẻ ngắn gọn về nghiên cứu này?

BS Trường: Nghiên cứu tập trung vào phát hiện sớm phù hoàng điểm do đái tháo đường (DME) từ OCT 3D bằng các phương pháp học máy hiện đại, chú trọng bảo vệ quyền riêng tư dữ liệu thông qua học liên kết (federated learning) trên dữ liệu của nhiều trung tâm ở Hồng Kông, kèm kiểm chứng độc lập tại Singapore và Mỹ. Sau đó, mô hình được thử nghiệm thực tế tại Việt Nam. Hành trình kéo dài từ thu thập dữ liệu, phân tích, đến phản biện – chỉnh sửa. Với tôi, đây không chỉ là thành tựu cá nhân mà còn là bước tiến nhỏ hướng tới nâng cao chất lượng chẩn đoán trong điều kiện nguồn lực còn hạn chế.

PV: Gần đây anh nhận Postgraduate Research Output Award 2024 của CUHK. Giải thưởng này có ý nghĩa thế nào?

BS Trường: Đây là sự ghi nhận cho nỗ lực của cả nhóm, xét trên chất lượng học thuật quốc tế và đóng góp thực tiễn. Tôi sẽ sang Hồng Kông nhận giải vào năm sau, và xem đó là động lực để tiếp tục theo đuổi các dự án mang lại tác động thực sự cho người bệnh.

PV: Anh sẽ nhận học bổng quốc tế chuyên ngành Dịch kính – Võng mạc tại Bệnh viện Trường Canh – Linkou (Chang Gung Memorial Hospital, Linkou, Taiwan). Anh kỳ vọng gì ở chặng đường mới?

BS Trường: Tôi mong được sâu hoá kỹ năng lâm sàng về Dịch kính – Võng mạc, tiếp cận kỹ thuật phẫu thuật hiện đại và học hỏi từ một trung tâm tầm cỡ châu Á. Hiện nay, Bệnh viện Mắt tỉnh Gia Lai chưa triển khai đầy đủ các kỹ thuật chuyên sâu về Dịch kính – Võng mạc, nên nhiều bệnh nhân phải chuyển tuyến vào TP.HCM hoặc ra Hà Nội, gây tốn kém và chậm trễ điều trị. Chương trình Fellowship tại Chang Gung sẽ giúp tôi tích luỹ kinh nghiệm thực hành, quy trình tổ chức dịch vụ và đào tạo, để sau khi trở về có thể: phát triển các kỹ thuật Dịch kính – Võng mạc tại địa phương, huấn luyện cho đồng nghiệp, giảm nhu cầu chuyển tuyến và kết hợp nghiên cứu lâm sàng phù hợp thực tế Việt Nam.

Tôi cũng quan tâm tích hợp AI vào quy trình chăm sóc mắt; trước mắt, AI phù hợp nhất ở khâu sàng lọc (screening) và hỗ trợ ra quyết định sớm. Tuy vậy, trọng tâm trước mắt của tôi vẫn là xây nền tảng lâm sàng và phẫu thuật vững chắc, đảm bảo hiệu quả và an toàn cho người bệnh.

PV: Được biết anh là con của BS Nguyễn Thanh Triết —  Giám đốc Bệnh viện Mắt Bình Định (cũ), người có nhiều đóng góp trong phòng, chống mù loà và được APAO trao Giải thưởng Cống hiến Xuất sắc năm 2024. Ảnh hưởng của cha với con đường của anh?

BS Trường: Cha tôi là người thầy và tấm gương lớn. Ông dành trọn sự nghiệp cho công tác phòng, chống mù loà, và trực tiếp hướng dẫn tôi về lâm sàng cũng như phẫu thuật ngay từ những bước đi đầu tiên. Tinh thần phục vụ cộng đồng, sự kỷ luật và bền bỉ của ông đã định hình lựa chọn nghề nghiệp của tôi, thôi thúc tôi theo đuổi những giải pháp giúp nhiều bệnh nhân hơn được điều trị kịp thời.

PV: Cảm ơn bác sĩ Nguyễn Xuân Trường vì cuộc trò chuyện thú vị! Chúc anh tiếp tục gặt hái thành công và mang lại nhiều đóng góp cho y tế Việt Nam.

BS Trường: Cảm ơn bạn! Tôi hy vọng câu chuyện của mình sẽ truyền cảm hứng cho các bạn trẻ theo đuổi Y khoa và nghiên cứu, rồi mang tri thức trở về phục vụ quê hương.