Làm sao để nhận biết bạn thật và bạn lừa đảo trên mạng xã hội?

Internet đã mở ra vô số cơ hội kết nối. Chỉ với vài cú nhấp chuột, chúng ta có thể trò chuyện và kết bạn với mọi người ở khắp nơi. Tuy nhiên, bên cạnh những mối quan hệ lành mạnh vẫn tồn tại không ít rủi ro và cạm bẫy từ thế giới ảo.

Mạng xã hội giúp xóa bỏ khoảng cách địa lý, tạo cơ hội chia sẻ và giao lưu nhanh chóng, nhưng sự tiện lợi ấy cũng đi kèm nhiều nguy cơ, bởi không phải mối quan hệ nào trên mạng cũng chân thành, ranh giới giữa bạn tốt và bạn xấu đôi khi rất khó nhận ra.

Vậy làm sao để kết bạn vừa an toàn vừa thông minh?

TS Phạm Thị Thúy – Chuyên gia Xã hội học – chia sẻ: “Một trong những nguyên nhân nằm ở sự mong manh trong cảm xúc con người. Khi đời sống thực thiếu gắn kết với người thân, ít thời gian gần gũi cha mẹ, bạn bè hay anh chị em, nhiều người tìm đến các mối quan hệ trên mạng. Vì sao? Bởi ai cũng cần được yêu thương, chia sẻ, lắng nghe và đồng cảm".

Theo chuyên gia, khi sự kết nối ngoài đời không đáp ứng được nhu cầu đó, con người dễ bị cuốn hút bởi những lời sẻ chia trên mạng. Chính vì vậy, nhiều bạn trẻ dễ tin tưởng và kết bạn với người chưa từng gặp, thậm chí biết rõ rằng hình đại diện hay thông tin kia có thể không thật. Nhưng khi trò chuyện lâu ngày, họ dễ bị tác động bởi sự thấu hiểu, đồng cảm mà đối phương thể hiện.

"Đặc biệt, những kẻ có ý đồ xấu thường đầu tư rất nhiều vào việc tạo dựng niềm tin: từ like, bình luận, chia sẻ đến tâm sự, nói đúng những điều các bạn trẻ đang thiếu và cần. Và đó là lý do niềm tin dễ bị đặt nhầm chỗ”, bà Thuý cảnh báo.

Chị Nguyễn Thúy Liễu (TP.HCM) bộc bạch: “Ban đầu, mình nghĩ kết bạn online rất thoải mái, ai cũng thân thiện. Nhưng sau một vài chuyện xảy ra, mình nhận ra rằng không phải ai cũng thật lòng. Giờ đây, mình cẩn trọng hơn, luôn tìm hiểu kỹ trước khi mở lòng”.

Chị Trần Ngọc Anh (TP.HCM) tâm sự: Có lúc tôi từng bị cuốn vào nhóm bạn chuyên nói xấu người khác. Ban đầu, tôi thấy rất vui vẻ và hào hứng, nhưng dần dần nhận ra sự tiêu cực ngày càng nhiều. Vì thế, tôi đã lựa chọn rời xa và tìm đến những người truyền cảm hứng tích cực hơn”.

ThS Trần Hương Thảo – Chuyên gia Tâm lý – khuyên: “Chúng ta nên tìm hiểu hình ảnh và hồ sơ của người đó để xem liệu họ có một profile thật hay không, và liệu họ có thực sự tồn tại ngoài đời hay không. Nếu là người thật, các thông tin liên lạc họ cung cấp cần trùng khớp với thông tin trên những kênh chính thống. Nếu không, rất có thể danh tính của họ đã bị đánh cắp nhằm lừa đảo. Bên cạnh đó, nếu một cuộc trò chuyện online kéo dài hơn một tuần mà đối phương không có ý định gặp trực tiếp, khả năng cao đó không phải là người thật.

“Mạng xã hội chỉ là phương tiện. Nếu thực sự muốn tìm một người bạn tâm giao, hãy ưu tiên gặp gỡ ngoài đời để xây dựng một mối kết nối chân thật và bền vững”, Chuyên gia tâm lý Hương Thảo khuyến nghị.

TS Phạm Thị Thúy cho biết thêm: Khi kết bạn với bất kỳ ai trên mạng, chúng ta cần có thời gian tìm hiểu kỹ về họ. Không chỉ dừng lại ở những gì họ đăng tải hay nhắn tin, mà còn phải quan sát cách họ sử dụng mạng xã hội: họ đăng gì, like gì, chia sẻ gì. Qua một thời gian theo dõi, chúng ta mới có thể phần nào hiểu được một khía cạnh của họ. Cũng cần nhớ rằng, những gì thể hiện trên mạng chỉ phản ánh một phần con người, chứ không phải tất cả. Điều quan trọng tiếp theo là tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân hay nhạy cảm cho người mà mình chưa thật sự biết rõ.

“Hiện nay, các chiêu trò lừa đảo xuất hiện rất nhiều và ngày càng tinh vi. Ngay cả khi biết rõ danh tính của một người, chúng ta vẫn cần thận trọng, vì tài khoản mạng xã hội hoàn toàn có thể bị kẻ khác chiếm đoạt. Hãy luôn đề cao tinh thần cảnh giác và giữ sự cẩn trọng khi giao tiếp trên không gian mạng”, TS Thúy nói.

Kết bạn có sự chọn lọc không đồng nghĩa với việc khép kín với thế giới ảo, mà là biết cân bằng giữa kết nối online và trải nghiệm ngoài đời thực. Khi dành thời gian cho những mối quan hệ chất lượng, chúng ta sẽ nhận lại niềm tin và nguồn năng lượng tích cực cho bản thân.