Cảnh báo: 7 bức ảnh chụp màn hình nên xóa ngay khỏi điện thoại

Ảnh chụp màn hình (screenshot) là một trong những cách đơn giản và nhanh chóng để lưu lại thông tin. Tuy nhiên, thói quen lưu trữ quá nhiều ảnh chụp mà không kiểm soát có thể khiến người dùng tự biến thiết bị của mình thành “mỏ vàng” cho tội phạm mạng.

Theo MakeUseOf, đặc biệt có 7 loại ảnh chụp màn hình dễ làm rò rỉ thông tin cá nhân, tài chính hoặc dữ liệu công việc. Nếu không được xử lý đúng cách, chúng có thể bị khai thác để lừa đảo hoặc tống tiền.

1. Ảnh chụp màn hình số dư tài khoản ngân hàng

Nhiều người có thói quen chụp lại số dư tài khoản hoặc giao dịch ngân hàng để theo dõi tài chính. Nhưng đây lại là loại ảnh cực kỳ nhạy cảm, bởi chúng thường để lộ số tài khoản, tên ngân hàng, lịch sử chi tiêu và thậm chí là logo ứng dụng, cho phép kẻ gian dựng nên các kịch bản lừa đảo tinh vi hơn.

Khi điện thoại bị mất hoặc dính mã độc, những ảnh này có thể trở thành “manh mối” giúp hacker mạo danh nhân viên ngân hàng để chiếm đoạt tài sản. Giải pháp an toàn hơn là sử dụng tính năng sao kê chính thức từ ứng dụng ngân hàng, lưu trữ ở khu vực bảo mật và xóa ngay sau khi dùng.

2. Ảnh chứa mật khẩu hoặc thông tin đăng nhập

Việc chụp lại mật khẩu Wi-Fi, mã OTP, mã xác thực hai yếu tố (2FA) để “nhớ dùng sau” là sai lầm phổ biến. Không giống như ứng dụng quản lý mật khẩu được mã hóa, thư viện ảnh lại dễ bị truy cập bởi các ứng dụng khác, hoặc lưu trữ đồng bộ lên cloud mà không có bảo mật đầy đủ.

Một khi những ảnh này rơi vào tay kẻ gian, toàn bộ hệ sinh thái tài khoản cá nhân – từ mạng xã hội đến ngân hàng – đều có thể bị tấn công. Cách tốt nhất là lưu trữ các mật khẩu trong ứng dụng chuyên dụng có xác thực đa lớp.

3. Ảnh chụp giấy tờ tùy thân và thông tin du lịch

Hộ chiếu, visa, bằng lái xe hay vé máy bay là những giấy tờ nhiều người chọn cách chụp màn hình để lưu lại “cho tiện”. Nhưng sự tiện lợi này tiềm ẩn rủi ro lớn: những giấy tờ này chứa đủ thông tin để tin tặc tạo ra một danh tính giả hoàn chỉnh, từ họ tên, ngày sinh đến chữ ký và ảnh cá nhân.

Trong trường hợp xấu, hacker có thể sử dụng các thông tin này để mở tài khoản, vay nợ hoặc thực hiện các hành vi phạm pháp dưới tên của người dùng. Giải pháp là lưu trữ các hình ảnh này trong thư mục bảo mật có mã khóa hoặc dùng các ứng dụng có mã hóa như Google Drive, OneDrive hoặc Apple Notes.

4. Ảnh chụp tin nhắn riêng tư

Ảnh chụp cuộc trò chuyện qua tin nhắn hay email có thể chứa thông tin riêng tư như số điện thoại, địa chỉ email, câu chuyện cá nhân hoặc thông tin công việc chưa được công bố. Trong một số trường hợp, người dùng có thể vô tình lưu lại dữ liệu của người khác – điều này cũng vi phạm quyền riêng tư.

Nếu tài khoản cloud bị xâm nhập, các ảnh chụp tin nhắn có thể bị lợi dụng để tống tiền hoặc gây tổn hại danh dự. Lời khuyên là: nếu bắt buộc phải lưu, hãy xoá bỏ thông tin nhận dạng và lưu ảnh trong khu vực bảo mật riêng biệt.

5. Hình ảnh chứa hồ sơ bệnh án hoặc kết quả xét nghiệm

Ảnh chụp đơn thuốc, kết quả xét nghiệm hay phiếu thanh toán viện phí thường để lộ tên bệnh nhân, bác sĩ điều trị, mã bảo hiểm và tình trạng sức khỏe – tất cả đều là thông tin nhạy cảm theo định nghĩa của nhiều luật bảo mật dữ liệu.

Dữ liệu y tế nếu rơi vào tay kẻ xấu có thể bị lợi dụng để lừa đảo bảo hiểm, mạo danh hoặc gây tổn hại danh dự. Người dùng nên sử dụng các ứng dụng y tế chính thống có bảo mật cao và tuyệt đối không lưu trữ các ảnh chụp này trong thư viện ảnh thông thường.

6. Ảnh xác nhận đặt hàng, vé điện tử và biên lai

Vé xem phim, mã QR tham dự sự kiện hay biên lai mua hàng đều có thể bị đánh cắp nếu được lưu dưới dạng ảnh và bị rò rỉ. Những mã này hoàn toàn có thể được kẻ gian quét và sử dụng trước khi chủ nhân đến sự kiện, gây thiệt hại tài chính và phiền toái đáng kể.

Thay vì chụp màn hình, người dùng có thể thêm vé vào ví điện tử (như Apple Wallet, Google Wallet) hoặc in bản cứng và cất giữ cẩn thận nếu đến những nơi không có kết nối Internet.

7. Ảnh chụp tài liệu công việc

Ảnh chụp liên quan đến công việc – từ bảng tính, tài liệu dự án đến kế hoạch chưa công bố – nếu bị lộ, không chỉ ảnh hưởng tới cá nhân mà còn gây thiệt hại cho doanh nghiệp. Nhiều hình ảnh tưởng như vô hại vẫn có thể để lộ tên đối tác, dữ liệu khách hàng hay mã truy cập hệ thống.

Một số doanh nghiệp quy định nghiêm ngặt về bảo mật dữ liệu, và việc vô tình để lộ ảnh như vậy có thể khiến nhân viên vi phạm hợp đồng hoặc đối mặt với xử lý kỷ luật.

Chụp màn hình tiện, nhưng đừng bất cẩn

Ảnh chụp màn hình là công cụ hữu ích, nhưng người dùng cần nhớ rằng không phải mọi thứ đều nên được lưu dưới dạng ảnh, đặc biệt là những thông tin mang tính cá nhân, tài chính hoặc công việc.

Để bảo vệ bản thân, người dùng nên:

• Đặt lịch dọn dẹp thư mục ảnh chụp màn hình định kỳ

• Sử dụng ứng dụng quản lý mật khẩu và lưu trữ bảo mật thay vì thư viện ảnh

• Cân nhắc xóa hoặc ẩn những hình ảnh nhạy cảm sau khi sử dụng

Giữa thời đại số hóa, ý thức về bảo mật thông tin cá nhân cần được nâng cao ở mỗi người dùng. Một vài thao tác tưởng chừng nhỏ nhặt có thể tạo nên khác biệt lớn trong việc giữ an toàn cho bản thân trước các rủi ro trên không gian mạng.